امریکا چه فشاری بر بشار اسد وارد کرده میتواند؟

خانم کلینتون افزود که ایالات متحدۀ امریکا از هیچ گونه تلاش برای تحت فشار قرار دادن اسد دریغ نخواهد کرد. اما این که این فشار چگونه و از چه طریقی باید صورت گیرد، کار ساده ای نیست.

در واشنگتن هم اکنون هیچ کسی از یک عملیات نظامی علیه سوریه حرف نمیزند. اول این که امریکا پول کافی برای این کار ندارد، و دوم از حمایت مردم خود برای چنین طرحی نیز برخوردار نیست. افزون بر آن سوریه از حمایت ایران برخوردار است. یک حملۀ احتمالی علیه سوریه پیامدهای بسیار ناگواری خواهد داشت.

اندرو تابلر از انستیتوت امریکایی برای سیاست خاور میانه در واشنگتن نیز مأموریت سربازان امریکایی علیه سوریه را تصور نمیکند. او میگوید: "به ویژه، به خاطر این که چنین مأموریتی در لیبیا دشوارتر از آن شد که ما گمان می بردیم. پس آیا این موضوع دیگر اصلاً به بحث گرفته نخواهد شد؟ نخیر، اما در آیندۀ نزدیک ممکن نیست." از همین رو سیاست امریکا در قبال سوریه از دو استراتژی شکل یافته است: تجرید و تعزیرات.

چیزی که به تجرید ربط میگیرد این است که شورای امنیت ملل متحد خشونت در سوریه را محکوم کرد و رییس جمهور اوباما گفت که اسد بی کفایت و خودسر است. در رابطه با تعزیرات علیه سوریه قابل یادآوری است که هیلاری کلینتون در همین هفته برای اولین بار با مخالفان رژیم اسد ملاقات کرد. افزون بر آن 66 سناتور امریکایی طی نامه ای تعزیرات شدیدتری را علیه حکومت در دمشق تقاضا کرده اند. هر چند تعزیرات علیه سوریه از هفت سال به این طرف وجود دارد، اما این تعزیرات چنان ضعیف است که بشارالاسد تا حالا آن را احساس هم نکرده است.

مثلاً منع ترافیک هوایی با ایالات متحدۀ امریکا و منع وارد کردن کالاهای تجارتی از امریکا به سوریه. اکنون تعزیرات شدیدتری تقاضا میشود که دردآورتر باشد. طور مثال توقیف حساب های بانکی و یا عدم خریداری نفت و گاز از سوریه، که مهمترین منبع عایداتی آن کشور را می سازد. اما امریکا این کار را به تنهایی انجام داده نمیتواند، و به قول تابلر، کارشناس امور خاور میانه، به کمک اروپا نیاز دارد.

چهار کشور در اروپا، ایتالیا، هالند، آلمان و بریتانیا، 96 درصد صادرات سوریه را به مصرف میرسانند.

از این جهت است که در حال حاضر مذاکرات زیادی جریان دارد و تهدیدهای هم صورت میگیرد. اما تا کنون از بشارالاسد با صراحت خواسته نشده است که از مقام اش کنار برود. سخنگوی هیلاری کلینتون این مسأله را چنین جمله بندی میکند: "یا او اصلاحات را باید اجازه بدهد، و یا از سر راه دور شود."

اما سؤال این جاست که اگر اسد در برابر این فشار ملایم مقاومت کند و از سر راه دور نشود و به کشتن انسان ها ادامه بدهد، آنگاه چه واقع خواهد شد. آیا مجازات کافی وجود دارد که سوریه را به هراس اندازد، با در نظرداشت این که یک راه حل نظامی هم بصورت قطع رد نشده است؟

در پاسخ به این سؤال روزنامۀ "یو اس ای تودی" نوشته است: "با وجود شور و شعف ناشی از "بهار عربی"، باید خاطر نشان ساخت که وقت زیادی به کار است تا همه ستمگران از میان برداشته شوند. زمان اسد هم فرا خواهد رسید".

در مناسبات میان ایالات متحدۀ امریکا و سوریه رخنه ایجاد شده است. سوریه در جنگ اول خلیج در جمع متحدان امریکا قرار داشت. پس از 11 سپتمبر سال 2001 این کشور بخشی از "محور شرارت" خوانده شد. اما واشنگتن امیدوار بود که رییس جمهور جوان از پدرش فرق دارد. پدرش حافظ الاسد، در زمان زمامداری تقریباً 30 سالۀ خود به عنوان رییس جمهور سوریه، حدود 20 هزار تن از مخالفان خود را توسط نیروهای طرفدار خود به قتل رساند. پسرش بشارالاسد، که به تأریخ 11 سپتمبر سال 1965 به دنیا آمده است، پس از مرگ پدر در سال 2000 جانشین وی شد. او رییس جمهوری در برابر مخالفان نسبتاً دموکرات تلقی می شد، اما ظاهراً امریکاییان در این پندار خود اشتباه کرده بودند.

صبرینا فریتس/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند