حکومت پاکستان از ملاها برای گفتگو با طالبان کمک می گیرد

وفاق المدارس، یک سازمان مذهبی پاکستان که از چندین نهاد کوچکتر تشکیل شده، ادعا کرده است که طالبان به پیشنهاد این گروه برای گفتگوهای صلح با حکومت، "جواب مثبت" داده اند. وفاق المدارس همچنان مدعی شده است که حکومت از این سازمان خواسته است تا با شورشیان تماس بگیرد.

گفته می شود که روز سه شنبه هفته گذشته، رهبر وفاق المدارس با چودری نثار علی خان، وزیر داخله پاکستان دیدار کرد و در مورد تماس خود با شورشیان گزارش داد.

وفاق المدارس نهاد مرکزی سازمان های مذهبی "سنی - دیوبندی" در پاکستان است. مدارس سنی –دیوبندی با اسلام وهابی عربستان سعودی نزدیک می باشد و طالبان نیز پیرو مذهب سنی می باشند. پاکستانی های لیبرال وهابی های عربستان سعودی و ملاهای دیوبندی سنی را متهم می کنند که نفرت پراگنی و ناشکیبایی را در کشور ترویج می دهند.

قاری حنیف جلندری، معاون وفاق المدارس در مصاحبه با دویچه وله گفت که سازمان او تلاش می کند تا بین حکومت پاکستان و طالبان میانجیگری کند. او ادعا کرد که طالبان با آتش بس موافقت کرده اند. جلندری گفت: "ما اکنون منتظر جواب حکومت هستیم. ما امیدواریم که حکومت نیز متقابلا جواب دهد. ما فقط می توانیم استراتژی خود را هنگامی شکل بدهیم که بدانیم حکومت چگونه می خواهد پیش برود".

با این همه، ادعای جلندری با سیاست گروه "تحریک طالبان پاکستان" هماهنگ نیست؛ به ویژه این که طالبان در بیانیه اخیر خود گفته اند که حملات خود را تا هنگامی که حملات هواپیماهای بدون سرنشین بر مناطق قبایلی متوقف نشود، پایان نخواهند بخشید.

کوشش های گذشته برای ایجاد صلح بین حکومت و شورشیان اسلامگرا در این کشور شکست خورده اند. جنگجویان پایان سال گذشته میلادی تمایل خود را برای گفتگو با اسلام آباد نشان دادند، اما وقتی معاون آنان در حمله هواپیمای بدون سرنشین کشته شد، پای خود را پس کشیدند.

این در حالی است که گفتگو با طالبان از سوی ایالات متحده نیز پشتیبانی می شود؛ چرا که تاثیر مستقیم بر جنگ ده ساله نیروهای بین المللی در افغانستان نیز دارد.

مذاکره با چه کسی؟

منتقدان حکومت پاکستان، با این همه، مخالف گفتگو با طالبان هستند. آنان معتقدند که امتیاز دادن به شورشیان، فقط آنان را جسور می کند. منتقدان می گویند که گفتگوها به هرحال محکوم به شکست هستند؛ زیرا جنگجویان نه به سیستم پارلمانی باور دارند و نه به قانون اساسی پاکستان. آنها همچنان خاطرنشان می کنند که گروه های متعددی از شورشیان وجود دارند و هیچ کس نمی داند چه کسی نماینده اصلی اسلامگرایان است.

اما خالد رحمان، رییس انستیتوت غیردولتی "مطالعات پالیسی" در اسلام آباد می گوید که سازمان استخبارات این کشور می داند با کدام گروه ها باید گفتگو کند.

رحمان به دویچه وله گفت: "روشن است که حکومت منابعی دارد که بتواند از طریق آنان گروه ها را شناسایی کند. با این همه، ما انتظار نداریم که حکومت هویت آن گروه ها و رهبران شان را افشا کند زیرا این مسئله بر روح مذاکرات صدمه می زند".

در سوی دیگر، همه گروه های مذهبی موافق مذاکره با طالبان نیستند. سازمان های شیعه مذهب با صراحت با هرگونه توافق با طالبان مخالف هستند. شورشیان طالبان شمار زیادی از اقلیت مذهبی شیعه را در سال های اخیر کشته و بر مکان های مذهبی آنان حمله کرده اند.

علامه امین شهیدی، یک ملای شیعه به دویچه وله گفت: "آنانی که خیال صلح با طالبان را در سر می پرورانند، در خوشخیالی موهوم به سر می برند". او در ادامه افزود: "طالبان حملات خشن خود را حتا برای یک روز هم متوقف نکردند. عملیات نظامی تنها راه مقابله با آنهاست. دولت باید قدرتش را اثبات کند و کشور را از این تروریست ها محفوظ بدارد".

حمایت از گفتگو

پس از انتخابات ماه می، نواز شریف نخست وزیر پاکستان به روشنی گفت که حزب او بیشتر به "گفتگوهای صلح" با جنگجویان اسلامگرا می پردازد تا عملیات نظامی علیه آنان. در همین حال، "تحریک انصاف" حزب میانه راستگرا به رهبری عمران خان که ایالت ناامن خیرپشتونخو را اداره می کند، نیز مخالف عملیات نظامی علیه طالبان است.

نواز شریف روز 9 سپتمبر سال روان کنفرانسی را در مورد تروریسم میزبانی کرد که در آن گروه های عمده سیاسی کشور موافقت کردند تا از گفتگوهای صلح نخست وزیر با طالبان حمایت کنند. اشفاق پرویز کیانی، رییس اردو و ظهیرالاسلام رییس استخبارات پاکستان (آی. اس. آی) نیز در این کنفرانس شرکت داشتند.

امیر رنا، رییس اجرایی موسسه تحقیقاتی "مطالعات صلح" در اسلام آباد نیز یکی از کسانی است که فکر می کند نوازشریف راه درست را برای بازگشتادن صلح به کشور انتخاب کرده است. رنا به دویچه وله گفت: "استراتژی گفتگو با طالبان کارآمد است". او همچنان افزود که این مسئله "نشانه خوبی است که شریف می خواهد در شکلدهی استراتژی مبارزه علیه تروریسم دست بالا داشته باشد، و نمی خواهد تنها بر اردو تکیه کند".

قدرت رو به افزایش طالبان

رسانه های محلی می گویند که اسلامگرایان تندرو در حال گسترش حیطه عملکرد خود از مناطق قبایلی به سوی شهرها می باشند.

طالبان در ده سال گذشته چندین هزار شهروند پاکستان را اعم از افراد ملکی و نیروهای نظامی کشتند. جنگجویان می خواهند تا قوانین شریعت را بر اساس تعبیر سختگیرانه خود از اسلام بر مردم پاکستان اعمال کنند.

هفته گذشته، انفجار بمب حداقل 33 تن را در شهر پشاور کشت. یک هفته پیش از آن، حمله مهاجمان انتحاری بر یک کلیسا در حومه این شهر نیز جان بیش از 80 تن را گرفت. گروه های مرتبط با طالبان مسوولیت این حملات را برعهده گرفتند.

مقصود احمد جان، یک فعال سیاسی و کارمند توسعه در شهر پشاور معتقد است که حاکمان جدید پاکستان سردرگم هستند و استراتژی مشخصی برای مقابله با تروریسم در کشور ندارند. او به دویچه وله گفت: "شریف و عمران خان نمی دانند که چطور با طالبان مقابله کنند. نخست وزیر ایالت خیبرپشتونخو چند ماه قبل گفت که او نمی داند چه کسی پشت حملات تروریستی در این ایالت است".

این فعال می گوید که حاکمان جدید پاکستان چشمان خود را بر قساوت طالبان و اتفاقاتی که می افتند، بسته اند؛ زیرا شریف و خان طرفدار گفتگو با تندروان هستند. او به این باور است که در نتیجه تندروان قدرتمندتر و جسورتر می شوند.