آیا چشم اندازی برای پایان پاندمی کرونا وجود دارد؟‌

در آستانه فصل بهار کاسه صبر اکثر مردم از محدودیت های کرونایی لبریز شده است. آنها به چشم اندازی برای لغو گام به گام محدودیت های کرونایی نیاز دارند. در ضمن، این سوال هم مطرح است که چه زمانی زمینه دسترسی همه به واکسین کرونا مهیا می شود و این کابوس چه زمانی کاملاً پایان خواهد یافت. 

این مباحث بیش از همه پس از اظهارات منابع سازمان جهانی صحت مبنی بر احتمال نزدیکی به پایان پاندمی کرونا مطرح شده اند. هنس هنری کلوگ، رئیس بخش اتحادیه اروپا در سازمان جهانی صحت ضمن یک مصاحبه با رادیوی دنمارک گفته است که «در چند ماه دیگر پاندمی را مهار خواهیم کرد.»

مقام سازمان جهانی صحت: از حرف هایم سوء تفاهم شده است

پس از مباحث جنجال برانگیزی در میان متخصصین و نیز در شبکه های اجتماعی، هنس هنری کلوگ در گفتگویی با شبکه دوم تلویزیون عامه آلمان «زید دی اف» این اظهارات را اصلاح و تصریح کرده است: «من چنین حرفی را هرگز نگفته ام.» برخلاف، به گفته او هیچ کسی نمی تواند پیشگویی نماید و بگوید که چه زمانی این پاندمی پایان یافته و مهار می شود.

رئیس بخش اتحادیه اروپا در سازمان جهانی صحت در ادامه افزوده است: «من می توانم صرف به عنوان یک فرضیه کاری بگویم که در آغاز ۲۰۲۲ احتمالاً از این پاندمی عبور می کنیم.» با آنهم او در این گفتگو با «زید دی اف» علاوه کرده است که ویروس کرونا کاملاً محو نمی شود، اما به باور او در آینده به تدابیر سختی نیاز نخواهد بود.

ویروس شناسان آلمانی از لغو محدودیت‌ها هشدار می دهند

اظهارات منسوب به مسئول بخش اروپای سازمان جهانی صحت در میان دانشمندان سبب نگرانی هایی گردیده است. کریستیان دورستن، یک تن از ویروس شناسان آلمان از شفاخانه شاریته برلین در توییترش نوشته است:‌ «خیر؛ در حال حاضر هیچگونه نشانه ای از تضعیف این ویروس دیده نمی شود، چنین اظهاراتی می تواند فقط در حد گمانه زنی باشد.»

این ویروس شناس مشهور آلمانی در گفتگویی با مجله اشپیگل گفته است که احتمالاً وضعیت پاندمی کرونا در سال ۲۰۲۱ یک بار دیگر به شدت وخیم خواهد شد.

کاهش تعداد مبتلایان به کرونا در جهان

رقم مبتلایان ثبت شده به ویروس سارس کووی ـ ۲ تا آخر ماه فبروری سال روان میلادی به حدود ۱۱۴ میلیون تن در سطح جهان می رسید. حدود ۲،۵ میلیون تن در پی ابتلا به کووید-۱۹ در جهان درگذشته اند و بیش از ۶۴،۴ میلیون تن پس از ابتلا به این ویروس بهبود یافته اند.

اما با آنهم در شماری از کشورها افزایش رقم مبتلایان به شدت تکاندهنده است. علاوه بر این، همچنان نگرانی ها از احتمال موج سوم پاندمی و آنهم به دلیل شیوع انواع جهش یافته ویروس کرونا روز تا روز بیشتر می شوند. 

اما با توجه به رقم مبتلایان در سرتاسر جهان، می توان از کاهش نسبی در رقم ابتلایان به این ویروس سخن گفت. براساس منابع سازمان جهانی صحت، رقم مبتلایان به ویروس کرونا در سطح جهان در تقریباً دو ماه اخیر به طور چشمگیری کاهش یافته است.

تا اواسط ماه جنوری روزانه حدود ۷۰۰ هزار مبتلا به کرونا ثبت می گردیدند، اما اکنون این رقم به نصف کاهش یافته است. همچنان رقم مرگ های مرتبط به کووید-۱۹ به نیم تعداد ماه های گذشته کاهش را نشان می دهد.

با توجه به این ارقام، تدروس ادهانوم گبریسوس دبیر کل سازمان جهانی صحت به طور محتاطانه کاهش این ارقام را »نشانه امید» خواند و گفت:  «این روند یادآور این است که هرچند امروز بر محور واکسین کرونا بحث هم می کنیم، اما تدابیری اتخاذ شده در قسمت صحت عامه نشان می دهند که این تدابیر برای کنترول و مهار ساختن کووید-۱۹ مؤثر بوده اند. آنچه که اکثر کشور ها اتخاذ نمودند.»

چرا رقم مبتلایان در جهان کمتر شده است؟

در ارتباط به کاهش رقم مبتلایان به کرونا در جهان دلایل و استدلال های گوناگونی ارائه شده اند؛ اما آنچه روشن است، این است که این وضعیت ربطی به واکسین کرونا ندارد، زیرا تا اکنون یک تعداد خیلی محدودی از مردم واکسین شده اند.

اما مطمیناً رعایت فاصله و تدابیر بهداشتی از جمله مواردی اند که در سرتاسر جهان مؤثر واقع شده اند. بنابراین، همین دو مورد می توانند دلیلی باشند برای از میان برداشتن گام به گام محدودیت های مرتبط به کرونا.

درشماری از ممالک به شمول ایالات متحده و برازیل تعداد زیادی به این ویروس مبتلا شده اند که به مفهوم رسیدن به حدی از ایمنی جمعی در برابر این ویروس باشد. در ایالات متحده امریکا بیش از ۵۰۰ هزار تن در پی ابتلا به کرونا جان داده اند و این در حالی است که موارد ثبت نشده هنوز روشن نیست.

مراسم یادبود از ۵۰۰ هزار قربانی کووید-۱۹ در ایالات متحده

درمراسم یادبود از قربانیان کرونا ۲۰ هزار چوکی خالی گذاشته شده بود و آنهم در حالی که رقم افرادی که درگذشته اند به ۵۰۰ هزار تن می رسد.

افزون بر این، شماری از محققان به این باور اند که احتمالاً ویروس کرونا به مرور زمان با جهش یافتن تضعیف گردد، هرچند که فعلاً نگرانی از انواع جهش یافته این ویروس بیشتر است.

پژوهشگران امریکایی از دانشگاه های اتلانتا و پنسلوانیا به ریاست جینی لیفین، در اواسط ماه فبروری ضمن انتشار مطالعات قابل توجهی در مجله اختصاصی ساینس پیش بینی کردند که ویروس کرونا در نتیجه جهش یافتن ضعیف شده و به زودی «محلی» می شود، یعنی شیوع آن در سطوح محلات باقی می ماند. براساس این مطالعات نوع جهش یافته ویروس کرونا از وخامت پاندمی می کاهد و به این ترتیب صرف در مناطق محدودی شیوع خواهد کرد. همچنان روند واکسیناسیون در جهان نیز مهار ساختن این ویروس را تسریع می کند. 

دامنه پاندمی انفلوانزا نیز دفعتاً برچیده شد

این پیش گویی ها همچنان گمانه زنی های کلوس اشتور، یک تن از پاندمی شناسان را تأیید می کند که برنامه مبارزه با انفلوانزا را در سازمان جهانی صحت رهبری می کرد و در همین سازمان همآهنگ کننده تحقیقات سارس بود. بنا بر اظهارات اشتور تجارب گذشته در قبال بیماری انفلوانزا نشان می دهند که رقم مبتلایان به کرونا نیز احتمالاً به طور فوری کاهش خواهد یافت.

 

براساس این اظهارات هردو پاندمی وخیم انفلوانزا، یعنی انفلوانزای آسیایی در سال ۱۹۵۷ که جان حدود چهار میلیون تن را گرفت و نیز پاندمی موسوم به انفلوانزای هانکانگ در سال ۱۹۶۸ که تا ۳ میلیون تن قربانی گرفت، به همان سرعتی که ظهور کرده بودند، محو نیز شدند.

موج دوم انفلوانزای اسپانیایی جان تعداد بیشتری را گرفت

در پاندمی انفلوانزای اسپانیایی پس از جنگ جهانی اول، موج دوم آن به شدت وخیم بود و در نتیجه آن میان سال های ۱۹۱۸/۱۹۱۹ و ۱۹۲۰ تخمیناً بیش از ۵۰ میلیون تن جان خود را از دست دادند. موج سوم این پاندمی به سرعت تضعیف گردید و اما عامل این ویروس کاملاً از بین نرفت و هنوز هم ویروس H1N1 به شکل تضعیف یافته آن به عنوان انفلوانزای عادی ظاهر می شود.

آیا ویروس کرونا به یک مهمان همیشگی و بی خطر تبدیل خواهد شد؟‌

احتمالاً ویروس کرونا نیز در میان مدت مسیری مشابه را خواهد گرفت. گمان می رود که ویروس کرونا از بین نخواهد رفت، اما در محدوده کشورها و نواحی به طور ضعیف تری باقی مانده و هرازگاهی شیوع خواهد کرد. در صورتی که این ویروس در نتیجه جهش یافتن تضعیف شود، روز تا روز تهدیدات وحشتناک آن نیز کمتر خواهد شد.

اما تا آن زمان و تا زمانی که روند کاهش ابتلا به ویروس کرونا در جهان ثابت بماند، میان محدودیت های حتمی و الزامی و سبک سازی گام به گام این محدودیت در نوسان خواهیم بود.

الکساندر فرویند/ نادیه فضل