«پته جای تحریر»، دموکراسی از پایین

40 جوان بحث جانداری را درمورد خویشخواری درمناسبات اداری دولتی به راه انداخته اند. عامل به راه اندازی این بحث فلمی است که قبلاً در مورد برداشت از انقلاب سال 2011 مصر در یک قریه واقع در دلتای رودخانه نیل به نمایش در آمده است. کارگردان فلم از یک معلم مکتب ابتدایی گزارش می دهد که به دلیل خویشاوندی اش با والی ، رئیس همهء آن منطقه حکومتی می شود.

در مباحثه ای که بین کارشناسان در این مورد صورت می گیرد، یک خبرنگار یک ناظم جلسه و یک مامور دولت نشسته اند. خبرنگار از مامور دولت می پرسد: «چطور می تواند یک معلم مکتب ابتدایی که تاکنون کار دیگری جز درس دادن درمکتب نداشته است، رییس یک ناحیه حکومتی گردد؟ این ناحیه خیلی بزرگ است. چطور این کار ممکن است جز اینکه او پسر کاکای والی است؟».

این مباحثه در بنیاد گویته برگزار شده بود. اما سازمان دهندگان آن دراین شب همه مصری اند و بنیاد گویته بر آن ها تاثیری ندارد. این یک محفل " پته جای تحریر" است. «تحریر» در زبان عربی به معنای آزادی است. اعتراضات علیه دیکتاتوری همه از میدان تحریر قاهره شروع شده اند. این گروه جوانان نیز نام شان را "پته جای تحریر" گذاشته اند. " پته جای تحریر" یک پروژه مشترک بنیاد گویته، سفارت آلمان و وزارت خارجه آلمان می باشد. فکر به راه انداختن چنین پروژه ای نخست توسط مونا شاهین یک خانم مصری فعال سیاسی 27 ساله به وجود آمد.

مونا شاهین می گوید: « پته جای محل تجمع برای همه است. هدف اصلی ما مشارکت شهروندان بالغ و دارای قدرت قضاوت است. به دموکراسی بدون همکاری مردمی که حقوق شان را مطالبه می کنند نمی توان رسید. دموکراسی تنها در صورتی می تواند به وجود آید که انتخاب کنندگان از اهمیت رای شان آگاه باشند».

برای رسیدن به این هدف، گروه " پته جای تحریر" هر روزه محافلی برگزار می کند که به روی همه علاقه مندان باز است. درهمین راستا به طور مثال کارگاه هایی در مورد موضوعاتی مانند حقوق بشر، تبعیض علیه زنان ، همچنان طرز به راه انداختن مذاکرات و مباحثات ویا حل منازعات به راه انداخته می شوند. علاوه براین سمینارهایی باحضور اعضای بیش از 50 حزب وگروه بندی سیاسی که دارای جهت گیری های مختلف بوده اند، برگزار شده اند. برای مونا شاهین این مهم است که جوانان علاقه مند به سیاست زیادی وجود دارند ، اما با آن هم بسیاری آن ها امکان همکاری با احزاب را نیافته اند. برای از میان بردن این کمبود ، « پته جای تحریر» در قسمت احزاب نیز آمادگی دارد و برای آنها کارگاه های مجانی را پیشکش نموده است:

مونا شاهین می گوید: « ما به آن ها پیشنهاد کرده ایم که دو یا سه تن از اعضای شان را نامزد کنند تا دریک دوره کوتاه کار آموزی شرکت کنند. پس از آن، آن ها می توانند در احزاب خودشان به هرموضوعی بپردازند».

نمایندگان احزابی که در اینجا دعوت می شوند باهمدیگر معرفی می شوند وپس از پایان دوران کار آموزی غالباً با همدیگر تماس می داشته باشند. ایجاد چنین کانال های ارتباطی موجب آن می گردد که افراد دارای ایدیولوژی حتی کاملاً مختلف در ضمن احترام گذاشتن به مواضع همدیگر، تبادل نظر کنند و ازهمدیگر بیاموزند. بنا براین از نظر مونا شاهین ارتباط مستقیم یک اصل اساسی گروه " پته جای تحریر" می باشد. او می گوید این پروژه نباید درخدمت یک ایدیولوژی خاص باشد: «در عین زمان ما اعتبار خوبی داریم، زیرا ما دریک مکان می باشیم که در آنجا کدام جهت گیری سیاسی خاص مطرح نیست. کس نمی تواند که ما را لیبرال ، اسلامگرا و یا سکولار بخواند. ما درمکانی قرار داریم که در آنجا نمایندگان همه گرایش های سیاسی وجود دارند».

با اینهم " پته جای تحریر" با وجود حمایت همه جانبه ازجانب آلمان باید با مشکلات زیادی مبارزه کند. به نفوذ خارجی ها در مصر بسیار با دیده انتقادی نگریسته می شود. همیشه ظن آن وجود دارد که خارجی ها می خواهند اِعمال نفوذ سیاسی کنند. برای مونا شاهین استقلال محتوایی این پروژه بیشتر ازهر چیز دیگر اهمیت دارد: «ما ازهمان اول روشن ساخته ایم که بلی ما توسط حکومت آلمان تمویل می شویم، که بلی ما مربوط به بنیاد گویته می باشیم، اما هرگاه به موضوع محتوای کاری ما مربوط شود، ما کاملاً مستقل می باشیم».

برای مامور حکومت، پایان این مباحثه کارشناسان ناخوشایند بود. او خواست از وزارت مربوطه اش دفاع کند که گویا میکانیسمی به وجود می آید که از خویشخواری در مقرری کارمندان جلو گیری کند. او براین نظر بود که در اساس ما در راه درستی روان هستیم وخدا نیز برای خلق جهان شش روز به کار داشت. بسیاری از حاضران با سرتکان دادن و خم بر ابرو آوردن واکنش نشان دادند. برخی ها به این پاسخ خندیدند. در پایان محمد 24 ساله این مباحثه را قسماً موفقیت آمیز یافت: «مشکل بازهم در جایش می ماند. اما با این هم بسیاری فهمیدند که حکومت جدیت اوضاع را در نیافته است. یک سال پیش هنوز من می توانستم واکنش مامورین دولتی را قبول کنم . اما حالا من می بینم که حکومت بی کفایت است و به طور بلاتکلیفی واکنش نشان می دهد».

محمد غالباً در پته پایه تحریر می باشد و درچندین کارگاه شرکت نموده است. در ماه های اخیر او به این نتیجه رسیده است که سیاست یک امر کثیف است، با این هم باید دریافت که چه نوع عمل می کند ، در غیر آن نمی توان تغییرش داد.