آزادی مطبوعات در سرتاسر جهان با تهدید مواجه است

به گفته گمل عَید، وکیل مدافع و مدافع حقوق بشر مصری، "در کل در عرصه رسانه ها و آزادی بیان، زمان مکدری حاکم است." او و حسام بهغر یک تن از فعالان حقوق بشر دیگر مصری متهم به "بدنام سازی مصر" یا خیانت ملی بوده و روشن نیست که این ماجرا به کجا خواهد رسید.

عـَید نه تنها با توجه به مصر بلکه با اشاره به وضعیت تمام نواحی شمال افریقا و شرق نزدیک به دویچه وله گفت: "در حال حاضر فعالیت به حیث خبرنگار و یا بیان نظریات در متن یک رمان، انترنت و یا روزنامه خیلی خطرناک است."

عین این وضعیت همچنان در گزارش سالانه سازمان بین المللی گزارشگران بدون مرز نیز به وضاحت دیده می شود. براساس این گزارش در ادامه سال 2015، 110 خبرنگار، 27 شهروند ژورنالیست و هفت کارمند رسانه یی در کشورهای مختلف جهان جان خود را از دست داده اند. گزارش مذکور که زیر عنوان "آزادی رسانه ها در سرتاسر جهان در مسیر عقبگرد" منتشر شده است، براساس یک نظرسنجی همه جانبه و نظارت وضعیت خبرنگاران در 180 کشور جهان تهیه و تنظیم شده است.

به گفته کریستوف درایر، سخنران سازمان گزارشگران بدون مرز، "در این زمینه نمی توان اشاره به یک بخش خاصی نمود، اما می توان شماری از این موارد را نام برد." به این ترتیب درایر از تشدید فشار بر رسانه ها از جانب حکومت ها و افزایش گرایش ها برای خودکامگی طور مثال در حکومت ترکیه اشاره نمود.

اهدای جایزه دویچه وله به سردبیر روزنامه "حریت"

در ترکیه خبرنگاران منتقد حکومت به طور گسترده به محاکمه کشانیده شده و صفحه های انترنتی مسدود می شوند. با توجه به این وضعیت و فعالیت رسانه های این کشور و با توجه به اختناق حاکم، جایزه آزادی بیان امسال دویچه وله به سدات ارگین سردبیر روزنامه "حریت" تعلق گرفت. ارگین در حال حاضر در کنار شمار زیادی از خبرنگاران دیگر به اتهام گویا توهین به رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان به محاکمه کشانیده می شود.

پیتر لیمبورگ رئیس عمومی دویچه وله در همین ارتباط گفت: "این جایزه به نیابت صدها خبرنگار ترکیه به او اعطا می شود که مجبور به کار کردن تحت شرایط مشابه می باشند."

درایر از سازمان گزارشگران بدون مرز همچنان به کشورهای دیگر نیز اشاره نمود و گفت که در ممالک دیگر جهان به شمول روسیه به طور سیستماتیک عرصه فعالیت های رسانه های مستقل روز تا روز محدود و تنگتر می شود.

وبلاگ نویسان و تهدید مرگ

تشدید فشار بر رسانه ها در سرتاسر جهان به گونه های مختلف بوده و به گفته درایر در مناطق درگیر جنگ خبرنگاران نخستین قربانی ها اند. در کشورهای دیگر مثل عربستان سعودی و بنگلدیش که ایدیولوژی های خصمانه علیه رسانه ها در آنها حاکم است، وبلاگ نویسان و خبرنگاران در صورت طرح دیدگاه های انتقادی از مذهب حتی با مرگ مواجه می شوند.

طور مثال رائف بدوی در عربستان سعودی. او در حال حاضر زندانی است و سال گذشته جایزه سخاروف اتحادیه اروپا و همچنان جایزه آزادی بیان دویچه وله به او اعطا گردید. رائف بدوی پس از آنکه در ماه جنوری سال 2015 با 50 ضرب شلاق در ملاء عام مجازات گردید، اکنون به عنوان زندانی سیاسی در بازداشت به سر می برد.

در بنگله دیش نیز سال گذشته چهار وبلاگ نویس به دلیل فعالیت های رسانه یی به قتل رسیدند. مقام های رسمی این کشور تلاش چندانی برای گرفتاری عاملین این قتل ها انجام ندادند.

مبارزه با ترور با بهای آزادی رسانه ها

افزون بر این، سازمان ها واتحادیه های دیگر ناظر بر حقوق بشر و رسانه ها نیز از تشدید خشونت علیه مطبوعات ابراز نگرانی کرده اند. دنیا میاتوویچ مأمور ویژه سازمان امنیت و همکاری اتحادیه اروپا در امور آزادی مطبوعات گفت که در 57 کشور شریک این اتحادیه وضعیت رسانه ها روز تا روز بدتر می شوند.

میاتوویچ همچنان با نگاهی به عرصه ی دیگر رسانه یی، یعنی انترنت گفت: "انترنت و دیجیتال سازی خود امکانات خوبی را برای پژوهش های رسانه یی و خبرنگاران مهیا کرده است؛ اما سرکوب رسانه ها حتی در عرصه های انترنتی نیز صورت می گیرد."

او تأکید کرد که "میدان کارزار دیگر علیه آزادی های رسانه ها، فضای مجازی می باشد. پدیده جهانی شدن رسانه ها و دسترسی به اطلاعات و نیز وبلاگ نویسان و خبرنگاران امروزی مسبب ترس و هراس شماری از سران حکومت های جهان گردیده اند."

آزادی رسانه ها در کشورهای افریقایی

وضعیت رسانه ها در شماری از کشورهای افریقایی به شدت قابل نگرانی بوده و در شماری از این کشورها وضعیت مطبوعات "دشوار" و " خیلی جدی" گزارش شده است.

براساس گزارش اخیر سازمان گزارشگران بدون مرز در فهرست کشورهای جهان، بروندی در جایگاه 156 درجه بندی شده است. در این کشور شمار زیاد خبرنگاران مجبور به ترک وطن گردیده و یا هم زندانی شده اند.

تونس در حال صعود

با آنهم مثال های مثبتی نیز در عرصه آزادی رسانه ها وجود دارند. چنانچه در این عرصه تونس یکی از کشورهای است که در سال گذشته دستاوردهای خوبی در عرصه آزادی رسانه ها داشته و از مقام 126 به مقام 96 صعود نموده است. با آنهم به گفته درایر در این کشور هنوز هم خبرنگاران مخالف و منتقد منزوی می گردند، اما تنها نکته مثبت این است که بازداشت عمدی خبرنگاران صورت نمی گیرد. به گفته او چارچوکات قانون جدید این کشور نیز می تواند دلیل امیدوارکننده برای بهبود وضعیت مطبوعات در این کشور افریقای شمالی باشد.

با آنهم، هفت کشور جهان به شمول سودان، ویتنام، چین، سوریه، ترکمنستان، کوریای شمالی و ایریتریا در فهرست سازمان گزارشگران بدون مرز در جایگاه سال 2014 باقی مانده اند و در کشور های مذکور وضعیت خبرنگاران و رسانه ها هنوز هم قابل نگرانی است.