مقام ملل متحد: وضع زنان افغان مثل "پیاله نیمه پر" است

زمانی که ایالات متحده امریکا ۱۵ سال پیش برای حمله در افغانستان علیه طالبان آمادگی می گرفت، لورا بوش بانوی اول در پیام رادیویی خطاب به مردم امریکا گفت که یکی از دلایل جنگ علیه تروریسم بعد از حملات ۱۱ سپمتبر ۲۰۰۱، رهایی زنان افغان از رفتار وحشیانه و خشونت آمیز رژیم افراطی طالبان است.

حالا بعد از گذشت ۱۵ سال که جنگ علیه طالبان ادامه دارد، با زنان افغان تاهنوز به عنوان مالکیت شخصی برخورد می شود و هفته ای نیست که خبری از کشتن آنها با سنگسار، آتش زدن و لت و کوب شان توسط والدین، شوهران، تجاوزات جنسی، زندانی یا فرارشان از دست خشونت مردان ، فروش زنان و ازدواج دختران در سن کودکی در رسانه ها پخش نشود.

باوجود آنکه قانون اساسی کشور، برابری زنان و منع خشونت علیه آنها را تضمین می کند؛ اما رفتار خشونت آمیز علیه زنان در جامعه افغانستان تاهنوز ریشه دار و حاکم است.

در اوایل این ماه این خبر پخش شد که در منطقه دور افتاده ولایت غور یک دختر ۱۴ ساله حامله به نام زهرا توسط والدین شوهرش مورد شکنجه و لت و کوب قرار گرفت و بعداً سوختانده شد و در شفاخانه در کابل جان داد.

زهرا به عنوان خون بهای همسر دوم پدرش به خسربره پدرش به رسم "بد" داده شد و مجبور به ازدواج شده بود. محمد اعظم پدر زهرا که ۴۵ ساله است، برای عدالت طلبی به کابل سفر کرد.

حکوت بریتانیا در یک گزارش که در آغاز جولای نشر شد، نوشته است که "موارد ثبت شده در ارتباط با خشونت علیه زنان در نیمه سال جاری ۲۰۱۶ افزایش یافته است"؛ کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از ۵۱۳۲ مورد "به شمول ۲۴۱ قتل" گزارش داده است.

یک گردهم آیی کوچک در غرب کابل، برای حمایت از حق طلبی محمداعظم پدر زهرا برگزار شد. ویدا ساغری فعال حقوق بشر در این مراسم گفت که خشونت علیه زنان در نظام عدلی افغانستان، به میزان زیادی نادیده گرفته می شود.

ویدا ساغری توضیح داد: «همین بی توجهی دلیل آن است که چرا همه انواع خشونت علیه زنان مانند تیزاب پاشی، لت و کوب، سنگسار، راه اندازی محکمه های صحرایی، سوختاندن، طلاق های اجباری، ازدواج های اجباری، حامله کردن های اجباری و سقط جنین های اجباری در افغانستان به نقطه اوج رسیده است».

اما واقعیت امر این است که وضعیت زنان افغان بعد از سقوط طالبان به این سو، به میزان زیادی بهبود یافته است. در پنج سال رژیم طالبان، زنان اجازه رفتن به مکتب و دانشگاه و اجازه کار کردن در بیرون از خانه را نداشتند و حتی نمی توانستند تحت معالجه و تداوی داکتران قرار گیرند. زنان در ملا عام مورد لت و کوب قرار می گرفتند و به صورت وحشیانه ای اعدام می شدند.

قانون اساسی از زنان در برابر اعمال وحشیانه ای که قبل از سال ۲۰۰۱ علیه آنها اعمال می شد، حفاظت می کند. ارقامی را که بانک جهانی نشر کرده است، نشان می دهد که میزان مرگ و میر مادران به طور مثال از ۱۳۴۰ مورد در هر صد هزار نفر در سال ۱۹۹۰، به ۳۹۶ نفر در سال ۲۰۱۵ کاهش یافته است.

بسیار از زنان برای حکومت و خدمات امنیتی کار می کنند، به کارهای اقتصادی شخصی مشغول هستند و در پارلمان انتخاب شده اند. ارقام دفتر رئیس جمهور اشرف غنی نشان می دهد که ۳۳ درصد همه معلمین زن هستند و شمار قاضیان زن به ۲۴۰ نفر می رسد. او چهار زن در کابینه اش دارد، شش زن را به عنوان معاونین وزرا و چهار زن را به عنوان سفیر برگزیده است.

باوجود آن برای اکثر زنان افغان، تلاش و مبارزه برای زندگی تفاوت کمتر در مقایسه با زمان سلطه طالبان داد. بسیاری از زنان کارمند هدف حملات قرار می گیرند و توسط افراط گرایان کشته می شوند.

مثلاً شکریه بارکزی سیاست مدار افغان که در زمان طالبان یک مکتب سری دخترانه را تاسیس کرده بود، در سال ۲۰۱۴ از یک حمله انتحاری جان به سلامت برد. او نماینده پارلمان بود و در سال گذشته به عنوان سفیر در ناروی مقرر شد. به خصوص زنان در مناطق روستایی در مجموع وضعیت بدی دارند و غالباً ارزش آنها در خانواده کمتر از ارزش حیوانات است.

اما وضعت کنونی زنان در زمان طالبان با وضعیت آنها در حال حاضر قابل مقایسه نیست. حالا میلیون ها دختر به مکتب می روند و دست رسی زنان به تدابیر گسترش یافته است. یکی از مقام های سازمان ملل متحد وضعیت زنان افغان را به "پیاله ای نیمه پر" تشبیه کرد.