فساد، مبارزه دشوار جهانی

رشوت گیری در بسیاری کشورهای جهان یک امر روزمره است. در ادارات، کارهای ساختمانی و شفاخانه ها، تا زمانی که مسوولان پولی دریافت نکنند، به کار مردم رسیدگی نمی کنند.

این در حالی است که 164 کشور، کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد را امضا کرده اند. بر همین اساس کشورهایی مختلفی اقدام هایی را در سطح ملی برای مبارزه با فساد روی دست گرفته اند.

الینا مونگیو پیپیدی از "مکتب حکومتداری هیرتی" در شهر برلین آلمان می گوید: «ما حالا در مورد فساد بیشتر می دانیم و در مبارزه با آن موضع قوی تر می گیریم، ما ابزارهای بهتری برای مبارزه با فساد فراهم کرده ایم». او می افزاید: «اما ما نتوانسته ایم شمار بیشتری از کشورها را از چرخه فساد بیرون آوریم. در این بخش، ما پیشرفت نداشته ایم».

این دانشمند علوم سیاسی درک می کند که سازمان ملل و بسیاری از حکومت ها چه اندازه در این زمینه کوشش می کنند. اما او می گوید که مبارزه با فساد کار دشواری است و به این منظور به زمان نیاز است. خانم پیپیدی در این مورد اروپای غربی را مثال می زند، جایی که به گفته او حل این مشکل دهه ها و حتی صدها سال طول کشیده است.

انجمن همکاری های بین المللی آلمان (جی آی زید) کوشش می کند که در کشورهای همکارش در ایجاد یک جامعه انتقادی سهم بگیرد. این سازمان توسعه یی آلمانی می خواهد از طریق روشنگری و آگاهی دهی مردم را حساس بسازد تا فعالیت مسوولان دولتی را زیر ذره بین بگیرند و حقوق خود را تقاضا کنند.

شتیفانی تگه من، مسوول بخش مبارزه با فساد در این سازمان می گوید: «ما آن جا همکارانی را می یابیم که علاقمند مبارزه با فساد هستند. ما با تجاربی که از محل داریم، می توانیم به آن ها کمک کنیم».

براساس شاخص فساد در سال 2012 که از سوی سازمان غیردولتی شفافیت بین الملل ارایه می شود، کشورهای دنمارک، فنلند و زیلاند نو در صدر هستند، در حالی که سه کشور افغانستان، کوریای شمالی و سومالیا در پایین ترین رده ها قرار گرفته اند.

نمونه خوبی در افریقا

بوتسوانا، کیپ ورد و رواندا سه کشور افریقایی اند که با جدیت و به صورت موثر با فساد مبارزه می کنند. بوتسوانا یکی از معدود کشورها در سطح جهان است که غنی بودن منابع معدنی اش باعث افزایش فساد نشده است.

براساس معلومات مونیو پیپیدی، در این کشور معادن الماس از سوی حکومت استخراج نمی شود، بلکه این کار توسط یک شرکت خارجی انجام می شود که درصد معینی را به دولت می پردازد.

پیپیدی می گوید: «در جایی که منابع معدنی توسط دولت استخراج می شود، مردم از آن بهره نمی برند، بلکه منفعت به جیب نخبه ها واریز می شود». به این دلیل بهتر است که از منابع براساس یک توافق مناسب بهره برداری شود و تمام طرف ها از آن بهره گیرند.

به گفته این دانشمند علوم سیاسی، برای بسیاری مردم تعجب برانگیز است که رواندا یکی از کشورهای موفق در مبارزه با فساد باشد. دلیل خوبی برای موفقیت این کشور در مبارزه با فساد وجود دارد. دیپیدی می گوید: «رواندا طرزالعمل های بروکراتیک زیادی را کاهش داده است. چنین کاری نه تنها برای تجارت، بلکه برای شهروندان نیز خوب است».

براساس اطلاعات گیلان دیل از سازمان شفافیت بین الملل، جوانب مختلف این مساله باید در نظر گرفته شوند و پیش از همه باید نظام حقوقی تقویت گردد. او می گوید: «قوه قضاییه در مبارزه با فساد یک نقش کلیدی بازی می کند. وقتی سارنوالی ضعیف باشد، همه چیز در هم می ریزد».

به گفته دیل، دو بخش مهم دیگر در مبارزه با فساد، رسانه ها و آموزش می باشند. رسانه ها از طریق کارهای تحقیقاتی می توانند تاثیرگذار باشند و یک جامعه آگاه نیز در مبارزه با فساد یک مزیت است. به گونه مثال، روزنامه بریتانیایی گاردین و روزنامه امریکایی نیویارک تایمز، در گزارش های تحقیقی شان مواردی از فساد را برملا ساخته اند. آموزش از این جهت مهم است که یک جامعه تحصیل یافته ساده تر می تواند در مورد فساد بحث کند و راه های برون رفت از آن را جستجو نماید.

همچنان فساد خطری برای سیاست های توسعه یی است. همواره مواردی پیش می آید که پول های کمکی در راه های نامناسب به مصرف می رسد. به این دلیل مونگیو پیپیدی، دانشمند علوم سیاسی در برلین، ضرور می داند که سازمان های بین المللی استراتژی های مشخصی برای جلوگیری از فساد در کمک های توسعه یی داشته باشد.

او می گوید: «به گونه مثال، می شود از کشور شریک (دریافت کننده کمک) تقاضا شود که مخارج اش را نشر کند». بر این اساس، کشورها می توانند کمک هایشان را قطع کنند، زمانی که متوجه شوند از این کمک ها در جایی که باید، استفاده نمی شود.