آلمان؛ پناهجو به حیث نیروی بالقوه کار

هنوز هم اداره فدرال برای مهاجران و پناهجویان در قسمت قبولی و ارزیابی درخواست های پناهندگی به طور قابل ملاحظه ای عقب مانده است. در حال حاضر 400 هزار مهاجر انتظار می کشند که درخواست های شان ارزیابی گردند. علاوه بر این 300 هزار پناهجو وجود دارند که اصلاً درخواست پناهندگی نداده اند، زیرا تاکنون آن ها چنین امکانی نداشته اند.

این رقمی می باشد که فرانک یروگن وایزه رئیس دفتر مهاجران و پناهجویان آلمان فدرال را خوش نمی سازد. او در یک کنفرانس بنیاد اقتصاد بازار در برلین گفت: «به درازا انجامیدن ارزیابی بسیار بد است.» در حال حاضر هشت تا نه ماه وقت می گیرد تا یک متقاضی پناهندگی بداند که آیا او اجازه ماندن در آلمان را دارد و یا نه؟ در این مدت او اجازه کار ندارد، کورس زبان نمی تواند بگیرد و در اقامتگاه های جمعی مزدحم زندگی می کند. وایزه می گوید که «او (پناهجو) پول به دست می آورد و می فهمد که در بدل آن کاری نکرده است.» چنین وضعی خوش هیچ کس نمی آید.

یافتن کار به زودی ممکن

در کل از سال 2013 تا 2015 حدود 1.2 میلیون پناهجو به آلمان آمده اند. میزان قبولی 55 درصد بوده است. این به آن معنا است که 660 هزار انسان به حیث پناهجو به رسمیت شناخته شده اند. در صورت آرمانی و مطلوب باید این ها با سرعت ممکن آلمانی آموخته و چنان مهارت یابند که بتوانند کار پیدا کنند. اما آیا چنین تصوری واقع بینانه است؟

وقتی که نتایج تحقیق هربرت بروکر اساس قرار داده شود، به سختی می توان چنین چیزی را باور کرد. این اقتصاددان متخصص بازار کار اطلاعاتی را تحلیل کرده است که داوطلبانه توسط درخواست دهندگان ارائه شده است. این نشان می دهد که 46 درصد کسانی که پیش بینی می شود در آلمان حق اقامت به دست آورند، یا مکتب عالی را به پایان رسانده اند و یا حتا به موسسات تحصیلات عالی رفته اند. اما شمار اندک شان سند فراغت تحصیلات عالی دارند. به طور تخمینی از هر چهار پناهجو از کشورهای افغانستان، عراق و سوریه، سه تن شان کدام دوره کارآموزی را به پایان نرسانده اند.

مهارت های کارآموزی و زبانی

این به معنای آن نیست که این افراد کاری نمی توانند. بروکر طرفدار تدابیر غیرمتعارف برای تصدیق کردن تجارب حرفه یی پناهجویان می باشد. کار به صورت تجربوی یک وسیله نوید بخش است. برای سه و یا شش ماه پناهجویان می توانند در فابریکه ها مهارت شان را نشان بدهند. فرانک یورگن وایزه نیز به این نظر است که شخصاً صرف رئیس اداره فدرال برای مهاجران و پناهجویان نه، بلکه عضو هیئت عامل اداره فدرال برای کاریابی نیز می باشد. از نظر او همچنان یک میانجیگری سریع برای کاریابی نیز ارزش دارد. او می گوید: «آنچه ما امروز انجام می دهیم، یعنی اول کورس طولانی زبان و بعداً کار کردن، بد است.»

همچنان بروکر به این نظر است که آموختن زبان نباید نادیده گرفته شود. برعکس این اقتصاددان متخصص بازار کار محاسبه می کند که مهارت زبانی تا 16 درصد شانس کاریابی را افزایش داده و همچنان در تعیین مزد و معاش نقش بازی می کند. البته مهمتر از آن تحصیلات حرفه یی می باشد. داشتن سند فراغت از یک رشته حرفه یی شانس کاریابی را 20 درصد افزایش می دهد.

این واقعیت به طور خاص برای مهاجران جوان مهم است. زیرا آن ها می توانند به یافتن محل کار آموزی در بازار کار موفق گردند. بروکر پیش بینی می کند: «اما نباید دچار تصور اشتباه گردیم، زیرا بسیاری پناهجویان می خواهند به سرعت پول پیدا کنند، نه اینکه روی تحصیل و کارآموزی سرمایه گذاری نمایند.»

برای سیستم کمک های دولتی زیان بخش است؟

سرانجام این امر نه تنها برای پناهجویان بلکه همچنان برای جامعه آلمان تعیین کننده است که پناهجویان در کدام حرفه ها پا می گذارند و چقدر پول به دست می آورند. به گفته بروکر این چیزی است که سیستم سوسیال (تضامن اجتماعی) آلمان به آن وابسته است. او می گوید: «میزان کسانی که کار می کنند چه اندازه است، مزد و معاش شان چقدر بلند است، چه مقدار آن انتقال می یابد، چه مبلغی برای بازنشستگی یا تقاعد می پردازند؟» در چند دهه اخیر اشتباهات زیادی در بخش تعلیم و تربیت و کارآموزی مهاجران صورت گرفته است.

برند رافیل هوچین اقتصاد دان و پژوهشگر امور مردم شناسی (دیموگرافی) شک دارد که این بار تعلیم و تربیت و کارآموزی پناهجویان بهتر صورت گیرد. او به این نتیجه صرف بر مبنای این حقیقت نرسیده است که بسیاری مهاجران از فقر در سنین بلند رنج می رند، زیرا «آن ها چانس کار کردن طولانی مورد ضرورت شان را ندارند». بسیاری آن ها متکی به استحقاق سوسیال (کمک دولتی) خواهند شد. او می گوید: «آن ها به قدری که نیاز است برای مواظبت صحی شان نمی پردازند.» رافل هوشین برای موسسه اقتصاد بازار آزاد محاسبه کرده است که سالانه برای مواظبت از پناهجویان به 17 میلیارد یورو ضرورت است: «این هزینه تقریبی است.»

امر اجتناب ناپذیر بشردوستانه

این اقتصاددادن از فرایبورگ آلمان می گوید: «ما قبلاً چهار میلیون انسان غیر حرفه یی داریم که حقوق بیکاری به دست می آورند. برعکس ما به کسانی ضرورت داریم که کاری بتوانند.» آلمان نیاز به افراد حرفه یی درس خوانده دارد که بتواند این کمبود را در یک جامعه در حال پیر شدن جبران کند. او می گوید: «ما از لحاظ علمی می گوییم که از 30 سال به اینسو به یک مهاجرت کنترول شده نیاز داریم.»

این استدلال را مطمئناً پیتر التمایر رئیس دفتر صدارت عظمای آلمان و هم آهنگ سازنده امور پناهجویان حکومت فدرال می فهمد. اما آلمان نمی تواند این انسان ها را رد کند. به گفته او، با توجه به جنگ و پیگرد یک مکلفیت بشری به وجود آمده است: «ما دیگر سوال نمی کنیم که بازار کار چه تحملی نشان می دهد، ما از لحاظ سیاسی و اجتماعی چه می توانیم؟»

تقاضای ادغام

با وجود این طبعاً باید غور نمود که چالش های بشردوستانه با ایجابات بازار کار چگونه تحمل می شود. التمایر می گوید: «اما برای کشوری مانند آلمان این کاملاً تعیین کننده است که قصد حل مشکل به مسأله بپردازیم، نه با یک راهیافت شکست گرا که پیشا پیش فوراً تسلیم شویم.»

مسلماً حکومت آلمان فدرال آنچه را در اختیار دارد انجام خواهد داد تا مطمئن گردد این افراد به طور دایمی متکی به کمک های سوسیال (کمک اجتماعی دولت) بمانند. نباید بازهم یک جامعه موازی به وجود بیاید. التمایر می گوید: «ما از طریق ادغام به این امر کمک می کنیم و این تقاضای ماست.»