تغییر پارادایم های امنیتی در شرق و جنوب شرق آسیا
۱۳۹۴ خرداد ۷, پنجشنبه
به گفته بنیاد بین المللی مطالعات استراتژیک که سازمانده "شانگری – لا دیالوگ" است، شرکت کنندگان این کنفرانس می خواهند روی چالش های امنیتی جدیدی مباحثه کنند که دولت های کوچکتر آسیایی با آن درگیر اند و یک زمینه بالقوه برای مسابقه تسلیحاتی فزاینده در منطقه می باشد. نکته بسیار مهم این است که تمرکز این نشست روی مناسبات چین و امریکا در ارتباط با منازعات ارضی در شرق و جنوب بحیره چین و تاثیرات آن بر کشورهای منطقه می باشد.
"دفاع فعال"
رونق اقتصادی هنگفت به پیکنگ این امکان را داده است تا نیروهای مسلح اش را نوسازی و مدرن سازی کند. طبق گزارش موسسه تحقیقات بین المللی صلح ستوکهولم، بودجه نظامی چین بین سال های 2001 و 2013 میلادی 170 درصد افزایش یافته است.
کارل تییر، کارشناس امنیتی در دانشگاه نیوسوت ویلز آسترالیا می گوید که در سال 2012، حکومت چین خطوط راهنمای استراتژی نظامی ملی خود را تدوین کرد. چین زیر شعار "دفاع فعال" دفاع بحری اش را تحکیم بخشیده و ظرفیت هایش را برای حراست از حاکمیت ارضی و حقوق در آب های بحری توسعه داده است.
روز سه شنبه، 26 می، پیش از برگزاری "شانگری – لا دیالوگ"، مقامات چینی یک "ورق سفید" یا سند رسمی دولتی انتشار داده و بر جهت گیری نظامی تهاجمی اش تاکید نمودند.
به گفته شی جین پنگ رئیس جمهور چین، 2014 سالی بود که عصر جدیدی را در مناسبات قدرت های بزرگ جهان به وجود آورد. منظور او این است که قدرت های جهانی می بایست «منافع نهایت مهم» یکدیگر را در این منطقه به رسمیت شناخته و احترام کنند. منافع نهایت مهم چین شامل ادعای حاکمیت ملی بر تبت و تایوان است که مورد قبول ایالات متحده امریکا نمی باشد.
تشخیص تهدیدها
از نگاه استراتژیک چین می خواهد خطرات بالقوه را تا جایی که امکان دارد، خنثا گرداند. کیوین رود نخست وزیر پیشین آسترالیا در یک تحقیق تازه در مورد روابط چین و ایالات متحد امریکا گفته است که پیکنگ ایالات متحده امریکا را بزرگترین تهدید می بیند. سیاستمداران چینی معتقد اند که ایالات متحده امریکا می خواهد چین را منزوی، تضعیف و از لحاظ داخلی دچار تفرقه سازند تا خودش رهبری منطقه را در دست گیرد.
چین برای مقابله با این خطر ارزیابی شده، به آرایش مجدد و مدرن سازی شدید نیروی بحری و موشک های "دونگ فینگ 21 دی" اش می پردازد که وزارت دفاع ایالات متحده امریکا می گوید قادر است حملات دقیقی را بر کشتی های هواپیمابردار در بحر انجام دهد.
علاوه بر این، در نوامبر 2013 چین اعلام کرد که یک حوزه ترصد در قلمرو هوایی بر فراز بحیره شرقی چین ایجاد می کند و در بحیره جنوب چین جزیره مصنوعی می سازد.
محور آسیای ایالات متحده امریکا
واشنگتن در سال 2012 در برابر توسعه طلبی ارضی چین در منطقه با ارائه یک استراتژی دفاع ملی جدید پاسخ گفت که هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق امریکا آن را همچون یک "محور آسیا" اعلام نمود. ایالات متحده امریکا برای پیاده ساختن این استراتژی جدید، تلاش های دیپلوماتیک، اقتصادی و نظامی اش را در حوزه آسیا-پاسفیک افزایش داد و مناسباتش را با متحدان منطقه یی به ویژه جاپان و فلیپین تقویت کرد.
در سال 2013، وزارت دفاع ایالات متحده امریکا در یک تحقیق جدید رئوس اقداماتی را برای مهار کردن قدرت نظامی فزاینده چین در حوزه آسیا-پاسیفیک به تصویر کشید. چنانکه کارل تییر توضیح می دهد، این استراتژی عمدتاً با تغییر مکان و توسعه تجهیزات مبتنی بر تکنالوژی پیشرفته نظامی در منطقه برای مقابله با ظرفیت های جدید نظامی چین می باشد.
نقش فعال تر جاپان
شینزو آبه نخست وزیر جاپان، در ماه اپریل از واشنگتن دیدار کرد و اهمیت مناسبات جاپان و امریکا را در رابطه با سرمشق یا پارادایم امنیتی جدید آسیا بیان داشت. او گفت که همکاری دفاعی بین دو کشور، از منافع هردو حراست می کند.
چنانکه جیمز ال شاف، کارشناس موسسه موقوفه کارنگی برای صلح بین المللی توضیح می دهد، در این پارادیم یا سرمشق فکری امنیتی، در حالی که ایالات متحده امریکا در جریان یک عملیات جنگی احتمالی در خط مقدم جبهه می باشد، جاپان بیشتر از هر وقت دیگر به امور لوژستیکی، دفاع موشکی و تبادلات استخباراتی می پردازد. شاف به دویچه وله گفت: «خطوط راهنمای جدید نتیجه خواست ایالات متحده امریکا برای تعهد قوی تر به امنیت جاپان می باشد.»
ویتنام و فلیپین
ویتنام و فلیپین نیز به طور قوی در برابر اقدامات توسعه جویانه چین در بحیره جنوب چین واکنش نشان داده اند.
در ماه آگست سال گذشته، جاپان شش کشتی به ویتنام فروخت که برای گزمه کردن در بحیره جنوب چین به کار گرفته می شود. مناقشه بین چین و ویتنام روی جزایر "پاراسل" و "سپراتلی" واکنش های خشونتباری را علیه تجارت و شهرونان چینی در ویتنام برانگیخت. در همین تازگی ها ساختن جزایر مصنوعی در منطقه مورد مناقشه، ویتنام را خشمگین کرده است.
گرهارد ویل، تحلیلگر بنیاد علم و سیاست در برلین به دویچه وله گفت: «فلیپینی ها و ویتنام به طور فزاینده ای به سوی ایالات متحده امریکا می روند.» او افزود که این دو کشور امیدوار اند که همکاری های فزاینده با ایالات متحده امریکا، چین را سرجایش نگه دارد.
به مهندسی امنیتی جدید نیاز است
از نظر گرهارد ویل، اقدامات قبلی برای پرداختن به سرمشق فکری امنیتی در منطقه نتایج مثبت بار نیاورده است و ضرورت به یک چهارچوب امنیتی قابل اعتماد است. او گفت: «در حال حاضر، همه چیز به طور آزاد شناور اند که در درازمدت موجب بی ثباتی و خطرناک می باشند.»
مطمئناً نشست سنگاپور می تواند تا حدودی به حل منازعه کمک کند. اما خطر آن وجود دارد که بازیگران منطقه یی یک بار دیگر نتوانند اقدامات مشخصی به عمل آورند. در بدترین صورت، کنفرانس "شانگری- لا دیالوگ" می تواند صرف واقعات ناخوشایند را پنهان کند.