جانوران شبتاب که به رنگ‌های مختلف می‌درخشند

بعضی از کوسه ماهی ها، مانند کوسه ماهی گربه ای، در تاریکی به رنگ سبز می درخشند. داوید گروبر، استاد بیولوژی در نیویارک مالیکول هایی را یافته است که سبب درخشان شدن کوسه ماهی می شود. متابولیت های "برمیده شدۀ تریپتوفن ـ کینورینین" که باعث این درخشش می شود، ممکن است مسؤول دفع عفونت های باکتریایی نیز باشند. این مادۀ درخشش، برخلاف حیوانات دیگر، مثل عروس دریایی، پروتین نیست، بلکه فقط جزئی از آن است.

برای این که انسان ها بتوانند جانوران شبتاب را در زیر آب ببینند و کمره ها آن را به ثبت برسانند، از نور سیاه استفاده می شود. جیسون کراوفورد، همکار گروبر مجذوب کوسه ماهی ها شده است. این پژوهشگر گفت: "ما واقعاً یک درک دقیقی از بیولوژی کوسه ماهی ها نداریم. آن ها موجودات بسیار شگفت انگیزی اند که قابلیت های فوق العاده جالب دارند."

این پیتروفیلوم اسکالار ـ که معموملاً به نام فرشته ماهی شناخته می شود ـ توسط عملیۀ ژنتیکی درخشان ساخته شده اند. اگرچه، همۀ ماهی های درخشان، ساختۀ دست انسان نیستند. طبیعت نمونه های بسیاری از جانوران شبتاب را در خود دارد.

این موجود به نام «عروس دریایی» زمانی به درخشش آغاز می کند که از نظر میخانیکی، مثلاً توسط تلاطم آب تحریک شده باشد. کارشناسان توانایی تولید نور توسط یک زنده جان و یا هم با کمک باکتری ها را شبتابی توصیف می کنند. بیش از ۱۸۰ نوع جانور دریایی شبتاب تا کنون در جهان شناخته شده است.

حتا پروتوزئات (تک یاخته ها) مثل این آبزی ها از اعضای خانوادۀ جلبک های دریایی، قادر اند تا نور تولید کنند. ناهنجاری های موجود در غشای سلولی آن ها که از شکستن امواج و یا از ماهی هایی که سریع شنا می کنند، ناشی می شوند، باعث درخشش نور آن ها می گردند. این موجودات تک سلولی، با این کار خود، می توانند شکارچیان خود را گیج کنند.

معروف ترین نمونۀ جانوران درخشان، کرم شبتاب است. آن ها مادۀ لوسیفرین را تولید می کنند که این ماده در برابر آکسیجن واکنش نشان داده و سپس سبب تولید نور می شود. کرم های شبتاب نر و ماده از طریق اشاره های نوری با هم ارتباط برقرار می کنند.

بسیاری از آبزی هایی که در عمق دریا زندگی می کنند، به شمول این ماهی شکم تیز، دارای توانایی درخشیدن هستند. برخی از آبزی های عمق اقیانوس ها نور تولید می کنند تا خود را در جایی که هیچ نوری وجود ندارد، بهتر رهنمایی کنند. برخی ها هم از آن به منظور جلب توجه طعمه استفاده می کنند.

حتا فوتواستومیایی های از خانوادۀ اژدرماهی کمان دار توانایی درخشش را دارند. این ماهی عمق دریا، از یک عضو بدن خود که در پشت چشم هایش قرار دارد نوری را انعکاس می دهد که به رنگ سرخ، رنگی غیر معمول برای آبزی ها، می درخشد. سایر جانوران دریایی نمی توانند سیگنال سرخ این حیوان را ببینند.

موش ها معمولاً نمی درخشند. اما، چیزهای زیادی می توانند در آزمایشگاه تغییر کنند. پژوهشگران این جانوران جونده را دستکاری کردند تا در سلول های شان پروتئین درخشان سبز رنگ را تولید کنند. این پروتئین در برخی از انواع عروس های دریایی به شکل طبیعی به وجود می آید. این موش در زیر چراغ آبی، به رنگ سبز می درخشد، اما پوست مودار آن نمی درخشد.

از نظر تیوریک، عملیات های ژنیتیکی هر حیوانی را می تواند درخشان کند. یک سازمان تحقیقاتی در اروگوئه این گوسفندان را تولید کرده اند که وقتی آن ها را در زیر نور ماوراء بنفش قرار بدهیم، به رنگ زرد می درخشند.