آتش بس و امیدواری های جدید برای یمن

در جریانی که نیروهای حکومتی می خواستند منطقه صرواح در حدود صد کیلومتری غرب پایتخت را از شبه نظامیان حوثی پس گیرند، هفت سرباز و پنج شورشی کشته شدند. این منطقه یکی از مناطق مهم استراتژیک متصل به صنعا پایتخت کشور است.

جنگ ها بالای صنعا که فعلاً تحت کنترول شورشیان حوثی است برای هر دو طرف از اهمیت زیادی برخوردار است. هر طرفی که در این جنگ ها دست بالا داشته باشد، همان طرف در مذاکرات صلح برنامه ریزی شده به تاریخ 18 اپریل از موقعیت بهتری بر خوردار خواهد بود. برای بدست آوردن چنین موقعیتی تلاش ها از هر دو جانب سخت جریان دارد.

نیروی دریایی ایالات متحده امریکا هفته گذشته در بحیره عرب یک کشتی حامل سلاح را کشف کرد و گفته شده است که ظاهراً این سلاح ها از ایران برای شورشیان شیعه حوثی انتقال داده می شد. بر اساس گزارش نیروی دریایی ایالات متحده، یکی از کشتی های گزمه این کشور بنام "یو اس اس سریکو" این سلاح ها را کشف و ضبط کرده است. بر این اساس، از این کشتی کوچک 1500 قبضه کلاشنیکوف، 200 راکت ضد تانک و 21 ماشیندار بدست آمده است.

"کابوس"

عربستان سعودی از دیر زمانی ایران را متهم می کند که تلاش دارد یمن را در حوزه نفوذش داخل سازد. این امر عواقب استراتژیک قابل توجهی برای عربستان خواهد داشت. هنگامی که حوثی ها یک و نیم سال پیش علیه حکومت این کشور در صنعا مبارزه را آغاز کردند و به زودی اولین دستاوردهای ارضی نسیب شورشیان گردید، نگرانی حکومت عربستان سعودی در ریاض نیز شدت گرفت. روزنامه الشرق الاوسط نگرانی عربستان را با این عبارت ترسیم کرده است: «کابوسی به واقعیت انجامید و یمن در حوزه نفوذ ایران قرار گرفت." این روزنامه در ادامه می نویسد که "بنابراین، عربستان خود را در جنوب از یمن و در شمال از سوریه و عراق با خطر روبرو می بیند».

هر سه کشور در حال حاضر تحت سلطه شیعیان اند. در عراق یک حکومت با اکثریت شیعه مذهبان در قدرت است، در حالی که بشار الاسد از اقلیت علوی به حمایت روسیه ظاهراً دست بالاتر نسبت به شورشیان در سوریه دارد.

اینکه ایران تا چه حدی شورشیان حوثی را در یمن حمایت می کند، بحث برانگیز است. در مطالعاتی که اخیرا توسط "گروه بین المللی بحران" منتشر گردیده است، دخالت ایران در یمن مورد بررسی قرار داده شده است. بر این اساس، حوثی ها در یمن از جانب ایران و حزب الله لبنان در واقع حمایت نظامی به دست می آورند. در ادامه این بررسی آمده است که اما این حمایت ها محدود اند: «حمایتی که حوثی ها بدست می آورند کمتر از آن است که شورای همکاری خلیج فارس به مخالفان حوثی می کنند. همچنین این حمایت برای بلند بردن ظرفیت مبارزه اردوگاه حوثی و صالح مهم نیست». با توجه به این تحقیق، بسیاری از سلاح های مورد استفاده حوثی ها از گدام های غارت شده حکومتی بدست آمده اند.

نفوذ ایران

"گروه بین المللی بحران" در گزارش خود به قول یکی از مقامات ایرانی که نخواسته است نامش فاش شود نوشته است که نفوذ ایران در یمن بیش از آنچه هست عنوان می شود. این مقام ایرانی در ادامه گفته است: «در واقع، نفوذ ایران در یمن حداقل است. همچنین یمن از سواحل ما بسیار دور قرار دارد و این را سعودی هم می داند. ما نیاز نداشتیم که قبل از جنگ به این کشور سلاح ارسال داریم. در حال حاضر نیز چنین کاری تقریباً غیرممکن گردیده است». اما این مقام در ادامه گفته است که این جنگ برای ایران از لحاظ استراتژیک مفید است: «عربستان سعودی در یمن نفوذش را از دست می دهد. جنگ یمن برای پادشاهی عربستان سعودی تلفات بالای را به ارمغان می آورد. همچنین در این جنگ مسأله حیثیت عربستان سعودی مطرح است و از لحاظ اقتصادی این کشور را در یک تگنا می کشاند».

اما قربانیان اصلی شهروندان یمن اند. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در این جنگ ها تا حال 8100 نفر جان خود را از دست داده اند.

فاجعه انسانی

کارل اوتو سنتیل، دبیر کل سازمان امداد رسانی (کییر) در مصاحبه با رادیوی آلمان از شرایط بحرانی در یمن گزارش داده است: «وضعیت اضطراری شدید شده است. میلیون ها انسان دسترسی به آب آشامیدنی پاک ندارند. مردم ساعت ها برای بدست آوردن مقداری آب آشامیدنی انتظار می کشند که البته این امر برای گروه های بیشتر آسیب پذیر مانند زنان باردار و کودکان تاثیرگذار است. همچنین کارکنان ما از کودکانی که دچار سوء تغذیه اند گزارش می دهند».

این واقعیت که تا کنون هیچ راه حل سیاسی وجود نداشته است و همچنین حمایت از کمک های بشر دوستانه بیش از حد محدود است، منجر به فرار شمار زیادی از مردم یمن گردیده است. شماری از مردم در داخل کشور آواره شده و شماری هم به کشور سومالیا که خود از خشونت ها شدیداً رنج می برد، فرار کرده اند. کارل اوتو سنتیل در ادامه می گوید که "در واقع برای ما غیر قابل تصور است که سومالیا پناهگاه امنی برای یمنی ها در مقایسه با وضعیت حاکم در کشور شان، به حساب آید."

از آتش بس و نتیجه موفقانه مذاکرات صلح بیشتر غیرنظامیان بهره مند می شوند. به قول روزنامه العربی الجدید این امر قابل تصور است. این روزنامه می نویسد که پس از نزدیکی در منازعه سوریه، گفت و گو در یمن در حال حاضر نیز امکان پذیر است. همچنین در میان همه جوانب پس از یک سال جنگ های شدید که یک موفقیت چشمگیر برای هیچ یک از طرفین به ارمغان نیاورده است، خستگی حاکم گردیده است. از طرف دیگر این نظر که نمی توان در جنگ تنها با سلاح پیروز شد، در یمن حال تقویت است.