برلین: پایتخت جاسوس‌ها

بین برلین شرقی و غربی سابق هشت گذرگاه مرزی وجود داشت که مشهور ترین آن «پوسته کنترول چارلی» بود. این گذرگاه شاهد برخی از فرار های غوغا برانگیز بوده است. پس از احداث دیوار حایل، در این گذرگاه تانک های ایالات متحده امریکا و اتحاد شوروی وقت روبروی هم قرار داشتند. در این گذرگاه تبادل جاسوسان افشا شده صورت می گرفت.

بر روی پل گلینیکه، گذرگاه دیگر مرزی میان برلین غربی و آلمان شرقی سابق، نیز جاسوسان اسیر شده شوروی و غربی مبادله می شدند. به همین دلیل این پل با نام خاص «پل جاسوسان» شناخته می شد.

وزارت امنیت یا اداره جاسوسی آلمان دموکراتیک (آلمان شرق سابق)، به اختصار «اشتازی»، در ناحیه لیشتنبرگ برلین، در اتاق های اداره امور مالیات مستقر بود. این مرکز جاسوسی سابق حالا به روی بازدیدکنندگان باز است. هسته این موزیم را دفاتر تاریخی اریش میلکه، آخرین وزیر امنیت جمهوری دموکراتیک آلمان تشکیل می‌دهند، که در آنها این تلفن های قدیمی را نیز می توان دید.

بسیاری از افرادی که از آلمان شرقی فرار می کردند، به مرکز پناهندگان در ناحیه مارینفلده در برلین غربی پناه می بردند. این مرکز در طی چند دهه، حدود ۱،۳ میلیون پناهنده را پذیرفته بود. این پناهجویان مورد بررسی اداره های استخبارات متفقین در برلین غربی قرار می گرفتند و از آنها در مورد آلمان شرقی و اتحاد جماهیر شوروی معلومات خواسته می شد.

در دهه ۱۹۵۰ آژانس امنیت ملی ایالات متحده امریکا (ان.اس.ای)، یک ایستگاه شنود را به منظور فعالیت جاسوسی علیه آلمان شرقی سابق، بر بالای یک تپه آوار جنگ جهانی با ارتفاع تقریباً ۴۰۰ متر، ساخته بود. امروزه تنها ویرانه ای از این ایستگاه شنود باقی مانده است.

موزیم متفقین در ناحیه سیلیندورف در برلین غربی سابق موقعیت دارد، در منطقه تحت کنترول نیروهای امریکایی. این موزیم، که ورود به آن رایگان است، حکایت گر عصر جنگ سرد از دیدگاه متحدان غربی، یعنی ایالات متحده امریکا، فرانسه و بریتانیا است. جالب ترین بخش آن یک تونل جاسوسی است که امریکایی ها و بریتانیایی ها آن را به طور مخفیانه ساخته بودند تا ارتباطات شوروی را شنود کنند.

موزیم تعاملی جاسوسی آلمان در نزدیک میدان مشهور «پوتسدامر پلاتس» موقعیت دارد، جایی که دیوار برلین زمانی این شهر را به دو بخش تقسیم کرده بود. در این موزیم ابزار زیاد و مختلف جاسوسی به نمایش گذاشته شده اند که در طول قرن ها تا گذشته نه چندان دور مورد استفاده قرار می گرفتند.

فعالیت های جاسوسی امروز هم وجود دارد. در سال ۲۰۱۹ مقر جدید اداره استخبارات خارجی آلمان فدرال (بی ان دی) در مرکز برلین افتتاح شد. در اینجا حدود ۳ هزار کارمند اطلاعات سیاسی، اقتصادی و نظامی را جمع آوری می کنند. اخیراً یکی از این کارمندان به ظن جاسوسی برای مسکو، بازداشت شد.