حرف مقام‌های آلمان راجع به مهاجران افغان واقعبینانه نیست

۷۵ نفر بر روی یک قایق کوچک سوار بودند؛ در حالی که آب به داخل می آمد. لباس ها و اشیایی که هنگام فرار از کشور جنگزده شان با خود آورده بودند، داخل خریطه های پلاستیکی انداخته شده بود.

جواد یک پناهجوی 25 ساله افغان که با خانم، دختر و نوزاد پسرش در این قایق نشسته بود، دعا می خواند: «نزدیک بود غرق شویم. همه کودکان گریه می کردند. ما فقط گریه و دعا می کردیم. ما خیلی ناامید بودیم».

او گفت که بلاخره یک قایق گشت یونانی آنان را نجات داد. جواد و خانواده اش به یونان منتقل شدند و از آنجا سفر طولانی شان را به سوی آلمان آغاز کردند؛ کشوری که امیدوارند خانه شان شود و زندگی بهتری داشته باشند.

حالا جواد وقتی بحث داغ مقامات آلمانی را برای بازپس فرستادن مهاجران افغان می شنود، آن روزها را به خوبی به یاد می آورد. زمانی که او به این فکر می کند که ممکن است آلمان درخواست پناهندگی شان را پس از این همه رنج سفر رد کند، اشک در چشمانش به وضوح دیده می شود.

جواد بدون سروصدا در یک کمپ پناهجویان در برلین می گوید: «خانواده برای من این ارزش را داشت که این سفر را در پیش بگیریم، ما فقط نیاز داریم که به ما شانس داده شود».

جواد هم همانند خیلی دیگر مهاجران افغان که در آلمان درخواست پناهندگی داده اند، فکر می کنند به دلیل استراتژی جدید دولت انگلا مرکل برای کاهش موج مهاجرت، در چنین وضعیتی گیر مانده اند. وی به خاطر ترس از امنیت باقی اعضای خانواده اش در افغانستان نخواست نام فامیلی اش نشر شود.

براساس قانون جدید پناهندگی آلمان، مهاجرانی که شانس کسب پناهندگی بالایی دارند مانند سوریایی ها و عراقی ها، از امکانات ادغام اجتماعی و کورس های زبان بهره مند می شوند. پناهندگانی که چانس دریافت پناهندگی ندارند، مهاجران بالقان هستند که خیلی سریع اخراج می شوند.

در این وسط افغان ها قرار دارند، کسانی که شانس خوبی برای ماندن دارند، اما اصرار می شود که آنها باید به کشور شان بازگشت کنند.

توماس دیمیزیر، وزیر داخله آلمان گفته است: «همه آنهایی که از افغانستان می آیند، نباید انتظار داشته باشند که اینجا می مانند». دولت آلمان به صورت مکرر تاکید می کند که میزان قبولی درخواست های پناهندگی افغان ها کمتر از 50 درصد است.

اما واقعیت چیز دیگریست. حکومت آلمان دلایل این امر را نه تنها در رد درخواست های پناهندگی، بلکه در به اصطلاح "تصامیم رسمی" نیز می داند که یک متقاضی پناهندگی به دلیل چگونگی دوسیه اش رد نمی شود، بلکه دلایل دیگری وجود دارد، مثلاً یک کشور دیگر اروپایی مسئول رسیدگی به تقاضای پناهندگی است یا این که فرد مورد نظر در آلمان ازدواج کرده و یا آلمان را ترک کرده است.

براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان حامی پناهجویان "پروازول" در آلمان، نزدیک به 80 درصد از پناهجویان افغان از حق حفاظت برخوردار می شوند. برند میسوویچ، معاون این سازمان گفت: «بسیاری از آنها سراسیمه هستند، حتی اگر ما برای آنها توضیح دهیم که آنها شانس بالایی برای ماندن دارند». وی اضافه کرد: «کاری که حکومت آلمان حالا انجام می دهد این است که با بحث بی فایده در مورد افغان ها در میان آنان دلسردی ایجاد می کند».

این پالیسی آلمان که تلاش می کند مهاجران خود شان آلمان را ترک کند و یا اصلاً به آلمان نیایند، با انتقاد روبرو شده است. زیرا که اخراج پناهجویان ماه ها وقت می گیرد اگر آنها ابتدا درخواست پناهندگی بدهند، برای نتیجه آن انتظار بکشند و در صورت رد شدن، خواستار تجدید نظر گردند.

میزان اخراج پناهجویان از آلمان در حال افزایش است، چنانچه در سال 2015 به تعداد دو برابر سال 2014 اخراج شده اند؛ اما این رقم هم در سال گذشته تنها 20 هزار و 888 تن مهاجر از تمام کشورها بوده است. از تمام این رقم مهاجران اخراج شده که بیشتر شان به بالقان فرستاده شده اند، فقط 9 نفر به افغانستان اخراج شده اند، دو نفر به عراق و هیچ کس به سوریه اخراج نشده است.

به هر حال سیاست دلسردسازی حکومت آلمان موفقیت آمیز بوده است. در سال 2015، 37 هزار و 220 پناهجو به صورت داوطلبانه به کشورهای شان برگشته اند. بیشتر این مهاجران از کشورهای حوزه بالقان بوده اند.

در سال 2015 پس از سوریه، افغانستان و عراق، کشورهای آلبانیا و کوزوو در لیست پنج کشوری بودند که بیشترین مهاجر از آنجا به آلمان می آمدند. اما براساس آمار ارائه شده در اپریل سال جاری میلادی، این کشورها حتی در رده دهم این فهرست هم نیستند.

برای افغان ها اما این بحث های پراکنده و لفاظی های حکومت آلمان تاثیرات اندکی داشته است. پس از فرستادن هزاران سرباز و مصرف میلیون ها یورو در بیش از یک دهه اخیر برای ثبات در افغانستان، حالا برلین به این عقیده است که در این کشور مناطق امنی وجود دارد.

مارتین شیفر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان حتی گفته است که "حملات تروریستی طالبان بالای مردم افغانستان انجام نمی شود"، بلکه بالای نیروهای امنیتی این کشور است. اما براساس آمار ارائه شده در یک گزارش سازمان ملل متحد 600 غیرنظامی تنها در سه ماه اول سال جاری میلادی در افغانستان کشته شده اند و یک هزار و 343 تن دیگر شان زخمی گردیده اند.

جواد پناهجوی افغان به این اشاره می کنند که فقط چند روز قبل از این اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آلمان، حمله انفجاری بزرگ در زادگاهش کابل بیش از 60 تن را کشت و 350 تن دیگر را زخمی کرد که بیشتر شان غیرنظامی بودند. جواد گفت: «از زمانی که من یک پسر کوچک بودم، فقط جنگ و بدبختی یادم می آید». جواد در مورد وضعیت کنونی افزود: «طالبان زندگی را در افغانستان وحشتناک ساخته اند».

در حالی که کنترول مرزهای اروپا موج مهاجرت را به شدت کاهش داده است، اما بازهم در ماه اپریل پناهجویان افغان پس از سوریایی ها بزرگترین گروه مهاجران در آلمان را تشکیل می دادند.

از 1.1 میلیون پناهجویی که در سال 2015 به آلمان آمده اند، 428 هزار و 468 تن سوریایی، 154 هزار و 46 تن افغان و 121 هزار و 622 تن را عراقی ها تشکیل می دهند. البته به گفته حکومت آلمان، باید این نکته را در نظر داشت که ممکن است یک مهاجر بیش از یک بار در این کشور ثبت شده باشد.

در عین سال شمار درخواست های پناهندگی در آلمان هم افزایش یافته است. برای برخی مهاجران مدت زمان بیشتری برای دریافت پاسخ نیاز است. در مجموع 476 هزار و 649 درخواست ارائه شده است. درخواست 96 درصد از سوریایی ها قبول شده، 92 درصد اریتریایی ها پذیرفته شده اند و 89 درصد از درخواست های پناهجویان عراقی پاسخ مثبت گرفته است. در عین زمان درخواست پناهندگی صرب ها یک درصد، آلبانیایی ها دو درصد و کوزوویی ها چهار درصد بوده است.

آمار رسمی می رساند که درخواست های پناهندگی افغان ها در سال 2015 فقط 47.6 درصد بوده است. به همین دلیل حالا جواد نمی تواند تا زمانی که به عنوان پناهنده قبول شود، از کورس های آموزش زبان آلمانی و مزایای ادغام اجتماعی بهره مند شود. دختر هفت ساله جواد در یک "صنف خوش آمدید" در یک مکتب درس می خواند و خیلی سریع در حال یادگیری زبان آلمانی است، اما خود و خانمش هنوز منتظر هستند.

معاذ عبدالله ابراهیم که عراق را به خاطر درگیری میان نیروهای دولتی و تروریستان "دولت اسلامی" ترک کرده است، در عین زمانی به آلمان رسیده که جواد و خانواده اش رسیده اند، اما حالا خانواده معاذ از کورس های آلمانی بهره مند هستند و حتی پسرهایش دوره های کارآموزی به دست آورده اند.

خوردسال ترین عضو این خانواده به مکتب می رود. معاذ گفت: «سیستم برای ما اینجا خوب است. ما یقین داریم که دولت آلمان با ما خوب رفتار خواهد کرد. اگر ما باور نداشتیم به اینجا نمی آمدیم».

برای جواد مهاجر افغان مهم نیست که در صف انتظار بماند، اما به این باور است که برگشتن به افغانستان برای او گزینه ای مناسب نیست. جواد گفت که "خانواده ام هر شب نزد خداوند دعا می کند که ما یک پاسخ مثبت به دست آوریم و بتوانیم اینجا بمانیم و در آزادی زندگی کنیم".