داعش، ترکیه و قاچاق نفت

اتهامات بالای اردوغان شدید است: روسیه رهبری ترکیه را متهم کرده است که به طور مستقیم در تجارت نفت گروه تروریستی "دولت اسلامی" دست دارد. آناتولی آنتونوف، معاون وزیر دفاع روسیه روز چهارشنبه در مسکو گفت که "مشتری اصلی نفت به سرقت رفته توسط "دولت اسلامی" از سوریه و عراق، ترکیه است." او در ادامه گفته است که "با توجه به اطلاعات موجود، رهبری سیاسی ترکیه، اردوغان و خانواده اش، در این کار دست دارند." او جزئیات بیشتر در مورد ارائه نکرده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز روز سه شنبه در اجلاس اقلیم در پاریس، پایتخت فرانسه، اتهام جدی را بر اردوغان وارد کرد. او گفت که روسیه اطلاعاتی را در اختیار دارد که براساس آن نفت از مناطق تحت کنترول "دولت اسلامی" از طریق ترکیه انتقال پیدا می کند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در قبال این مسأله از خود واکنش جدی نشان داد. خبرگزاری رسمی آناتولی از اردوغان چنین نقل قول کرده است: «اگر چنین چیزی ثابت شود، اراده ملت باید این باشد که من خلع قدرت شوم.»

اردوغان از اردوی ایالات متحده امریکا پشتیبانی دریافت می کند. استیفن وارن، سخنگوی اردوی ایالات متحده امریکا در عراق روز چهارشنبه گفت که "این مضحک است." او در ادامه گفته است که "ما به شدت این نوع افکار را که ترکیه به یک شکلی از اشکال با گروه تروریستی "دولت اسلامی" همکاری می کند، رد می کنیم."

گزارش های پیشین در قبال قاچاق نفت

گزارش ها در مورد انتقال نفت از مناطق تحت کنترول "دولت اسلامی" در عراق و سوریه به ترکیه، از دیر زمانی وجود دارند. در ماه جون سال 2014 علی ادیب اوغلو، یکی از اعضای پارلمان ترکیه از حزب اپوزیسیون "جمهوریخواه" گفته بود که از مرز با سوریه به شهر ختای، تا ماه جون 2014 نفت به ارزش حدود 800 میلیون دالر امریکایی از مناطق تحت کنترول "دولت اسلامی" به ترکیه به فروش رسیده است. به قول او به این منظور حتی پایپلاین جدید ساخته شده است.

در ماه آگست همان سال، روزنامه ترکی "طرف" در مورد قاچاق نفت از سوریه به ترکیه گزارش داده بود. این روزنامه نوشته بود که "در این میان روزانه قاچاق دیزل به 1500 تن می رسد." در ادامه آمده است که "این مقدار معادل 3،5 درصد مصرف روزانه ترکیه را تشکیل می دهد."

قیمت ارزان، دروازه های بازارها را باز می کند

در بهار سال 2015، جورج کیورکتس اوغلو و آلک کوتروبیس دی دانشمندان دانشگاه بریتانیایی گرینویچ، مطالعات شان را در مورد قاچاق احتمالی نفت منتشر کردند. براساس این مطالعات، در ماه فبروری سال 2015، حجم تولید نفت توسط "دولت اسلامی" به 45 هزار بشکه در روز می رسید. نویسنده های این گزارش تخمین زده اند که "دولت اسلامی" روزانه بین یک تا سه میلیون دالر از طریق این مقدار نفت تولید شده به دست می آورند. نفت از مناطق تحت کنترول "دولت اسلامی" به طور قابل توجهی ارزان تر از بازارهای معمول است. قیمت نفت به طور منظم بین 80 و 100 دالر در هر بشکه است، اما "دولت اسلامی" بین 25 تا 60 دالر در بشکه نفت عرضه می کند.

این دو دانشمند مطالعات شان را به خصوص روی بندر جیهان در جنوب ترکیه تمرکز داده اند. آنها بین فعالیت های نظامی "دولت اسلامی" و نرخ انتقال نفت یک رابطه را مشاهده کرده اند: "به نظر می رسد که هر زمانی که جنگجویان "دولت اسلامی" در نزدیکی مناطق ذخایر نفتی می جنگند، صادرات از بندر جیهان به ترکیه مطرح می باشد."

اما در این مطالعات اثباتی برای داشتن یک رابطه میان مقامات ترکی و فعالیت ها در قسمت قاچاق نفت ارائه نگردیده است.

ریسک سیاسی مبارزه علیه قاچاق

با این حال، داده های جمع آوری شده توسط این دو دانشمند نشان می دهند که چرا ائتلاف بین المللی برای زمان طولانی بسیار به کندی علیه قاچاق نفت عمل کرده است. با وجودی که گفته می شود ایالات متحده امریکا حدود یک سوم از 900 تانکری نفت گروه تروریستی "دولت اسلامی" را پس از حملات پاریس تخریب کرده است. تا آن زمان، "دولت اسلامی" می توانست بدون مشکل تانکرهای نفت اش را برای متقاضیان انتقال دهد.

در مورد دلیل بی میلی در توقف قاچاق نفت می توان یکی هم این مسأله را بیان داشت که شمار زیادی از مردم از این قاچاق سود می برند. "دولت اسلامی" در مناطق تحت کنترول اش ساکنان منطقه را در تولید و قاچاق نفت سهیم می سازد. مثلاً به مردم اجازه می دهد که در مناطق نفت خیز چاه های برمه یی برای خود ایجاد کنند و نفت به دست آمده را می توانند خودشان به خارج قاچاق کنند. یک تانکر نفت که 30 هزار لیتر نفت خام را با موفقیت به محل مورد نظر برساند، برای فرد 4 هزار دالر امریکایی مفاد می رساند. در مطالعات دانشمندان دانشگاه بریتانیایی گرینویچ آمده است که قاچاق نفت یک حمایت فوق العاده ای برای به اصطلاح "خلافت" داعش است.

این دقیقاً همان چیزی است که ائتلاف بین المللی را مدت طولانی واه داشته است تا مسیرهای قاچاق نفت را از بین ببرند. آنها می ترسند که کسانی که در قاچاق نفت دست دارند به دلیل حملات این ائتلاف به گروه تروریستی "دولت اسلامی" بپیوندند. زیرا قاچاق نفت بخش عمده تجارت این افراد را تشکیل می دهد و ازبین بردن آن به معنی دشمنی است.

"ترکیه دیر زمانی از قاچاق نفت چشم پوشی کرده است"
تا کنون، روسیه برای این ادعایش که خانواده اردوغان در قاچاق نفت دست دارد، اثباتی پیشکش نکرده است. جان تیشاو مدیر بخش اروپای موسسه کارنگی به این باور است که این مسأله می تواند قابل تصور باشد که مقامات ترکیه در جلوگیری از قاچاق نفت به طور جدی عمل نکرده اند. او در مصاحبه با رادیو آلمان در مورد مسئولیت مقامات ترکیه در این قسمت گفت: "درک حقیقت این است که ترکیه برای یک مدت طولانی در قسمت مسدود کردن مسیرهای تجاری "دولت اسلامی" عمل نکرده است. همچنین در بسته کردن مرزهایی که برای قاچاق نفت مورد استفاده قرار می گردد، اقداماتی را روی دست نگرفته است. راه های که از همین طریق نفت به بازارهای غرب راه پیدا می کند. در این قسمت ترکیه مسئولیت اش را درست انجام نداده است."

پس از حملات تروریستی پاریس، ائتلاف بین المللی تانکرهای نفت گروه تروریستی داعش را هدف قرار داده است. خطرات سیاسی این مسأله برای ائتلاف معلوم است: تخریب تانکرها می تواند منجر به پیوستن افراد بیشتر در صفوف این گروه تروریستی گردد. اما با این کار منابع مالی این گروه از بین برده می شود. با از بین رفتن منابع مالی گروه تروریستی "دولت اسلامی" این گروه جذبه خود را از دست می دهد و کسانی که به خاطر پول به صفوف این گروه می پیوندند، بی علاقه خواهند شد.