کم توجهی به مسئله افغانستان در "کنفرانس امنیتی مونشن"؟

نمایندگان افغانستان در "کنفرانس امنیتی مونشن"، مورد توجه چندانی قرار نگرفتند. در این نشست افزون بر انگلا مرکل صدر اعظم آلمان، مایک پنس معاون ریاست جمهوری ایالات متحده و محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان رهبران حدود سی کشور جهان نیز حضور داشتند. حتی تعامل غنی با رسانه‌ها هم ناچیز بود.

تعجب آور اینکه سازمان دهندگان این کنفرانس، در آجندای خود موضوع درگیری افغانستان را در محراق توجه قرار نداده بودند. به عنوان علامت سؤال باقی مانده است که چرا یک موضوع عمده جهانی، توجه اندکی را در جریان این نشست مهم امنیتی به خود جلب کرد؟

در واقع، نشست امنیتی مونشن یکی از عمده ترین تربیون ها برای رئیس جمهور غنی و نمایندگان تلقی می‌شد تا موقف خود را در خصوص مذاکرات صلح ایالات متحده با گروه طالبان هویدا بسازند. کابل احساس می‌کند که در جریان این مذاکرات به طور فزاینده در حاشیه قرار گرفته است زیرا حکومت افغانستان شامل این گفتگوها نبوده است.

گروه شورشی طالبان همواره بر موقف خود تأکید کرده است که با مقام‌های حکومت افغانستان صحبت نمی‌کند. به جای آن، نمایندگان این گروه با جناح‌های اپوزسیون حکومت افغانستان و بازیگران منطقوی و جهانی در تماس هستند.

کنفرانس امنیتی مونشن امسال می‌توانست یک فرصت بزرگ برای مقامات افغان برای لابی گری و رایزنی با سیاستگذاران امنیتی کشورهای دیگر باشد. کابل همچنان می‌توانست دیگران را متقاعد سازد که در گفتگوهای صلح نقش کلیدی را بازی می‌کند.

گفتگوهای "غیر مستقیم"

هارون چخانسوری، سخنگوی رئیس  جمهور غنی ادعاهایی مبنی بر به حاشیه کشانیده شدن حکومت افغانستان در مذاکرات صلح میان ایالات متحده و گروه طالبان را رد می‌کند. چخانسوری در جریان نشست مونشن در گفتگو با دویچه وله گفته است: «حکومت افغانستان در هر مسیر دخیل است. هیچ کسی نمی‌تواند حکومت را از روند صلح جدا بسازد. بدون گفتگوی مستقیم میان کابل و طالبان، هیچ گونه صلح دایمی در افغانستان برقرار نخواهد شد».

سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان همچنان اظهار کرد: «من همچنان می‌خواهم برای طالبان روشن بسازم که آنان از مسیر نظامی نمی‌توانند پیروز شوند. کشورهای همسایه ما باید برگزاری گفتگوی مستقیم میان کابل و طالبان را حمایت کنند».

اما دور اخیر مذاکرات در قطر و روسیه، حکومت افغانستان را کنار گذاشت. پاکستان که در تلاش است نقش میانجی را میان واشنگتن و شورشیان اسلامگرا بازی کند، در نظر دارد که دور بعدی گفتگوها را روز دوشنبه آینده در اسلام آباد، سازمان‌دهی کند. بر بنیاد گزارش‌ها، در این مرحله مذاکرات هم حکومت افغانستان شامل نخواهد بود.

برخی از تحليل‌گران معتقدند كه ایالات متحده امریکا به رغم مخالفت‌هایش با اسلام آباد به خاطر حمایتش از اسلامگرايان در منطقه، پاكستان را در سياست‌های دولت افغانستان دست بالا می‌دهد. بسیاری از آنان، سناریوی اخیر خروج ایالات متحده از افغانستان را همسان با بیرون شدن نیروهای شوروی سابق در اخیر ۱۹۸۰ از افغانستان می‌دانند؛ روندی که منجر به اوج گیری جنگ داخلی در این کشور گردید.

آیا ایالات متحده بیرون خواهد شد؟

یکی از خواست‌های اساسی گروه طالبان در پیشبرد مذاکرات صلح، خروج کامل نیروهای ایالات متحده از افغانستان می‌باشد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده در این اواخر گفته بود بخشی از سربازانش را از این کشور فرا خواهد خواند. اما یاپ دی هوپ شیفر، منشی عمومی پیشین سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) در گفتگو با دویچه وله، علیه این اقدام چنین هشدار می‌دهد: «من در مورد این که برنامه خروج شتاب زده باشد، نگران هستم. اگر ایالات متحده این هدف را دنبال کند، یک تراژیدی جدید برای افغان‌ها خواهد بود. مردم افغانستان نیاز دارند که به گونه دراز مدت مورد حمایت قرار بگیرند».

شیفر همچنان اظهار کرد: «اما اجازه دهید که روشن بسازم، هیچ کس علاقمند حضور دایمی نظامی در افغانستان نیست، این [خروج] یک روزی اتفاق می‌افتد. افغان‌ها باید این موضوع را بدانند».

چخانسوری علاوه می‌کند که تقاضای طالبان مبنی بر خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان می‌تواند بخشی از گفتگوهای صلح باشد، اما نمی‌تواند که به عنوان شرط تلقی شود.

ویلیام کوهن، وزیر دفاع پیشین ایالات متحده در زمان ریاست جمهوری بل کلینتون باورمند است که برای دونالد ترامپ، بیرون کشیدن سربازان از افغانستان آسان نخواهد بود. کوهن به خبرنگار دویچه وله گفت: «ما رئیس جمهوری داریم که امروز یک چیز می‌گوید و فردا چیز دیگری. او غیر قابل پیش بینی است. حتی اگر ترامپ برنامه خروج نیروها را دنبال کند، او به تائید کنگره ایالات متحده نیاز دارد. به این دلیل همه مسایل در حال حاضر نامشخص اند».

انزوای غنی

محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در اوایل ماه جاری در جریان یک مصاحبه با تلویزیون خصوصی "طلوع نیوز" نارضایتی خود را در خصوص مذاکرات مسکو که در آن سیاسیون مخالفش دخیل بودند، بیان کرد. غنی اظهار کرد که شرکت کنندگان در این نشست هیچ گونه قدرت اجرایی ندارند که تصامیم را عملی کنند.

غنی گفته بود: «آنان می‌توانند که صدها ملاقات این چنینی را برگزار کنند، اما تا زمانی که حکومت، پارلمان و نهادهای قانونی افغانستان آن را مورد تائید قرار ندهد، فقط توافقات روی کاغذها می‌باشد».

گفته می‌شود که محمد اشرف غنی در نظر دارد که لویه جرگه ای را با هدف تصمیم گیری روی آینده افغانستان، در ماه مارچ سال روان برگزار کند. کارشناسان می‌گویند این یک طرح خطرناک است زیرا تصمیم گیری علیه غنی می‌تواند نقش او را به عنوان رئیس جمهور با تضعیف کند.

ولی هارون چخانسوری، سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان اذعان کرد که این لویه جرگه تنها بخشی از ابتکارات مشورتی رئیس جمهور غنی با هدف دخیل سازی همه افغان‌ها در روند مذاکرات صلح خواهد بود. از دید وی، برآیند این نشست بزرگ ملی، برای حکومت افغانستان یک رهنمود برای پیشبرد گفتگو با طالبان خواهد بود.

با این همه، کنفرانس امنیت امسال مونشن، ممکن است که به عنوان یک فرصت برای مشاوره بین المللی در نظر گرفته شود. به این منظور، مذاکرات پشت پرده‌ و لابی گری ممکن است انجام شود اما صدای حکومت منتخب افغانستان به درستی شنیده نمی شود.

شامل شمس/ امان الله جواد