رئیس جمهور امریکا سفر خود به خاورمیانه را آغاز کرد

در آستانه دیدار جو بایدن، رئیس جمهور امریکا از منطقه، بیرق های ایالات متحده امریکا و اسرائیل سرک ها در بیت المقدس غربی را تزئین کرده اند. در تمام نقاط شهر اقدامات امنیتی سختگیرانه ای روی دست گرفته شده است و بیش از ۱۵ هزار داوطلب و مامور پولیس اسرائیل در این جا مستقر شده اند.

اوی اوی سانا، یک رهگذر گفت: «هربار که یک رئیس جمهور امریکا به بیت المقدس می آید، یک افتخار بزرگ است. اما (این دیدار) برای من به عنوان یک شهروند یک گرفتاری بزرگ هم هست. زیرا (تمام معابر و سرک های) شهر مسدود خواهد شد و ما نخواهیم توانست خانه را ترک کنیم». او افزود: «من فکر می کنم آمدن جو بایدن به این جا فقط چند روز پس از تعویض نخست وزیرمان، یک اقدام شجاعانه است و نشان می دهد که رابطه ما چقدر ما ویژه است».

اتحادهای در حال تغییر

رئیس جمهور ایالات متحده امریکا که از دوستی طولانی اش با اسرائیل زیاد یاد می کند، مورد استقبال یائیر لاپید، نخست وزیر حکومت موقت کنونی قرار خواهد گرفت. دو هفته بیشتر از زمانی نمی گذرد که نفتالی پس از فروپاشی حکومت ائتلافی اش از مقام نخست وزیری کناره گیری کرد. او بود که بایدن را به اسرائیل دعوت کرده بود.

بایدن سفرش در خاورمیانه را از اسرائیل آغاز می کند، مدت کوتاهی در کرانه باختری رود اردن خواهد ماند و بعد مستقیما از اسرائیل به عربستان سعودی پرواز خواهد کرد.

او آخرین بار در سال ۲۰۱۶ به عنوان معاون رئیس جمهور امریکا از اسرائیل دیدار کرد. از آن زمان این منطقه شاهد دست کم یک تغییر اساسی بوده است: اسرائیل و امارات متحده عربی، بحرین و کشورهای عضو اتحادیه کشورهای عرب معاهده عادی سازی روابط را امضا کردند،  پیمان ابراهیم، در دوران ریاست جمهوری ترامپ.

در حالی که اسرائیل و ایالات متحده امریکا خود را متحدان نزدیک می دانند، برخی از ناظران از تغییرعلائق استراتژیک امریکا و توجه به مناطق دیگر سخن می گویند.

کسنیا سوویتلووا، یک تحلیلگر سیاسی و عضو سابق کنست (پارلمان اسرائیل) گفت: «ایالات متحده امریکا نمی تواند به خود اجازه عقب نشینی از منطقه را بدهد».

او افزود: «ما در زمینه ایران در حال رسیدن به یک نقطه عطف هستیم». به گفته سوویتلووا متحدان امریکا در منطقه به «یک امریکای قوی و مطمئن» نیاز دارند که «اجازه ندهد خلا قدرت در این جا ایجاد شود تا با قدرت های دیگر پر گردد.»

نگرانی ها راجع به جاه طلبی های اتومی ایران در طول سال های گذشته، باعث ایجاد یک زمینه مشترک بین اسرائیل و چند کشور حاشیه خلیج فارس شده است.

یائیر لاپید، نخست وزیر موقت اسرائیل در نشست کابینه که روز یکشنبه برگزار شد، گفت: «در این دیدار هم چالش ها و هم فرصت ها مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت. موضوع اصلی بحث و گفتگو ایران خواهد بود.»

سفر به عربستان سعودی از اسرائیل

در اسرائیل بیشترین تمرکز بر روی سفر برنامه ریزی شده بایدن به عربستان سعودی است. برخی امیدوارند که این سفر به نزدیکی بین اسرائیل و پادشاهی عربستان سعودی بیانجامد.

عربستان سعودی همیشه بر این تاکید داشت، تا زمانی که فلسطین به عنوان یک کشور مستقل ایجاد نشده باشد، روابطش را با اسرائیل عادی سازی نخواهد کرد. اما از آن جایی که هیچ راه حلی در منازعه اسرائیل و فلسطین در چشمرس نیست، به نظر می آید که موقف عربستان نرم تر شده باشد.

روز شنبه، در روزنامه امریکایی «واشنگتن پست» در بخش نظریه مقاله ای از جو بایدن با این عنوان نشر شد: «چرا من در حال رفتن به عربستان سعودی هستم»؟

بایدن در این مقاله به این اشاره کرد که او نخستین رئیس جمهور ایالات متحده امریکا است که مستقیما از اسرائیل به عربستان سعودی سفر می کند: «به عنوان نماد کوچکی از روابط در حال ایجاد و قدم هایی که در راستای عادی سازی روابط بین اسرائیل و جهان عرب برداشته می شود. حکومت من (نیز به نوبه خود) در راستای تعمیق و گسترش این روابط تلاش می کند».

دیدار بایدن از عربستان سعودی بیانگر یک تغییر مجادله برانگیز خط مشی برای رئیس جمهور ایالات متحده امریکا است.

او در طول کمپاین ریاست جمهوری اش گفته بود که به خاطر سابقه عربستان سعودی در زمینه نقض حقوق بشر و قتل جمال خاشجقی، خبرنگار اهل این کشور در سال ۲۰۱۸  باید با آن (عربستان سعودی) مانند یک «پاریا» (کشور مطرود) رفتار شود.

اما انتظار می رود که با اشتراک رئیس جمهور امریکا در نشست شورای همکاری خلیج فارس که در شهر جده عربستان برگزار می شود و دیدار با رهبران محلی از شدت این تنش ها کاسته شود. توسعه اهداف مشترک در زمینه انرژی، امنیت غذایی و جنگ در اوکرایین از جمله موضوعات این نشست خواهد بود.

«عصر طلایی: «برای اسرائیل و کشورهای عرب

به هر حال هنوز زود است که بگوییم چشم اندازی برای عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل ایجاد شده است.

اموس گیلیاد، مقام نظامی بلندپایه در اسرائیل و مدیر اجرایی بنیاد سیاست و استراتژی در هرتلسلیا گفت: «خبر خوب این است که برخلاف گذشته، عربستان سعودی که کشور بسیار مهم کلیدی در خاورمیانه است دیگر سیاست خصمانه ای بر علیه اسرائیل را تعقیب نمی کند».

او افزود که همین حالا هم قراردادهای غیررسمی بسیاری بین اسرائیل و عربستان سعودی وجود دارد. گیلیاد گفت: «ما همه در بهترین دوران زندگی می کنیم. من این را عصر طلایی بین اسرائیل و کشورهای عربی می نامم».

پیش از دیدار بایدن از اسرائیل، رسانه های متعددی دراین کشور توصیه کردند که یک «سیستم هشدار زودهنگام» یا «ائتلاف دفاعی در منطقه» ایجاد شود تا به این وسیله اسرائیل بیشتر در منطقه ادغام شود.

گیلیاد، مقام برجسته نظامی در ادامه گفت: «یکی از اهداف (این دیدار) افزایش اتحاد غیررسمی و اعلام نشده برعلیه تهدیدهای اصلی در منطقه  است که در صدر همه آن ها ایران قرار دارد».

دیدار با رئیس جمهور اداره خودگردان فلسطینی

انتظار می رود که جو بایدن، پیش از ترک اسرائیل به مقصد عربستان سعودی دیدار کوتاهی از یک شفاخانه در بیت المقدس داشته باشد و جمعه صبح با محمود عباس، رئیس اداره خودگردان فلسطین در بیت اللحم دیدار کند.

در این شهر فلسطینی که  محل تولد عیسی به شمار می رود، مردم احساسات متفاوتی راجع به این دیدار دارند.

سیمون ریشماوی، یک دانشجوی ۲۰ ساله فلسطینی گفت: «مردم فلسطین واقعا به آن نیاز دارند. چون وضعیت ما در حال بدترشدن است و ما به سوی عقب بازمی گردیم». او در ادامه گفت: «جهان به ما توجه نمی کند، وضعیت ما برای هیچ کس فرقی نمی کند».

مرال آصف، یک دانشجوی دیگر احساسات مشابهی دارد. او نیز امیدوار است که بایدن «واقعیت ها را ببیند» و افزود: «رسانه ها آن چه را که این جا رخ می دهد، در بسیاری از موارد تحریف می کنند».

فلسطینی ها و مقام های امریکایی تلاش می کنند روابط شان را که در دوران حکومت ترامپ بسیار صدمه دید، دوباره احیا کنند.

رئیس جمهور پیشین ایالات متحده امریکا، سفارت این کشور را از  تل ابیب به بیت المقدس انتقال داد و قنسولگری فلسطین در بیت المقدس را مسدود کرد. ترامپ به این وسیله پس از دهه ها به سیاست خارجی ایالات متحده امریکا در قبال اسرائیل و مردم فلسطین پایان داد.

مقام های فلسطینی به این اشاره کردند که بازگشایی قنسولگری مشکل اصلی باقی می ماند. حکومت بایدن وعده این بازگشایی را داده بود، اما اسرائیل آن را رد کرد.

در گذشته بایدن از اسرائیل خواسته بود  که از توسعه شهرک سازی دست بردارد و بر نیاز به تلاش برای پیشبرد راه حل دو کشور  تایید کرده بود.

با وجود این، در حالی که شاید انجام اقداماتی در واکنش به خواسته های نهادهای فلسطینی اعلام شود، به نظر نمی آید که پلانی برای رفع شکاف های ایجاد شده مد نظر باشد.

در ادامه مقاله بایدن در «واشنگتن پست» آمده است: «حکومت من طی همکاری با کانگرس حدود ۵۰۰ میلیون دالر برای حمایت از مردم فلسطین در نظر گرفت، در حالی که بزرگترین بسته کمکی برای اسرائیل در تاریخ (بیش از ۴ میلیارد دالر) نیز تصویب شد».

قتل خبرنگار امریکایی فلسطینی

افزون برآن، انتظار می رود که عدم موضع گیری مشخص امریکا در مورد تحقیقات راجع به  قتل شیرین أبوعاقله، خبرنگار امریکایی فلسطینی بر دیدار او با مقام های فلسطینی سایه بیافکند. شیرین ابوعاقله، در حالی که راجع به یورش نیروهای نظامی اسرائیلی در کرانه باختری رود اردن گزارش می داد، کشته شد.

خانواده أبوعاقله در نامه سرگشاده ای خطاب به جو بایدن از او خواست که برای کمک به محاکمه عاملان این واقعه و برقراری عدالت کمک کند. افزون براین آن ها خواهان دیدار با جو بایدن در طول دیدار او از این منطقه شدند.

me/Tania Krämer (Jerusalem and Bethlehem)