زنان مطلقه افغان به بازگشت نزد شوهران سابقشان مجبور می‌شوند
۱۴۰۱ اسفند ۱۵, دوشنبه
مروه سال‌ها توسط شوهر سابق‌اش مورد لت و کوب شدید قرار گرفته بود. شوهرش حتی همه دندان‌های او را شکسته بود.
او یکی از معدود زنانی بود که در نظام سابق افغانستان توانسته بود از شوهرش به صورت قانونی طلاق بگیرد. حالا در این کشور زنان تقریباً هیچ حقی ندارند و خشونت خانوادگی معمول است.
وقتی که نیروهای طالبان در سال ۲۰۲۱ قدرت را تصرف کردند، شوهر مروه ادعا کرد که مجبور شده به طلاق رضایت بدهد و در پی آن فرماندهان طالبان دستور بازگشت مروه نزد شوهر سابق‌اش را صادر کردند.
مروه که ۴۰ سال سن دارد و نامش برای محافظت از خودش تغییر داده شده است، به خبرگزاری فرانسه گفت: «من و دخترانم در آن روز خیلی گریه کردیم». او افزود: «من به خودم گفتم، ای خدا، شیطان بازگشته است.»
حکومت طالبان تعبیر بسیار سختگیرانه‌ای از شریعت اسلامی را تطبیق می‌کند و محدودیت‌های شدیدی بر زندگی زنان اعمال کرده است که سازمان ملل از آن به عنوان «آپارتاید جنسیتی» نام می‌برد.
بیشتر بخوانید: روز جهانی زنان و ساینس؛ دختران افغان محروم از آموزش ابتدایی
وکلای مدافع به خبرگزاری فرانسه گفتند که چندین زن از ابطال طلاق شان از سوی طالبان گزارش داده اند. آنها گفته اند که این زنان مجبور شده اند که به نزد شوهران خشن خود بازگردند.
مروه به مدت چندین ماه متحمل دور جدیدی از خشونت فیزیکی شد. شوهرش او را در خانه حبس کرد، دستان و انگشتانش را شکست. او گفت: «روزهایی بود که من بیهوش بودم و دخترانم به من غذا می‌دادند.»
مروه راجع به شوهرش گفت: «او به حدی شدید موهایم را می‌کشید که بخشی از سر من کل شده است. آنقدر مرا لت و کوب کرد که همه دندانهایم شکستند.»
مروه وقتی کمی قوت گرفت، به همراه شش دختر و دو پسرش که همه نام هایشان را عوض کرده اند، از دست شوهرش فرار کرد. او با پیمودن صدها کیلومتر به خانه یکی از اقاربش پناه برد.
این زن افغان در حالی که در اتاقی بدون فرش نشسته و با دستان‌اش تسبیح می‌گرداند، گفت: «فرزندانم می‌گویند: مادر، ما اگر از گرسنگی هم بمیریم، مشکلی ندارد. دست کم دیگر مورد خشونت قرار نمی‌گیریم».
مروه افزود: «این‌جا هیچ کس ما را نمی‌شناسد. حتی همسایگان ما». او از این هراس دارد که شوهرش پیدایش کند.
به گفته ماموریت سازمان ملل در افغانستان، در این کشور از هر ۱۰ زن، ۹ تن خشونت فیزیکی، جنسی و یا روانی را از سوی همسرش تجربه می‌کند.
اما با وجود این، خشونت و بدرفتاری هرچند شدید هم باشد، طلاق برای زنان تابوی بزرگتری به شمار می‌آید و در فرهنگ افغانستان زنانی که از شوهرانشان جدا می‌شوند، مورد قضاوت منفی قرار می‌گیرند.
در حکومت پیشین افغانستان که تحت حمایت ایالات متحده امریکا بود، میزان طلاق در برخی شهرها به صورت ممتد در حال افزایش بود. در آن زمان پیشرفت در زمینه حقوق زنان عمدتاً محدود به بخش‌های تحصیلات و اشتغال بود.
نظیفه، وکیلی که در نظام ساقط شده قبلی موفق شده بود طلاق حدود ۱۰۰ زن قربانی خشونت و بدرفتاری را از شوهرانشان بگیرد، می‌گوید زمانی بود که زنان آنچه را تجربه می‌کردند ناشی از قسمت خود می‌دانستند.
این وکیل که حالا اجازه فعالیت ندارد، می‌گوید با افزایش سطح آگاهی مردم، زنان متوجه شدند که امکان طلاق گرفتن از شوهران خشونت‌گر شان را دارند.
نظیفه در این باره گفت: «وقتی که زن و شوهر دیگر به هیچ صورت با یکدیگر سازگاری نداشته باشند، اسلام نیز اجازه طلاق را به آنها می دهد.»
در نظام ساقط شده پیشین محکمه‌های ویژه خانوادگی ایجاد شد تا به چنین دوسیه‌هایی رسیدگی شود و عمدتاً قاضیان و سارنوالان این قضایا را نیز زنان تشکیل می‌دادند. اما طالبان سیستم قضایی را به یک سیستم کاملاً مردانه تبدیل کردند.
نظیفه به خبرگزاری فرانسه گفت که پنج تن از موکلان پیشینش به او گفتند که در وضعیتی مانند مروه قرار گرفته اند.
وکیل دیگری که نخواست هویتش فاش شود، به خبرگزاری فرانسه گفت که اخیراً شاهد یک قضیه بوده که در آن یک زن در برابر بازگشت اجباری به نزد شوهر سابقش مبارزه می‌کرده است.
او افزود که در حکومت طالبان، زنان فقط در صورتی می‌توانند طلاق بگیرند که شوهرانشان معتاد باشند و یا این که کشور را ترک کرده باشند، اما «در موارد خشونت خانوادگی یا زمانی که شوهر با طلاق موافقت نکند، محکمه چنین اجازه‌ای به زنان نمی‌دهد.»
بیشتر بخوانید: آغاز درس‌های دانشگاه‌های افغانستان بدون حضو دانشجویان دختر
شبکه ملی متشکل از خانه‌های امن که زمانی از زنان حمایت می‌کرد، تقریباً به صورت کامل از هم پاشیده است و وزارت امور زنان و کمیسیون حقوق بشر نظام قبلی نیز منحل شده اند.
ثنا در سن ۱۵ سالگی به عقد پسر کاکایش درآمد که ۱۰ سال از خودش بزرگتر بود. او در حالی که بر روی یک اشتوف گازی چای درست می‌کرد، گفت: «وقتی که نوزادمان گریه می‌کرد و یا غذا خوب نبود، شوهرم مرا لت می‌کرد». او که حالا مخفیانه در یک خانه زندگی می‌کند، گفت: «او همیشه می‌گفت که یک زن حق صحبت کردن را ندارد.»
او بالاخره توانست با کمک یک پروژه خدماتی قانونی رایگان از شوهرش در محکمه طلاق بگیرد. اما دوران آرامش او پس از روی کار آمدن طالبان بر سر قدرت به پایان رسید.
به انستاگرام دویچه وله دری بپیوندید
ثنا که به از دست دادن حق سرپرستی چهار دخترش تهدید شده بود، به نزد شوهر سابقش بازگشت که پیش از آن مجدداً ازدواج کرده بود. پس از این که شوهرش اعلام کرد دخترانش را با اعضای طالبان نامزد می‌کند، ثنا از نزد او فرار کرد.
او با یادآوری آن زمان گفت: «دخترانم گفتند: مادر ما به خودکشی دست خواهیم زد.»
ثنا موفق شد کمی پول جمع کرده و به همراه فرزندانش فرار کند. او با کمک یکی از اقاربش یک خانه یک اتاقه پیدا کرد که فقط یک اشتوف گازی و تعدادی بالشت برای خواب دارد. او گفت: «هر وقتی که کسی دروازه را تک تک کند، من فکر می‌کنم که شوهرم مرا پیدا کرده و آمده که فرزندانم را با خود ببرد.»
یک مقام طالبان به خبرگزاری فرانسه گفت که نهادهای دولتی به دوسیه‌های زنانی که قبلا طلاق گرفته و مجبور شده اند به نزد شوهران سابقشان بازگردند، رسیدگی می‌کنند.
عنایت الله، سخنگوی محکمه عالی طالبان گفت: «اگر چنین شکایت‌هایی دریافت کنیم، براساس شریعت در مورد آنها تحقیق می‌کنیم.»
بیشتر بخوانید: زنان تجارت پیشه در برابر محدودیت‌های طالبان ایستادگی می‌کنند
او در پاسخ به این سوال که آیا اداره طالبان طلاق‌های صورت گرفته در نظام پیشین را به رسمیت می‌شناسد، گفت: «این یک مساله مهم و پیچیده است. دارالافتا به آن رسیدگی خواهد کرد. وقتی که تصمیم مشخصی گرفته شود، ما خواهیم دید». دارالافتا یک نهاد مربوط به محکمه است که براساس شریعت حکم صادر می‌کند.
به یوتیوب دویچه وله دری بپیوندید
برای مروه و دخترانش که با دوختن لباس امرار معاش می‌کنند، خشونت‌های شوهرش زخم روانی عمیقی در آنها به جا گذاشته است. مروه در مورد دخترانش گفت: «می‌ترسم که نتوانم شرایط ازدواج آنها را فراهم کنم». او گفت: «آنها به من می‌گویند: مادر ما زندگی بد تو را دیدیم و از کلمه شوهر متنفر شده ایم.»
me, af (AFP)