چرا چین از حضور داعش در افغانستان احساس خطر می کند؟

شی جین پنگ رئیس جمهور چین، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و سایر رهبران می خواهند در مورد اوضاع امنیتی در افغانستان و گسترش تهدیدی که از "دولت اسلامی" یا داعش متوجه "اورآسیا" می شود، در نشست سران سازمان همکاری شانگهای مباحثه کنند که در روز های 9 و 10 جولای در شهر اوفای روسیه برگزار می شود.

چینگ گوپنگ معاون وزیر خارجه چین به خبرنگاران گفت: «به دلیل سرازیر شدن تاثیر فعالیت های تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش، افغانستان اکنون با اوضاع امنیتی ناخوشایندی مواجه است.» او علاوه نمود که سران سازمان همکاری شانگهای «مطمئناً مباحثات عمیقی در مورد مسأله افغانستان خواهند داشت».

در کنفرانس سازمان همکاری شانگهای که شامل چین، روسیه، قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان و ازبکستان است، افغانستان یک موقف ناظر دارد. برهان عثمان یک تحلیلگر سیاسی مقیم کابل که با شبکه تحلیلگران افغانستان کار می کند، ضمن مصاحبه ای با دویچه وله در مورد نگرانی های پیکنگ توضیح می دهد، زیرا جای پای محسوس "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان می تواند بسیار خطرناکتر از طالبان برای منافع چین باشد.

دویچه وله: اخیراً چینگ گوپینگ معاون وزیر خارجه چین گفت که افغانستان مواجه با یک وضع امنیتی ناخوشایند به دلیل سرازیر شدن تاثیر فعالیت های تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش می باشد. برداشت شما از این موضوع چیست؟

برهان عثمان: وضع کلی امنیتی در این کشور آسیای جنوبی واقعاً در حال خراب شدن است، به خصوص در بسیاری بخش های شمالی افغانستان. اما شاید این موضوع ارتباطی با حضور "دولت اسلامی" یا داعش در منطقه نداشته باشد. همسایگان شمالی افغانستان و چین بسیار زیاد در مورد تهدید احتمالی "دولت اسلامی" یا داعش نگران اند، این موجب آن شده است که آن ها خراب شدن وضع امنیتی را همچون یک تهدید قریب الوقع "دولت اسلامی" یا داعش تعبیر کنند.

دویچه وله: قطع نظر از دلهره های مالی، علاقه مندی چین به مبارزه علیه تهدید احتمالی "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان چیست؟

عثمان: احتمالاً چین در مورد جنبش اسلامی ترکستان شرقی بیشتر نگران است که به یک تهدید بزرگتر تبدیل نگردد. نگرانی چین در مورد تندرو شدن مسلمانان اویغور و پیوستن شان به جدایی طلبی جهادگرا، بیشتر از خطر بالنفسه "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان می باشد.

چین افغانستان ناآرام را سکوی آسان برای احیای جنبش اسلامی ترکستان شرقی می داند، هرچند معلومات موثقی در مورد این که این گروه چقدر موثر و بزرگ است، در دسترس قرار ندارد.

با اینهم یک جای پای محسوس "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان برای چین مخاطره انگیز است، زیرا گفته می شود که این گروه پیکارجو می تواند در حمایت و یا مشارکت با پیکارجویان چینی، نسبت به طالبان خطرناکتر باشند.از همینجاست که چین شاید در کمک کردن به تلاش ها جهت متوقف ساختن ظهور "دولت اسلامی" یا داعش در قدم اول در افغانستان بیشتر علاقمند باشد.

دویچه وله: اخیراً طالبان به "دولت اسلامی" یا داعش از به راه انداختن یک شورشگری موازی در افغانستان هشدار داده اند. آیا شما امکان افزایش زد و خورد ها بین این دو گروه را می بینید؟

عثمان: تا حال علامت برخوردهای گسترده داعش و طالبان در افغانستان وجود ندارد. بزرگترین زد و خورد هایی که اخیراً بین این دو گروه در ننگرهار واقع در شرق افغانستان صورت گرفته است، نتوانسته است خطر جدی را برای مناطق زیر کنترول طالبان در این مناطق به وجود آورد. "دولت اسلامی" یا داعش مناطقی را در آن ولسوالی هایی از دست داد که در آغاز جنگ را در آنجاها شروع کرده بود. بنابراین، چشم انداز اینکه "دولت اسلامی" یا داعش بتواند در برابر سلطه طالبان چالشی به وجود آورد، ضعیف باقی می ماند.

دویچه وله: اخیراً گلب الدین حکمتیار صدراعظم اسبق و رئیس گروه شورشی حزب اسلامی از حامیانش تقاضا کرده است که به "دولت اسلامی" یا داعش بپیوندند. او در این کار چه نقشی بازی می کند؟

عثمان: حکمتیار از موارد به خصوصی ذکر کرده است که در آن به حامیانش توصیه نموده است تا در جنگ از "دولت اسلامی" یا داعش در برابر طالبان حمایت کنند. گزارش هایی از شرق افغانستان وجود دارند مبنی بر این که پیکارجویانی با سابقه حزب اسلامی، جنگجویان "دولت اسلامی" یا داعش اند.

اما به نظر نمی رسد که این جنگجویان به دستور حکمتیار به "دولت اسلامی" یا داعش پیوسته باشند. به نظر می رسد که در سال های اخیر نفوذ حکمتیار بر شورشیان فعال در افغانستان به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است. بنابراین، تقاضا از حامیان برای حمایت از "دولت اسلامی" یا داعش در جنگ علیه طالبان یک اعلامیه خشم آگین جنگسالار در مانده ای است که همواره در تکاپو است تا شخص مطرحی باقی بماند.

دویچه وله: آیا گروه داعش در میان مردم افغانستان جای پا باز خواهد کرد؟

عثمان: به مشکل می توان یک پایگاه مردمی برای "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان تصور کرد. تا حال گروه های کوچکی اینجا و آنجا ظهور کرده اند و می کوشند جایی برای شان در جامعه پیدا کنند. اما تقاضای شان برای خلافت در جماعات محلی تاثیر نمی گذارد. شاید شمار محدود اعضایش را از بین جوانان تندرو و یا در معرض خطر تندرو شدن برای جهاد گرایی جهانی جلب کند.

اما غالباً آن ها با اجتماعات محلی بی ارتباط باقی می مانند. جنگجویان "دولت اسلامی" یا داعش در ننگرهار عکس های تبلیغاتی از روابط متقابل شان را با مردم محلی انتشار داده اند. این عکس ها به جای حمایت مردم از آن ها یک حالت وحشت مردم از آن ها را نشان می دهند.