افغانستان؛ افزایش مهاجرت و کاهش عودت به وطن

اسلام الدین جرأت، سخنگوی وزارت مهاجرین افغانستان می گوید از سال 1381 تا 1387 بیش از 5.4 میلیون مهاجر افغان دوباره به وطن شان برگشته بودند. اما بازگشت کتلوی مهاجران افغان در سال های اخیر کاهش یافته است.

به گفته جرأت، در سال جاری تنها 25 هزار مهاجر افغان به وطن شان بازگشته اند، در حالی که در دوره زمانی مشابه در سال گذشته، 65 هزار مهاجر به کشور بازگشته بودند.

وزارت امور مهاجرین افغانستان دلیل افزایش مهاجرت ها را افزایش بیکاری و ناامنی ها در این کشور می خواند. همچنان شماری از این مهاجران بعد از بازگشت دوباره راه مهاجرت را در پیش گرفته اند.

احمد شریف، باشنده ولایت شبرغان که مدتی است که از ایران برگشته است، می گوید: «در ایران همیشه در رسانه ها و همچنان سفارت خود مان گفته می شد که برگردیم به افغانستان برای مان کار فراهم است. اما حالا که آمده ام هیچ چیزی نیست. از صبح تا شب سر گذرگاه منتظر کار هستم».

کمک به عودت کنندگان

برای مهاجرانی که داوطلبانه به کشور شان برگردند، کمک هایی از سوی دولت و سازمان ملل متحد صورت می گیرد. سخنگوی وزارت مهاجرین می گوید برای مهاجرانی که  داوطلبانه عودت کنند، برعلاوه مصارف حمل و نقل تا محل سکونت شان، 150 دالر برای هر فرد و برخی مواد اولیه زندگی داده می شود.

وزارت مهاجرین می گوید که به هر خانواده مهاجر عودت کننده که از خود زمین نداشته باشد، مطابق با فرمان رییس جمهور در ولایت مربوطه اش زمین توزیع می شود. اما مهاجرانی که از خود زمین داشته باشند مستحق شناخته نمی شوند.

در حال حاضر در 29 ولایت افغانستان 69 شهرک برای مهاجران عودت کننده ساخته شده است که تنها 28 شهرک مورد استفاده قرار دارند. کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان نیز برای 700 خانواده عودت کننده سرپناه ساخته است.

با همه این تلاش ها وزارت امور مهاجرین افغانستان می گوید که در حال حاضر تنها برای بازگشت 100 هزار مهاجر آمادگی های لازم را دارد و در صورتی که بیش از این رقم مهاجران برگردند امکاناتی برای آنان وجود ندارد.

مهاجرت برای زندگی بهتر

بیشترین مهاجران افغان در دو کشور همسایه ایران و پاکستان به سر می برند. وزارت امور مهاجرین افغانستان آمار می دهد که در حال حاضر تنها یک میلیون و 400 هزار مهاجر فاقد مدرک در ایران و بیش از یک میلیون تن دیگر در پاکستان به سر می برند. همچنان به گفته این وزارت تنها در سال 2011 بیش از 50 هزار افغان در کشورهای دیگر جهان مخصوصا در اروپا درخواست پناهندگی داده بودند.

این وزارت می گوید بررسی های آنان نشان می دهد که اکثر مهاجران افغان در کشورهای همسایه به فکر رفتن به کشور سومی اروپایی هستند و نمی خواهند به افغانستان برگردند. به این ترتیب، شمار مهاجران افغان در کشورهای اروپایی نیز افزایش یافته است.

وزارت داخله جمهوری فدرالی آلمان از افزایش شمار مهاجران به شمول پناهندگان افغان در شش ماه اول سال جاری میلادی خبر داده است. براساس آمار این وزارت، در شش ماه نخست امسال 3448 مهاجر افغان در آلمان تقاضای پناهندگی داده اند.

اخراج اجباری

مهاجران افغان در کشورهای همسایه خصوصاً ایران از بدرفتاری کشورهای میزبان شکایت دارند. در برخی موارد، مهاجرانی که سند قانونی مهاجرت را دارا می باشند نیز جبراً اخراج شده اند.

سخنگوی وزارت امور مهاجرین افغانستان می گوید مطابق با میثاق های بین المللی کشورهای میزبان حق اخراج مهاجرین دارای سند اقامات موقت را ندارند و نمی پذیرد که ایران و یا پاکستان این گونه مهاجران را اخراج کرده باشند.

اما شماری از مهاجران رد مرز شده از ایران می گویند با وجود آن که اسناد قانونی اقامت داشته اند، بدون اطلاع قبلی اخراج گردیده اند. این مهاجران که در کمپ انصار در ولایت هرات به سر می بردند، گفته اند که اعضای خانواده های شان در ایران مانده اند و حتی زنان بدون سرپرست نیز شامل اخراج شدگان اند.