مذاکرات روسیه، ترکیه و ایران در مورد سوریه
۱۳۹۵ دی ۱, چهارشنبه
وزرای خارجه و دفاع روسیه، ترکیه و ایران پس از یک نشست در مسکو گفته اند که در تلاش برقراری آتش بس سرتاسری در سوریه می باشند. این مقامات از برداشتن گام های مقدماتی و امیدوارکننده در این راستا سخن گفته اند.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه گفته است که با "برقراری آتش بس" زمینه فراهم شدن کمک های بشری برای نیازمندان باید فراهم شود.
به نظر می رسد که در تلاش های مشترک این سه کشور به منظور بهبود بخشی وضعیت در سوریه، چندان نقشی برای ایالات متحده امریکا در نظر گرفته نشده است. اما موقف امریکا چیست؟
واشنگتن نقش نداشتن در این تلاش های سه جانبه در مسکو را کم اهمیت جلوه داده و گفته است که عدم حضور امریکا در این بخش، نمی تواند نشانه ای از کاهش نفوذ این کشور در خاورمیانه باشد.
ایران و روسیه از حامیان مهم بشار اسد رئیس دولت سوریه بوده و حمایت های نظامی آنان از سوریه هنوز هم ادامه دارد. از جانب دیگر، ترکیه در همسایگی سوریه از گروه های مخالفی پشتیبانی می کند که سرگرم پیکار در برابر جهادگرایان در یک جانب و بشار اسد در جانب دیگر اند. نظامیان ترکیه در سوریه در برابر ملیشه های کردی تحرکات نظامی دارند تا از پیشروی این گروه جلوگیری کنند.
اما در این اواخر روسیه و ترکیه باهم نزدیک شده اند. آنان روی بیرون کشیدن افراد از مناطق زیر جنگ در کلان شهر حلب مذاکره کردند و به توافق نیز رسیدند.
سرگئی لاوروف گفته است که این دور تازه گفتگوهای سه جانبه می تواند "موثرترین" نقش را در بحران سوریه داشته باشد. پیش از این سرگئی لاوروف و جان کری وزیر خارجه امریکا نیز در ماه سپتمبر روی برقراری آتش بس سرتاسری میان شورشیان و نیروهای دولتی سوریه مذاکره کرده بودند. این تلاش ها پس از چند روز معدود متوقف شد.
حالا لاوروف گفته است که در نتیجه تلاش های سه جانبه با ترکیه و ایران روند تخلیه شهر حلب به گونه کامل انجام خواهد شد.
به نظر می رسد که تصمیم بارک اوباما به منظور ارائه همکاری های محدود به شورشیان معتدل، نفوذ واشنگتن در وضعیت سوریه را در حد پائین تر قرار داده باشد. این امر پس از راه اندازی حملات هوایی مسکو برای حمایت از بشار اسد و سرکوب شورشیان به گونه روشن دیده می شود.
دینیس روز از انستیتوت سیاست شرق نزدیک در واشنگتن که در عین زمان مشاور هر دو حکومت دموکرات ها و جمهوریخواهان امریکا در امور ایران بوده، گفت که ایالات متحده خودش نقش خود در سوریه را کم ساخته است.
او گفت: «مخالفین دلایل اندکی دارند که برای ما و اسد پاسخگو و علاقمند باشند. روسیه و ایران حالا می دانند که ما کاری برای بالا بردن هزینه آنان در خصوص یورش شان به حلب و شهرهای دیگر سوریه انجام داده نمی توانیم».
روز در بخشی از صحبت های خود بیان داشت: «روسیه توازن قدرت را در میدان نبرد بدون در نظر گیری پیامدهای آن به غیرنظامیان تغییر داده و خود را به عنوان قاضی میدان مطرح کرده است».
با این حال، جان کیربی سخنگوی وزارت خارجه امریکا این ادعا را که عدم حضور امریکا در این تلاش ها تاثیراتی بر نفوذ واشنگتن خواهد داشت، رد کرده است. جان کیربی گفت: «وزیر خارجه به طور عموم این را به عنوان یک سرزنش نمی پندارد. او به این اقدام به عنوان تلاش های چند جانبه به منظور برقراری صلح دوامدار در سوریه می بیند. وزیر خارجه از هرگونه پیشرفت در این خصوص استقبال می کند. ما نقش خود را داشته ایم و در حاشیه قرار نداریم.»
نیروهای وفادار به بشار اسد در جریان چند هفته گذشته با همکاری هوایی روسیه و ملیشه های شیعه برخی کشورهای دیگر منطقه توانسته اند مناطق باقی مانده تحت کنترول شورشیان در حلب را نیز تصرف کنند.
بر بنیاد یافته های کمیته بین المللی صلیب سرخ، پس از پیشروی های تازه، نزدیک به 25 هزار تن توانسته اند که مناطق تحت کنترول شورشیان در شرق حلب را ترک کنند. این سازمان بیان داشت که تنها در دو شنبه هفته جاری 15 هزار تن توسط اتوبوس ها به مناطق امن منتقل شدند. اینگی سدگی، سخنگوی این کمیته گفته است که هزاران تن دیگر در حال انتظار برای بیرون شدن از این منطقه به سر می برند.
از سویی هم، لاوروف به تازگی گفته است که روند بیرون کشیدن افراد احتالآ در یک یا دو هفته آینده به اتمام برسد.
این گفته ها در حالی مطرح می شوند که با وجود ترور سفیر مسکو در انقره، روسیه در تلاش نزدیک ساختن روابط با ترکیه و ایران می باشد. این تلاش ها نشان می دهند که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مصمم است که نفوذ خود در خاور میانه و فراتر از آن را گسترش بدهد.
پوتین هفته گذشته گفته بود که او در همکاری مشترک با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در حال انجام همکاری مشترک است تا بتواند مذاکرات صلح مجدد را بدون در نظر گیری نقش امریکا و سازمان ملل راه اندازی کنند.
aj/af (Reuters, AFP)