در افریقا خطر از سوی افراطی های اسلامگرا رو به افزایش است

ناصر بوریتا وزیر خارجه مراکش در مصاحبه با دویچه وله گفت که او در مورد شمار و میزان خطر از جانب جنگجویان اسلامگرا مبالغه نکرده است. او توضیح داد: «این روشن است که امروز القاعده با بیش از ۶۶۰۰ جنگجو در تمام افریقا فعال است. باید بگویم که داعش، یعنی "دولت اسلامی"، بیش از ۳۵۰۰ جنگجو را در افریقا در گروه خود دارد. بسیاری از آنها جنگجویان پیشین "دولت اسلامی" هستند که از مناطق پیشین این گروه در  سوریه و عراق برگشته اند. به این دلیل من از مجموع ۱۰ هزار جنگجو در تمام افریقا سخن می گویم. و من در این رقم، حتی آن جنگجویانی را نشمرده ام که به شبکه اسلامگرای الشباب یا بوکوحرام در نایجریا پیوسته اند».

به این دلیل وزیر خارجه مراکش تاکید کرد که به یک "استراتیژی جدی علیه تروریسم" در افریقا نیاز است. کشورهای مغرب باید مبارزه شان را علیه اسلامگرایان در همه سطوح تقویت کنند و در این زمینه همکاری ها در سطح بین المللی را نیز تقویت نمایند و از جمله، همکاری با گروه دولت های "گروه ساحل جی۵" را توسعه دهند.

"گروه ساحل جی۵" در سال ۲۰۱۴ توسط دولت های ساحل موریتانیا، مالی، نیجر، بورکینا فاسو و چاد تاسیس شد که هدف آن پاسخ به ناامنی روز افزون و تروریسم در منطقه بوده است. دقیقاً در همان منطقه ساحل، گروه های اسلامگرا در هفته قبل، بار دیگر حملات خود را بر نیروهای امنیتی و مردم ملکی انجام دادند.

۱۰ هزار جنگجوی جهادگرا در افریقا؟

اما آیا وجود شمار ۱۰ هزار جنگجوی جهادگرا در افریقا درست است؟ مارک اِنگلهارت خبرنگار و نویسنده در گفتگو با دویچه وله در این باره گفت: «متاسفانه هیچ فهرست رسمی و دقیق از تروریست ها در دسترس نیست. براساس تحقیقات من، هسته اصلی جنگجویان فقط شمار کم چند هزاری را تشکیل می دهد. اما این بسیار وحشتناک است که یک چنین هسته کوچک مصمم در موقعیتی است که یک کشور بزرگ مانند مالی را گروگان بگیرد (...) به هر صورت من می خواهم بگویم که شمار این جنگجویان کمتر از ۱۰ هزار است، اما شمار حمایت کنندگان آنها ممکن است زیادتر باشد».

مارک اِنگلهارت می گوید که افزون بر این، مایه نگرانی است که از مدت ها به این سو، نه فقط مناطق مورد منازعه مانند ساحل، مغرب، سومالیا یا نایجریا از ترور اسلامگرایان متاثر هستند، بلکه به صورت فزاینده کشورهای دیگر نیز در مرکز توجه تروریسم اسلامگرایان قرار می گیرند. او در این ارتباط ازکشورهایی مانند بورکینا فاسو، سواحل عاج یا موزامبیک نام می برد که در این کشورها تا چندی پیش پدیده اسلامگرایی، یک واژه بیگانه بود.

اِنگلهارت کتابی با عنوان "جنگ مقدس، سود مقدس. افریقا به مثابه میدان جدید جنگِ تروریسم بین المللی" نوشته است. او به این سوال که چرا در این کشورها، جوانان به گروه های اسلامگرا می پیوندند و حملات تروریستی را انجام می دهند، جواب می دهد: «از نظر من، ایدئولوژی در جذب پیروان این گروه ها نقش بزرگی دارد؛ اما در راس رهبری، ایدئولوژی فقط یک نقش فرعی دارد. دین اسلام همیشه در این منطقه وجود داشته است، اما از این دین حالا استفاده می شود».

این خبرنگار و نویسنده توضیح می دهد که برای رهبران، قبل از همه قدرت و سود مطرح است و دین فقط به عنوان ابزار به کار می رود. نکته تعیین کننده این است که بسیاری از انسان هایی که از نظر اجتماعی واقتصادی مورد تبعض قرار دارند، در مناطق فقیر به گروه های افراطگرا می پیوندند و از جانب آنها مورد احترام و پذیرش قرار می گیرند.

او می افزاید که واعظان متعصب و پیروان آنها از جانب گروه های افراطگرا با آغوش باز پذیرفته می شوند. اِنگلهارت هشدار می دهد که گروه های اسلامگرا می خواهند نفوذ خود را در قاره افریقا توسعه دهند. از دید او به خصوص کشورهای ضعیف افریقا باید در این ارتباط محتاط باشند.

Antonio Cascais