چرا در ایران به مهاجران افغان شیر خشک فروخته نمی‌شود؟
۱۴۰۲ آبان ۳, چهارشنبه
خالد صدیقی، مهاجر افغان در ایران، طبق معمول به دواخانه‌ای در شهر تهران رفت که همیشه برای نوزادش شیر خشک تهیه می‌کرد. اما این بار اوضاع فرق می‌کرد، فروشنده دارو برای فروش شیر خشک کارت ملی و شناسنامه نوزاد را درخواست کرد. این دستور جدید حکومت ایران برای مقابله با کمبود شدید شیر خشک در این کشور است.
خالد صدیقی که پس از به قدرت رسیدن مجدد طالبان در افغانستان به ایران رفت، حالا دیگر نمی‌تواند برای نوزادش شیر خشک بخرد؛ چون کد ملی ندارد. صدیقی می‌گوید: «به داروخانه رفتم تا برای پسر یک ساله ام شیر خشک تهیه کنم، اما داروخانه دار از من کارت ملی طلب کرد. من گفتم که اتباع (خارجی) هستم و او پاسخ داد که به اتباع فروخته نمی‌شود؛ چون همین شما مهاجران باعث شدید که شیر خشک در کشورمان کم پیدا شود.»
مرتبط: چرا اقامت و کار مهاجران افغان در کرمانشاه ممنوع شد؟
اداره غذا و داروی ایران، قاچاق شیر خشک به پاکستان، افغانستان و عراق را یکی از عوامل کمبود شیر خشک عنوان کرده است. چنین استدلال‌هایی همراه با احساسات ضد مهاجرت باعث شده است که مهاجران افغان هنگام خریداری شیر خشک نیز تبعیض را احساس کنند، چنانچه صدیقی می‌گوید: «شما افغان‌ها بچه زیاد دارید و ما نمی‌توانیم شیر خشک همه آنها را تامین کنیم.»
اسناد اقامتی خانواده پنج نفری صدیقی نیز از مدتی به این سو تمدید نشده است. او می‌گوید: «کُد ملی فقط مختص اتباع ایران است و حتی با پاسپورت و کارت مهاجرت نمی‌شود شیر خشک تهیه کرد. با کد فراگیر روی پاسپورت، کد سرشماری اتباع و کارت آمایش هم نمی‌شود شیر خشک تهیه کرد.»
او بالاخره مجبور شد از یک دوست ایرانی‌اش کمک بخواهد: «یک دوست ایرانی برایم شیر خشک تهیه کرد. ما حتی برای خریدن نان خشک نیز به خاطر این که کارت بانکی نداریم، از همسایگان ایرانی خود کمک می‌خواهیم.»
صدیقی می‌گوید که در افغانستان در بخش مبارزه با فساد اداری در اداره امور کار می‌کرد، اما در ایران به هر جا که مراجعه کرد، نتوانست کاری بیابد: «هشت ماه است که بیکار هستم. بالاخره همسرم مجبور شد کاری برای خودش پیدا کند و من در خانه ماندم و از فرزندان مان مواظبت می‌کنم. به همین دلیل باید به نوزادمان شیر خشک بدهیم.»
آنها باید به تجویز داکتر اطفال به کودکشان شیر خشک شماره سه بدهند، اما از آنجایی که کمیاب است، صدیقی برای او شماره دو را تهیه می‌کند: «حالا باید به فکر یک جایگزین برای شیر خشک باشیم. باید تلاش کنیم از شیر خشک خلاص کنیم.»
او از سازمان‌های حقوق بشری می‌خواهد که به وضع مهاجران در ایران توجه کنند: «ما می‌خواهیم که نهادهای حقوق بشری جهانی بالاخره به وضع ما مهاجران در ایران توجه کنند. کشورها حداقل کسانی که نیازمند حفاظت هستند را طبق وعده‌ای که داده اند، به کشورهای سومی امن انتقال دهند. من قبلاَ کارمند اداره امور در بخش مبارزه با فساد اداری بودم.»
اخیراَ حکومت ایران فشار را بر مهاجران افغان افزایش داده است. وزارت داخله این کشور گفته که مهاجران فاقد مدارک باید این کشور را ترک کنند. بسیاری از مهاجران افغان برای تمدید اسناد اقامتی و یا دریافت کار مهاجرت مراجعه می‌کنند، اما به گفته آنان این نیز ممکن نیست.
احمد مرادی، یک تن دیگر از مهاجران افغان در ایران که پنج سال است آنجا زندگی می‌کند، می‌گوید: «بارها برای گرفتن کارت مهاجرت مراجعه کردیم، اما به ما ندادند. نوبت گرفتن در دفتر سازمان ملل نیز غیرممکن است.» دو کودکش در ایران تولد شده اند و یکی از آنان شیر خشک مصرف می‌کند.
او می‌گوید برای خرید شیر خشک به دواخانه‌ای مراجعه کرد که همیشه از آنجا خرید می‌کرد: «رفتم تا دو قوطی شیر خشک بخرم، اما صاحب دواخانه گفت آقای مرادی این آخرین روزیست که می‌توانی شیر خشک بخری... ما نمی‌توانیم از این پس به اتباع شیر خشک بفروشیم.»
بازار سیاه
حالا که شیر خشک سهمیه بندی شده و دیگر به اتباع خارجی فروخته نمی‌شود، زمینه برای کسانی فراهم شده که این ماده خوراکی مهم را در بازارهای سیاه به قیمتی گزاف به فروش می‌رسانند. براساس گزارش‌ها، قیمت شیر خشک در دواخانه‌ها و فروشگاه‌های زنجیره ای نیز تا دو برابر افزایش یافته است. مرادی می‌گوید: «یک ماه پیش یک قوطی شیر خشک در داروخانه‌های تهران ۴۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسید؛ اما اکنون دو برابر شده است.»
قاچاق شیر خشک
برخی از رسانه‌های ایران به نقل از مقامات حکومتی با تأیید کمبود شیر خشک در این کشور گزارش داده اند که این کالا به علت قاچاق به کشورهای همسایه کمبود شده است.
براساس اطلاعاتی که رسانه‌هایی این کشور منتشر کرده اند، قیمت پایین شیر خشک در ایران سبب شده تا به گونه انبوه قاچاق شود. خبرگزاری ایرنا روز سه شنبه گزارش داده که ماموران مرزی این کشور در تایباد، شهر مرزی با افغانستان، از قاچاق شیر خشک جلوگیری کرده اند.
این خبرگزاری افزوده است: «مرزبانان هنگ تایباد از ۶ تبعه افغان هنگام خروج از کشور ۱۲۸ عدد قوطی شیرخشک کشف و ضبط کردند. سردار مجید شجاع گفته مرزبانان هنگ تایباد این تعداد قوطی شیر خشک قاچاقی و فاقد هرگونه مدارک و بارنامه گمرکی معتبر را در دو عملیات جداگانه کشف کردند.»
سایت «تجارت نیوز» نیز با اشاره به جیره بندی شیر خشک در ایران انتقاد کرده است که حکومت از یک جانب برای فرزندآوری تبلیغ می‌کند و از سوی دیگر شیرخشک را جیره بندی می‌کند.