آیا داروهای قبلی می توانند در برابر کرونا موثر باشند؟

احتمال این می رود که به کشف و توسعه دوای جدیدی بر ضد ویروس جدید کرونا (سارس کوو ۲)  اصلاً نیازی نباشد و شاید دواهای موجود نیز بتوانند برای تداوی ویروس عامل بیماری کووید ۱۹ نیز مؤثر باشند.

مفاد استفاده از داروهای قبلی در برابر یک بیماری جدید بیش از همه در این است که به مراحل مختلف آزمایشی و انتظار طولان به صدور مجوز نیاز ندارد و علاوه بر این می تواند از وجه مالی نیز ارزانتر تمام شود.

تا اکنون دست کم ۶۸ پروژه برای ساختن واکسین کرونا آغاز شده اند. «انجمن شرکت های داروسازی تحقیقی» آلمان به این باور است که حتی اگر واکسین مناسب ضد ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ یافت هم شود، تطبیق واکسین جمعی در آلمان در سال جاری غیرمحتمل است.

به این دلیل، داروهایی که قبلاً وجود دارند به عنوان یک بدیل مطرح اند. اما کارشناسان از احتمال تأثیرات جانبی این داروها، مخصوصاً از استفاده خودسرانه آنها بدون مشورت با داکتر، به شدت هشدار می دهند. بنابراین به همه توصیه می شود که از استفاده خودسرانه داروها از ترس ابتلا به ویروس کرونا جداً خودداری نمایند.

سه مجموعه دواهایی که احتمالاً مؤثر خواهند بود

در حال حاضر سه گروه مختلف داروها برای علاج ویروس جدید کرونا تحت مطالعه و تحقیق قرار دارند:

داروهای ضد ویروس قرار است از تکثر ویروس ها جلوگیری کرده و یا دست کم مانع رسیدن ویروس ها به شش ها گردند. داروهای ضد ویروس تا اکنون طور مثال علیه انفلوانزا، هیپاتیت سی، اچ آی وی، ایبولا و به ویژه علیه سارس و میرس که از خانواده ویروس های کرونا اند، مورد استفاده قرار گرفته اند.

علاوه بر این داروهایی که برای علاج ملاریا استفاده می شوند نیز به عنوان داروی احتمالی در برابر بیماری کووید ۱۹ مطرح بوده و آزمایش می شوند.

ایمنی درمانی (ایمنوتراپی) برای درمان بیماری هایی استفاده می شود که ناشی از فعال شدن یا واکنش بیش از اندازه سیستم ایمنی بدن است. این شیوه درمانی قرار است واکنش دفاعی بدن را به اندازه ای محدود کند که سیستم ایمنی بدن نتواند بیش از اندازه عمل کرده و به بدن آسیب حیاتی برساند. ایمنی درمانی برای درمان بیماری هایی چون التهاب مفصل یا بیماری های عفونی روده ایجاد شده است.

داروهای محافظت از شش ها برای رفع کم کاری شش ها در رساندن مقدار کافی اکسیجن به خون استفاده می شود. این داروها به گونه مثال برای تداوی بیماری «فیبروز ریوی ایدیوپاتیک» استفاده می شود که غالباً مرگبار است. در صورت تشدید این بیماری، بافت های پیوندی میان کیسه های هوایی شش ها و رگ های خون باعث سخت شدن شش می گردد که در نتیجه آن فرد مبتلا به صورت سطحی و سریع نفس می کشد. این بیماری سبب نفس تنگی و سرفه خشک می شود.

داروهای ضد ویروس های سارس، میرس، ایبولا و انفلوانزا

یکی از موارد خیلی مطرح تجدید داروهای ضد ویروس می باشد، داروهایی که تا اکنون در برابر ویروس های خانواده کرونا مؤثر بوده اند.

طور مثال داروی (Remdesivir ) که تا اکنون برای علاج ایبولا استفاده می گردید، در حال حاضر در لابراتوارها مورد مطالعه قرار دارد و تاثیرات آن در برابر مرس و سارس مشاهده شده است. البته این دارو که توسط یک شرکت امریکایی ساخته شده، در هیچ کشوری مجوز استفاده دریافت نکرده است.

داروهای ضد ملاریا

هفته گذشته همچنان مباحثی بر محور داروی ضد ملاریا نیز مطرح گردیدند. یکی از این داروها کلوروکین است که در گذشته برای علاج بیماری ملاریا مورد استفاده قرار گرفته است. این دارو در سال های اخیر خیلی به ندرت تجویز گردیده است. اکنون در آزمایش هایی که در شهر مارسی فرانسه صورت گرفته اند، گفته می شود که کلوروکین می تواند از گسترش ویروس کرونا جلوگیری کند.

این دارو در دهه ۱۹۳۰ انکشاف یافت. شرکت آلمانی بایر در حال حاضر این دارو را فقط در پاکستان تولید می کند.

براساس منابع داکتران فرانسه این دارو می تواند به عنوان داروی ضد ویروس نیز مورد استفاده قرار گیرد. به همین گونه هیدروکسی کلوروکین نیز به عنوان داروی احتمالی در برابر بیماری کووید ۱۹ مورد آزمایش قرار دارد.

با این حال، برخی کارشناسان صحی مانند کریستیان دروستن، ویروس شناس در شفاخانه شاریته برلین در ارتباط به این مطالعات ابراز تردید کرده اند. همچنان وزارت امور صحت و خدمات اجتماعی ایالات متحده نیز، پس از آنکه دونالد ترامپ در قبال استفاده از این دارو برای علاج کووید ۱۹ موافقت نشان داد، ابراز تردید نموده است.

داروهای ضد اچ آی وی، سرطان، ام اس و آسم

همچنین ترکیب دارویی (Lopinavir/Ritonavir) که بر ضد ویروس عامل بیماری ایدز استفاده می شود نیز مایه امیدواری شده است. این دارو به نام (Kaletra) که تولید یک شرکت امریکایی است، قبلاً در چین، تایلند و سینگاپور روی بیماران کووید ۱۹ آزمایش شده است، اما نتایج واضح نداشته است.

به همین ترتیب داروهایی که قبلاً برای تداوی سرطان، ایدز، ام اس و آسم مورد استفاده قرار گرفته اند، فعلاً مورد آزمایش قرار دارند که شاید در برابر ویروس سارس کوو ۲ نیز موثریت داشته باشند.

طور مثال داروهای Fingolimod  و Bevacizumab که تا اکنون برای بیماران ام اس و سرطان مورد استفاده قرار گرفته اند، در چین برای تداوی آن بیماران کووید ۱۹ که مشکلات جدی تنفسی داشته اند، استفاده می شوند.

مبارزه مشترک علیه ویروس سارس کوو ۲

آژانس دارویی اتحادیه اروپا از شرکت ها و موسسات تحقیقی که در  این زمینه فعالیت می کنند خواسته است که به صورت مشترک و چند میلیتی عمل کنند تا به زودی به نتایج مثمر دست یابند.

همچنان سازمان بین المللی صحت نیز از تحقیقات گسترده در این زمینه خبر داده است.

الکساندر فرویند/ ن. ف.