"اسناد بهشت"؛ افشای حیف و میل بودجه های ملی در افریقا
۱۳۹۶ آبان ۲۱, یکشنبه
"اسناد بهشت" نشان می هند که حتا نخبگان افریقا نیز در پول شویی دخیل بوده اند. در این اسناد نام اشخاصی مانند سام کوتسا، وزیر خارجه اوگاندا، الین جانسون سرلیف، رئیس جمهور منتخب لیبریا و یا وزیر سابق کینیا، خانم سالی کوسگی به چشم می خورد.
سیستم مالیاتی فاسد در نایجریا
سیاستمداران و کارگزاران حکومت از ادارات خود و روابطشان برای ثروت اندوزی شخصی استفاده می کنند و از طریق شرکت ها خارجی این فعالیت های خود را می پوشانند؛ شرکت هایی که اصطلاحا "شرکت صدف مانند" خوانده می شوند و صاحبان آنها پنهان هستند.
به عنوان مثال بوکولا سرکی، رئیس مجلس سنای ناجریا شرکت "تنیا" را به نام خود در جزایر "کایمن" ثبت و راجستر کرده است. در سال ۲۰۱۶ محکمه ای دستور تجسس را علیه او صادر کرد، چرا که در تسویه حساب مالیاتی، او نامی از این شرکت خود نبرده بود. شاهدان می گویند که میلیون ها دالر امریکایی در نقل و انتقال پول های دولتی ناپدید شده اند. این اتهامات البته تاکنون رد شده اند.
"اسناد بهشت" نشان می دهند که چطور شبکه مالی سرکی و دیگر اشخاص برجسته نایجریا از جمله گودوین امفیله، رئیس بانک مرکزی ساخته شده است. این که چنین نکته ای می تواند دلایل بیشتری برای بررسی این مسئله به دست بدهد، باید مشخص شود.
حکومت رئیس جمهور محمدو بوهاری به طور خستگی ناپذیر کوشش می کند تا با این معضلات مبارزه کند و درآمد مالیاتی حکومت را افزایش دهد. این نکته را گربا شیه، سخنگوی بوهاری در گفتگو با دویچه وله ابراز کرد. شیه می گوید: «تاکنون ما هیچ گونه سوءرفتار ندیده ایم». بوهاری وقتی قدرت را به دست گرفت، مبارزه علیه فساد و سوءمدیریت را اعلام کرد. بر اساس یک برنامه حکومت، برای هر نایجریایی که مالیاتش را نپردازد، مجازات در نظر گرفته شده است.
غارت خزانه های دولتی در انگولا
در وبسایت خزانه دولتی کشور افریقایی انگولای با حروف درشت نوشته است "ما آینده مان را روشن نگه می داریم". در کنار این عبارت چهره خندان یک کودک به چشم می خورد. بودجه این صندوق به ویژه برای توسعه پایدار در نظر گرفته شده است. این صندوق نقش تعیین کننده ای در توسعه اجتماعی و اقتصاد انگولا بازی می کند.
عکس آن کودک حالا سیاه شده است. ۸۵ درصد پول این خزانه در دست کمپنی "کوانتوم گلوبال" است. این شرکت متعلق به یک بازرگان سویسی - انگولایی با نام ژان کلود باستوس دی مورائیس است. روزنامه بریتانیایی گاردین پس از بررسی "اسناد بهشت" نوشته است که باستوس پول این خزانه دولتی را حداقل در چهار شرکت و دارایی شخصی خود استفاده کرده است. او خودش هیچ مشکلی در این ماجرا نمی بیند. او در روزنامه گاردین نوشته است که اهداف شرکت هایش را در راستای اهداف این صندوق می بیند. باستوس پیش از این در سویس نیز به خاطر دوسیه مشابه دیگری محکوم شده است.
علاوه بر این، باستوس با خوزه فیلومنو دوس سنتوس، پسر رئیس جمهور سابق انگولا رفیق است. خوزه ادواردو دوس سانتوس، رئیس جمهور سابق در حال حاضر رئیس صندوق ملی انگولا است. داوطلبی برای اجرای پروژه های این صندوق را شرکت باستوس بدون اشتراک کدام رقیب دیگر برد. رافائل مارکس، خبرنگار می گوید که باستوس یک "کلاهبردار بزرگتر است که با خوزه فیلومنو بودجه این خزانه را به یغما برده است؛ پولی که در واقع متعلق به مردم انگولا است".
به باور این خبرنگار، این کلاهبردار پا فراتر می گذارد. جوائو لورنس، رئیس جمهور منتخب با باستوس در زمینه استخراج طلا شریک شده است.
جمهوری دموکراتیک کانگو
۱۰۷ شرکت و کمپنی افریقایی در خارج از این قاره وجود دارند. منتقدان می گویند که بیش از همه شرکت سویسی "گلن کور" از سرمایه بادآورده از افریقا سود برده است. هزاران سند موسوم به "اسناد پانامه" نشان می دهند که سود افزایی در اولویت قرار داشته است. بر این اساس، سال هاست که موسسات غیردولتی بین المللی با این شرکت ها و کمپنی ها کار کرده اند اما تاکنون نتیجه آن موفقیت آمیز نبوده است.
بر اساس اسناد افشا شده "پانامه"، شرکت "گلین کور" در سال ۲۰۰۸ با همکاری یک شرکت بیرونی، ۴۵ میلیون دالر امریکایی را به دن گرتلر یک بازرگان اسرائیلی پرداخته است. این فرد دوست و رفیق جوزف کابیلا، رئیس جمهور کانگو است. به طور رسمی پرداخت این پول یک قرضه گفته شده است؛ اما پیتر جونز از موسسه غیر دولتی "گلوبال ویتنس" به این باور نیست. او در مصاحبه با دویچه وله گفت: «این پول پاداشی به خاطر مذاکرات با مقامات معادن بود؛ مذاکراتی که آن را گرتلر با مقامات حکومت کانگو پیش برد». او در ادامه توضیح می دهد: «این پول او را قادر ساخت تا در بازخرید یکی از مهمترین شرکت های معدن کانگو اشتراک کند».
شرکت "کاتانگا" ۱۴۰ میلیون دالر برای جواز استخراج معدن پرداخته است. این در حالی است که حکومت پیش از این خواهان ۵۸۵ میلیون دالر بود. نهایتا شرکت سویسی "گلین کور" بخش بزرگی از سهم را به بهای مضحکی واگذار کرد و به گرتلر امکان داد تا از طریق کردیت به دست آورده، در استخراج معدن سهم بگیرد. شرکت "گلین کور" از خود در برابر این اظهارات دفاع می کند. این شرکت روز دوشنبه هفته گذشته گفت که کردیت بر اساس "شرایط اقتصادی و نرخ بازار" تعیین شده است. گرتلر نیز از طریق وکیلش مداخله کرده و این قضایا را رد کرده است.
راه خروج باز است
منتقدان می گویند که صدمه به مردم متعدد است. پیتر جونز می گوید که صادرات مواد خام معدنی در حال حاضر ۹۵ درصد درآمد را تشکیل می دهد اما پول آن حیف و میل می شود. او توضیح می دهد: «برخی جوازها حتا به قیمت پنج درصد ارزش واقعی شان فروخته می شود». به این ترتیب این کشور حدود ۱.۴ میلیارد دالر را از دست داده است. جونز می گوید: «این مبلغ دو برابر پولی است که کانگو در سال ۲۰۱۲ برای بخش صحت و معارف پرداخت».
کارشناس "گلوبال ویتنس" می گوید که ساختار کمپنی "گلین کور" بسیار پیچیده و بسیار مشکل است که تخلفات قانونی آن را کشف کرد. موسسه غیردولتی سویسی "پابلیک آی" امیدوار است که سارنوالی عمومی روزی در این مورد وارد عمل شود. بازنگری در این موارد ضروری است تا به شهرت سویس به عنوان یک مکان بازرگانی جهانی لطمه وارد نشود.
به هر حال پس از افشای "اسناد بهشت" فشار بر این دوسیه ها باید افزایش یابد. تاکنون نیز افشای این اسناد عواقب و تاثیراتی داشته است. آنگونه که رسانه "تگس شپیگل" گزارش داده است، روت میتزلر مشاور فدرال پیشین آلمان به خاطر شرکت های انگولایی از "گروپ کوانتوم" بیرون شده است.
کتی هایرسین، تیاگو میلو، اوباله موسی و کوسیوی تیاسو در تهیه معلومات مورد نیاز این گزارش همکاری کرده اند.
نویسنده: ساندر فیلیپ
مترجم: عاصف حسینی