میراث جهانی یونسکو، جایگاه فقرزدگان بامیان
۱۳۹۴ مرداد ۶, سه‌شنبه
مغاره‌های باستانی در دره بامیان در مرکز افغانستان که اصلاً توسط راهبان بودایی برای عبادت و تعمق (مدیتیشن) استفاده می‌شدند، تبدیل به پناهگاه فامیل‌های بی‌خانه و بی‌جایداد شده اند که توانایی ساخت خانه را ندارند.
باشندگان آن‌ها بدون دسترسی به آب و برق، مجبور شده اند که در این مغاره‌های تاریک، نمناک، کهنه و پوپنک زده شب و روز خود را سپری کنند.
حاجی حسین که سه سال است در مغاره‌ای بر سر یک صخره همراه با خانم و سه فرزند خود زندگی می‌کند، شکایت می‌کند: «این جای خوبی نیست و هیچ زمانی جای خوبی برای زندگی نبوده است.»
حاجی حسین که یک کارگر است، در مغاره‌ای در چند صد متری خالیگاه بودای بامیان به فرانس پرس گفت: «بالا شدن و پایین شدن از اینجا بسیار سخت است. و مشکل بزرگ آب است. ما باید آب را به پشت خود اینجا بالا کنیم.»
صدها خانواده دیگر مانند فامیل حاجی حسین در این مغاره‌ها زندگی می‌کنند، محله‌ای نادر که عمدتاً از خشونت‌های جنگی در دیگر مناطق افغانستان در سال‌های اخیر در امان بوده است.
در اواخر دهه 1990 زمانی که طالبان بامیان را تصرف کردند، برخی از مردم این ولایت خانه‌های خود را از دست دادند. زیرا گروه افراطی طالبان خانه‌های برخی از مردم این ولایت را که اکثراً هزاره‌های شیعه مذهب هستند، به آتش کشیدند. پس از آن این مردم مجبور شدند که به مغاره‌های نزدیک تندیس‌های بودا پناه ببرند.
دو سال بعد از سقوط رژیم طالبان در اثر حمله نظامی زیر رهبری ایالات متحده امریکا، ساحه تندیس‌های بودا شامل لیست میراث‌های جهانی یونسکو گردید.
در پی آن حکومت افغانستان علیه باشندگان این مغاره‌ها اقدام کرد و بسیاری آن‌ها را بیرون کرده و در پناهگاه‌های موقتی در دیگر جاهای شهر بامیان اسکان داد.
مقام‌های محلی می‌گویند به هر اندازه که اقامت مردم در این مغاره‌ها طولانی شود، به همان اندازه آسیب‌هایی به این میراث‌های فرهنگی می‌رسد، زیرا برخی خانواده‌ها در این مغاره‌ها کلکین و دروازه نصب کرده و موقتاً آن را توسعه می‌دهند.
کبیر دادرس، رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بامیان گفت: «اگر مردم آنجا زندگی کنند، مغاره‌ها و نقش و نماهای باستانی آن‌ها را تخریب می‌کنند، و ما باید این مغاره‌ها را نجات بدهیم.»
250 خانواده از این مغاره‌ها در سال‌های اخیر بیرون رانده شده اند، اما هنوز بسیاری خانواده‌ها در آنجا زندگی می‌کنند.
بامیان که زمانی ایستگاه کاروان افسانه‌ای راه ابریشم بود، در سال جاری به عنوان پایتخت فرهنگی انجمن همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا معرفی شد و امیدواری‌هایی را ایجاد کرد که این منطقه دوباره جایگاه خود را در نقشه جهانی توریسم باز یابد.
حکومت افغانستان در تلاش احیای صنعت توریسم بعد از ده‌ها سال جنگ به شمول حاکمیت طالبان از سال 1996 تا 2001 میلادی است که تندیس‌های بودای بامیان را تخریب کرد. گروه طالبان این تندیس‌ها را مخالف اسلام قلمداد کرده و انفجار داد، عملی که در سطح جهانی تحت عنوان "تروریسم فرهنگی" محکوم گردید.