زنان پاکستانی در محل کار با خشونت رو به رو اند

خانم افشین *، خدمه هواپیما در خط هوایی بین المللی پاکستان (پی آی ای)، روزهایی را که برای کار در شرکت هوایی برگزیده شد، هنوز به خاطر دارد. به او آموزش داده شده بود که چگونه با مسافران رفتار کند تا آنها راضی باشند، اما کسی در مورد این که چگونه باید پیلوت ها را «خوش» نگهدارد، چیزی نگفته بود.

چند ماه بعد، پیلوت هواپیما افشین و همکارش را در کابین خود خواست. خودش چنین شرح می دهد: «آنها عمداً به عقب و سینه ما دست می زدند، و چنین وانمود می کردند که این کار شان یک سهو و خطا بوده است».

مشکل به همین جا ختم نمی شد. او می گوید کار به جایی رسید که پیلوت ها در جریان پرواز و یا زمانی که هواپیما در زمین بود، تقاضای عمل جنسی کردند و موفق به برآورده شدن بعضی تقاضاهای شان نیز شدند.

رفعت هایی، کاپیتان هواپیما به تاریخ 9 اکتوبر سال 2011 خودش تصمیم گرفت این قضیه را پیگیری کند و دوسیه ای در دادگاه عالی لاهور تشکیل داد. او مدعی شد که کارمندان زن به دلیل رد تقاضای افسران، به تکرار رتبه و حتا تنزیل رتبه مواجه شده اند.

سالانه هزاران زن در پاکستان توسط همکاران مرد شان مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. بسیاری زنان که مربوط خانواده های به اصطلاح «محترم» هستند، مجبور می شوند که خاموشی اختیار کنند. ارقام رسمی حاکی است که بیش از 70 درصد زنان هر روزه در محیط کار مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. هرچند که در سال 2010 بعد از به قدرت رسیدن آصف علی زرداری، قانون محافظت از زنان در محیط کار، توسط او امضا گردید.

سارا، خانم 25 ساله که بانکداری می کند، می گوید: «آزار و اذیت وجود دارد و نمی توان آن را نادیده گرفت. اما ما ناگزیریم سکوت اختیار کنیم، در غیر آن برادران و پدران مان برای ما اجازه نمی دهند که کار کنیم، و برای ما خیلی گران تمام خواهد شد».

برای سارا از دست دادن وظیفه بدین معنا است که او نخواهد توانست مانند دوستان و همکاران سرمایه دارش، لباس های مد روز، بکس لوکس و سایر لوازم آخرین مد را خریداری کند.

در آلمان، هرچند آزار جنسی در محیط کار بسیار نادر است، اما این طور هم نیست که اصلاً وجود نداشته باشد. داکتر بتینا بورکهاردت، نماینده امور تساوی جنسیتی در دویچه وله در شهر بن می گوید برخی همکاران زن از او مشوره می گیرند که در مورد آزارهای جنسی چگونه برخورد کنند.

او می گوید: «شکایت هایی در مورد همکاران مرد که نمی توانند دست خود را نگه دارند، وجود داشته اند. اما وقتی قضیه آشکار شده و در مورد آن گفتگو صورت گرفته، فوراً به آن پایان داده شده است».

خانم بورکهاردت می افزاید: «موجودیت شمار زیادی از مردان یا زنان، همیشه ممکن است توازن را برهم بزند. به این خاطر است که ما می خواهیم از تساوی جنسیتی در محیط کار اطمینان حاصل کنیم».

به گفته او، در آلمان زنان نسبت به مردان مهارت های بیشتر کاری دارند، اما با آنهم وقتی که مساله کار در میان می آید، زنان به طور متوسط 23 درصد از همکاران مرد خود درآمد کمتر دارند. همچنان شمار زنانی که به موقعیت عالی کاری ارتقا یابند، کمتر می باشد.

براساس گفته های خانم برکهاردت، اکنون شرکت های زیادی فعالانه با دانشگاه ها غرض جذب دانشجویان دختر در بخش های تخنیکی و فنی فعالیت می کنند، بخش هایی که از نگاه سنتی مردان بر آن تسلط دارند. شمار زیاد شرکت های آلمانی در نظر دارند که 30 درصد کارمندان زن را به مقام های عالی برسانند و در آینده نزدیک این رقم را به 50 درصد ارتقا بدهند.

اما شمار زنان شاغل در پاکستان بسیار اندک است و آنها نصف معاشی را که همکاران مرد شان دریافت می کنند، به دست می آورند. هرچند که شرکت های پاکستانی در تلاش جذب بیشتر کارمندان زن خواهند بود.

براساس گزارش کمیسیون تحصیلات عالی پاکستان در سال 2010 بیش از 42 درصد از 2.6 میلیون دانش آموز مکاتب پاکستان دختران بوده اند و نسبت به 18 سال قبل، 30 درصد افزایش را نشان می دهد. از 1.1 میلیون دانشجویان دانشگاه های پاکستان، 47 درصد آنها را دختران تشکیل می دهند.

در جمع کارهایی که از نظر سنتی مردانه پنداشته می شود، در پاکستان زنان به تکسی رانی روی آورده اند. هرچند آنها باید اقدام های احتیاطی را لازم در نظر داشته باشند تا مردان را ساکت نگه دارند.

زاهده کاظم، زن بیوه که 50 سال دارد، یک تکسی را اجاره گرفته است و در اسلام آباد تکسی رانی می کند. او می گوید مسافرین مهربان اند و دوستانه برخورد می کنند. اما ممکن است این رضایت او از مسافرین به دلیل مسن بودن اش باشد یا چادر بزرگی که موهای سر او را پوشانیده است.

* نام های منابع این گزارش برای فاش نشدن هویت آنها، مستعار اند.

عایشه حسن/ تمنا جمیلی

ویراستار: عارف فرهمند