واکنشها به حذف تاریخ جنگ از کتابهای درسی

امان الله امان، سخنگوی وزارت معارف افغانستان روز سه شنبه به دویچه وله گفت که وزارت معارف برای این که تنشی در کشور ایجاد نشود، از پرداختن به جزییات حوادث و جنگهای چهار دهه اخیر در افغانستان خودداری کرده است. سخنگوی وزارت معارف افغانستان گفت که این تصمیم به تازگی نه، بلکه هشت سال پیش با مشوره کارشناسان تعلیمی، بزرگان قومی وعلمای دینی گرفته شده است.

امان الله امان افزود: «ما تاریخ را حذف نکردیم. معارف باید از سیاست دور نگه داشته شود. ما رویدادها را به طور کامل گنجانده ایم و جزو کتاب تاریخ ماست، اما بحث روی شخصیت ها حساسیت بر انگیز است و قضاوت بی طرفانه نخواهد بود. این امر برای نظام تعلیمی و شاگردان ما هیچ ضرری ندارد».

اما شماری از دانش آموزان و آگاهان به این باور اند که این تصمیم وزارت معارف با اعمال فشار از سوی کسانی انجام شده که خود در جنگ ها و ویرانی افغانستان سهم عمده داشته اند و حالا متوجه شده اند که نسل های آیند ه در مورد آنان چطور قضاوت خواهند کرد.

زهرا موسوی، فعال فرهنگی افغانستان میگوید همه ملت ها حق دارند که در مورد تاریخ خود بدانند: «حالا نسل نو، یعنی شصت و پنج درصد جمعیت کشور در تلاش و تکاپو است که با مراجعه به تاریخ بداند که در گذشته اش چه اتفاقاتی افتاده و چرا این اتفاقات است. این ها به خاطر این که فجایع تاریخی را پنهان کنند و به آینده ها نشان بدهند که اتفاق خاصی نیفتاده بود، این کار را می کنند تا ملامت آن جنایت ها به گردن قوم و یا اشخاص مشخصی نیفتد».

در بیشتر از سه دهه اخیر، افغانستان به نحوی درگیر جنگهای خونین بوده است. تاهنوز هیچ آمار مشخصی از تلفات این جنگها در دست نیست، اما هزاران تن جانهای شان را از دست دادند و میلیونها تن دیگر آواره و آسیب پذیر شدند.

هرچند وزارت معارف افغانستان میگوید برای جلوگیری از تنشهای احتمالی برخی موضوعات تاریخی از مضامین مکتب حذف شده اند، اما دانشجویان میگویند آگاهی یافتن از جزییات گذشته افغانستان نه تنها حق آنهاست، بلکه میتواند آموزنده نیز باشد.

عارف، دانشجوی 27 ساله میگوید: «در تاریخ ما باید از واقعیت های جنگ ذکر شود که جوانان ما از گذشته ها پند بگیرند و اشتباه آنان را تکرار نکنند. باید واقعیت ها گفته شود که کی ها در این کشور جنگ و ویرانی کردند، کی ها خدمت نمودند و کی ها خیانت کردند».

جاوید، یک دانش آموز 19 ساله در ولایت هرات میگوید: «من نمی دانم این مشوره را چه کسی به وزیر معارف افغانستان داده است. به جای این که جوانان و دانش آموزان را از تاریخ گذشته و تاریخ معاصر افغانستان آگاه بسازند، برعکس عمل میکنند و تاریخ را میپوشانند».

وزارت معارف افغانستان میگوید این تغییرات بخشی از اصلاحاتی است که چند سال پیش در این وزارت برنامه ریزی شده بود. به گفته سخنگوی این وزارت، کتابهای دورههای ابتدایی و متوسطه قبلاً چاپ و توزیع شده است و کتابهای دوره لیسه نیز چاپ گردیده و به زودی از پاکستان به افغانستان انتقال داده میشود و به دانش آموزان توزیع میگردد.

این تنها اقدامی از سوی وزارت معارف نیست که در کابل جنجال خلق کرده است. اخیراً نام یک مکتب در کابل از سوی وزارت معارف تغییر داده شده است که آن هم جنجال برانگیز شده است. وزارت معارف نام مکتب «بی بی مهرو» را به «عبدالقیوم وردک» تغییر داده است.

فوزیه کوفی، نماینده مردم در ولسی جرگه میگوید: «با مشکلاتی که در افغانستان وجود دارد تغییر نام مکاتب در اولیت کاری وزارت معارف قرار ندارد. بی بی مهرو یکی از زنان قهرمان افغانستان بود که در تاریخ سیاسی کشور برای خود جایی دارد. کسانی که افتخار می آفرینند باید از نام شان صیانت شود. این اقدام وزارت معارف برای ما قابل توجیه نبود».

در شبکههای اجتماعی مانند فیس بوک نیز برخی کاربران کمپاینی را برای حمایت از نام «بی بی مهرو» برای این مکتب راه اندازی کرده اند. هرچند دلیل تغییر نام این مکتب از سوی وزارت معارف ذکر نشده است، اما برخی می گویند که عبدالقیوم وردک نام یکی از بستگان فاروق وردک، وزیر معارف افغانستان است.

رضا شیر محمدی

ویراستار: عارف فرهمند