"دور جدید جنگ در سوریه بعید نیست"

نیروهای نظامی اسد با ۴۰۷ بمب بشکه یی در ماه فبروری اهالی ملکی را در سوریه بمباران نمودند. محتوای خطرناک این بمب ها به شمول بنزین، صدها میخ و تکه های آهن، پس از انفجار و اصابت به محلات دست کم جان ۲۷ تن را قربانی گرفت.

براساس منابع دیدبان حقوق بشر سوریه که مقر آن در لندن است، از زمانیکه روسیه تقریباً دو و نیم سال قبل در جنگ سوریه دخیل گردید، رژیم اسد با حدود ۲۳۸۰۰ بمب بشکه یی مردم کشورش را بمباران نموده است. گزارشهایی راکه از این منبع منتشر می شوند، نمی توان توسط یک منبع مستقل تأیید نمود؛ با آنهم اطلاعات این سازمان از آغاز جنگ سوریه تا اکنون از سوی هیچ منبع دیگری رد نگردیده است.

پوتین در جستجوی راه حل سیاسی در بحران سوریه

یک بخش اعظم این بمب های بشکه یی، یعنی حدود ۳۰۰ بمب در غوطه شرقی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مناطق رژیم اسد به شدت علیه جنگجویان مقابله می کند، اما در این میان مردم ملکی مصیبت بیشتری را متحمل می گردند. در این بمباران همچنان شمار زیادی از جهادگرایان مخالف اسد نیز آسیب دیده اند. کرستین هِلبرگ در گفتگویی با دویچه وله در همین مورد گفت: «در اوضاع کنونی جنگجویان بیشتر از همه برای زنده ماندن خود تلاش می کنند."

رسانه ها نیز علاوه بر گزارش هایی در مورد استفاده از بمب بشکه یی، از کاربرد تانک و نیروی پیاده نظام و حملات با تسلیحات سنگین دیگر علیه جنگجویان در غوطه شرقی نیز گزارش می دهند. افزون بر این شهر ادلیب، که تحت تسلط جنگجویان می باشد، نیز مورد حملات شدیدی قرار گرفته است. نیروهای رژیم اسد در این شهر نیز از بمب بشکه یی استفاده نموده اند. براساس گزارش های تأیید ناشده در واقع در هردو شهر مذکور همچنان از گاز سمی استفاده صورت گرفته است.

تشدید جنگ با حمله بر عفرین

در حالیکه مناطق تحت تسلط جنگجویان به شدت مورد حملات نیروهای اسد قرار می گیرند، همچنان نیروهای نظامی ترکیه نیز در مناطق کرد نشین در شهر عفرین سوریه روز تا روز به پیشروی ادامه می دهند. بنابر گزارشهای رسانه ها، نیروهای نظامی ترکیه تقریباً تمام این شهر را محاصره کرده اند.

کردها کیستند و چه می خواهند؟

عملیات نیروهای نظامی ترکیه در عفرین، با وجود پیشرفت های اسد در غوطه شرقی، همچنان یک شکست سنگینی برای رژیم اسد محسوب می شود. پس از آنکه نیروهای اسد با حمایت روسیه و ایران در ماه های اخیر موفق به تسخیر نواحی وسیعی  گردیدند، اکنون با عملیات ترکیه در عفرین توانایی و قدرت اسد باردیگر مورد آزمون قرار گرفته است؛ زیرا با حمله در عفرین نیروهای ترکیه تنها نمی باشند، بلکه همچنان عربهای سنی مذهب با اکثریت اعضای "اردوی آزاد سوریه" نیز در کنار نیروهای ترکیه در حمله بر شهر عفرین دخیل می باشند.

این گروه در آغاز به عنوان نهضت سیکولار آغاز به فعالیت نمود، اما اکثر اعضای این گروه در ادامه سالهای اخیر بیش از پیش به افراطگرایی رو آورده و موقف خود را عوض کردند.

معادله ایکه پیروز نخواهد شد

این مسأله اما به این معنی است که: معادله ترکیه علیه اهالی کردی سوریه از وجه تبلیغاتی به جایی نمی رسد. جنگجویان سنی مذهب مخالف اسد که به شدت توسط نیروهای سوریه تحت فشار قرار دارند، احتمالاً ترکیه را به عنوان شریک آینده خود می نگرند. درواقع اردوغان از سالها بر پایان رژیم اسد تأکید دارد. به همین منظور نیز انقره از نیروهای سنی مذهب مخالف اسد حمایت می کند. اکنون ترکیه با پیشروی در عفرین، هرچند در مقابله رو در رو با اردوی سوریه قرار ندارد، ولی با هواداران رژیم اسد مقابل می باشد. بنابراین هرچند واضحاً روشن نیست، ولی احتمال این می رود که جنگجویان سنی مذهب به واحد های ترکیه بپیوندند.

متین گورگان تحلیلگر مسایل سیاسی نیز در همین ارتباط در نشریه انترنتی المونیتور نوشته است که تقریباً احتمال این می رود که ترکیه این مسأله را بپذیرد. "ترکیه نیز سعی خواهد کرد تا یک گروه معتدل جهادگرا در منطقه بسیج کند تا این گروه، مخالفان سنی مدهب در ادلیب را متقاعد کند که از اسلامگرایان تندرو جدا گردند و به نیروهای مورد حمایت ترکیه یعنی اردوی آزاد سوریه بیپیوندند."

خطوط جدید جبهه

در این صورت رژیم اسد احتمالاً در برابر یک وضع کاملاً جدید قرار خواهد گرفت یعنی؛ نیروهای مقاومت سنی مذهب با کسب نیروی محرک جدید وارد کارزار خواهند شد و توسط نیروهای نظامی ترکیه نیز به گونه مؤثری مورد حمایت قرار خواهند گرفت. با آنکه این فعالیت ها در ابتداء فقط در مناطق شمال شرق سوریه منحصر خواهند بود، اما احتمال این هم می رود که جنگ به سرعت گسترش یافته و قابل مهار نباشد.

علاوه براین نقش قدرت های مختلف نیز احتمالاً سبب پیچیدگی بیشتر جنگ در سوریه خواهد شد و به این ترتیب جبهه های جنگ گسترش یافته و کاملاً جهت نوی را به خود خواهد گرفت.

در هفته های اخیر چنین معلوم می شد که جنگ مسیر محو گام به گام مخالفان اسد را به خود می گیرد، و اسد نیز برای پیروزی در این جنگ حتی از تلفات رقم بلند غیر نظامیان نیز خودداری نکرد، ولی اکنون این جنگ مسیر جدیدی را به خود خواهد گرفت واحتمالاً یک گام بیشتر به مرحله جهانی شدن این جنگ به پیش برود.

ضعف روسیه         

درکل این وضعیت همچنان منوط به چگونگی حمایت ترکیه از جنگجویان و شبه نظامیان سنی مذهب خواهد بود، آنچه که همچنان سبب تحریک ایالات متحده خواهد شد، کشوریکه کردها را به عنوان شرکای نه چندان قابل اعتماد خوانده، اما با وصف آن حمایت می کرده است.

کردها و حکومت سوریه برای مقابله با عملیات نظامی ترکیه متحد می‌شوند

این درحالیست که ایالات متحده در برابر شبه نظامیان سنی مذهب به شدت محتاطانه عمل کرده است. بنابر این احتمال این می رود که جنگ از این جهت نیز مسیر دیگری به خود بگیرد.

به گفته کرستین هِلبرگ در مصاحبه یی با دویچه وله، این وضعیت احتمالاً به مزاج روسیه نیز خوش نخواهد خورد. روسیه در همکاری با تهران بیشتر تمایل به حفظ رژیم اسد داشته و خواهان این می باشد که دور یا نزدیک، باردیگر حکومت مرکزی سوریه قدرت خود را تثبیت نماید. هدفی که ظاهراً به بخش اعظم آن نیز نایل آمده اند. به گفته هلبرگ: "ولادیمیر پوتین می خواهد این جنگ را که به شدت برای روسیه گران تمام شده است، سرانجام به پایان رسانیده و دستاورد های نظامی خود را با مهر دیپلوماتیک تکمیل نماید. برای رسیدن به چنین هدفی روسیه خواهان اینست که اسد به عنوان زمامدار قانونی سوریه توسط کشورهای دیگر جهان پذیرفته شود و جناح مقابل معتبر برای بازسازی در سوریه محسوب گردد."

درست در مورد همین برنامه اکنون تردید هایی وجود دارد. بنابراین احتمال آن می رود که جنگ سوریه وارد مرحله جدید گردد.

کرستین کنیپ/ ن.ف