تغییر ساختار جمهوریت ـ کودتایی علیه آزادی مطبوعات؟

این روزنامه که درست ۹۴سال از فعالیت مطبوعاتی آن می گذرد، از آغاز حکومت حزب توسعه و عدالت بار بار اختلافات و تنش های میان این روزنامه و مقام های حکومت رخ داده است. این روزنامه برخلاف نشرات دیگر تا اکنون بر خط مش خویش پابرجا مانده است.

استقامت این روزنامه مرتبط بود به شجاعت خبرنگاران و نیز فعالیت اش به عنوان یک بنیاد. اکنون از روز جمعه، هشتم سپتمبر، شورای جدید برای این بنیاد انتخاب گردید که نزدیک به حکومت پنداشته می شود. به تعقیب آن به سرعت چندین تن از خبرنگاران نامدار این روزنامه از کار برکنار گردیدند و شماری هم خود از فعالیت در این روزنامه دست کشیدند.

در همین ارتباط شماری از کودتایی علیه این روزنامه سخن می گویند که احتمالاً حکومت در عقب آن می باشد. آیدن اِنگـِن خبرنگاری است که از ۴۷ سال به اینسو در این عرصه فعالیت دارد. آیدن در هر صورت و زمانی، اگر در زندان بود و یا هم در شهر فرانکفورت در تبعید، برای روزنامه های آزاد می نوشت. او تنها از ۱۴ سال به اینسو با جمهوریت همکاری داشت و در برخی مقاطع زمانی به عنوان سردبیر این روزنامه فعالیت داشت.

۱۴ روزنامه نگار اپوزیسیون حکومت ترکیه به زندان محکوم شدند

آیدن هفته گذشته آخرین مقاله دنباله دار خود را برای جمهوریت، قدیمی ترین روزنامه ترکیه نوشت. به گفته این خبرنگار ۷۷ ساله آنچه در روز جمعه رخ داده است، فقط یک کودتا علیه این روزنامه بوده است. او افزود: "با آنکه این کودتا مسلحانه نبود، اما کودتا کودتا است."

روزنامه جمهوریت برخلاف اکثر رسانه ها، به شکل یک بنیاد سازمان یافته بود، آنچه که این روزنامه را مدت زمان طولانی از نفوذ و تأثیرات سیاسی محفوظ نگه داشته بود. چهار سال قبل اعضای رهبری جدید برای این بنیاد انتخاب گردیدند. یک نامزد شکست خورده علیه نتایج آراء به محکمه اقامه دعوا نمود و دعوا را برد.

اکنون در انتخابات اعضای جدید در روز جمعه، جبهه جدیدی موفق گردید که به گفته آیدن، ناسیونالیست و وفادار به اردوغان است.

سرکوب معترضان در استانبول پس از دستگیری کارمندان "جمهوریت"

یکی از همکاران جوان آیدین، به نام بریفان آیدین که ۲۹ سال عمر دارد، به این باور است که در این مسأله حکومت دست داشته است. او گفت: "حکومت در این مساله نفوذ داشت. آنان سعی کردند که آرای مخالف اعضای رهبری کنونی نیز در جمع رأی دهندگان موجود باشد، اما نه به قدر کافی. بنابراین اعضای رهبری قبلی همه از کار کناره گیری نمودند."

۱۸ خبرنگار یا برکنار شدند و یا هم خود استعفا دادند.

آیدین آیگین از آخرین افشاگری جمهوریت در سال ۲۰۱۵ یادآور گردید، زمانی که این روزنامه مدارکی را از انتقال سلاح توسط استخبارات ترکیه به شبه نظامیان داعش در سوریه منتشر نمود. اردوغان در آن زمان خیلی ناراحت شده بود.

او می گوید: "در آن زمان اردوغان گفته بود: جمهوریت باید به هر صورت به خاطر این جرم، مجازات گردد. اکنون این رویداد انتقام گیری اردوغان می باشد."

پس از سال ۲۰۱۵ و انتشار مدارک و اسناد مذکور ۱۱ خبرنگار این روزنامه به محکمه کشانیده شدند. آیگین به هفت سال و شش ماه حبس محکوم گردید. این خبرنگاران صرف به دلیل اینکه منتقد حکومت بودند، زندانی شدند.

بازداشت سردبیرجدید روزنامه " جمهوریت" در ترکیه

کریستیان میر، سردبیر شاخه آلمانی سازمان «گزارشگران بدون مرز» که از دیر زمانی وضعیت مطبوعات در ترکیه را زیر نظر دارد، به صراحت گفت: "روزنامه جمهوریت، در واقع آخرین قلعه ژورنالیستم مستقل و آزاد در ترکیه بود. اکنون با رهبری جدید بنیاد قطعاً این برج بلند رسانه ها وجود نخواهد داشت."

آنچه را که اکنون بر سر روزنامه جمهوریت آمده است، بریفان آیدین به عنوان نقطه آخر آزادی رسانه ها و ضایعه بزرگی برای مردم ترکیه می داند. او می گوید: "روزنامه های کوچکتری به شمول ایفرنسـِل و بیرگون هستند که کارهای خوبی انجام می دهند. اما جمهوریت تا اکنون یگانه روزنامه ای بود که در سطح گسترده و با تیراژ حدود ۴۰ هزار به چاپ می رسید."

به گفته او جمهوریت همچنان یک مکتب معتبر برای خبرنگاران جوان بود، آنهم در وضعیتی که ۹۲ درصد نشرات چاپی ترکیه نزدیک به حکومت اند. بنابراین، به گفته کریستیان میر از سازمان گزارشگران بدون مرز، در حال حاضر باید رسانه های برون مرزی ترکیه بیشتر مورد حمایت قرار گیرند.

کریستیان بوتکرایت/ ن. ف.