زندگی فراری و پنهانی دختران آوازخوان در افغانستان

فرشته فرخی از آوازخوان‌های محلی نسل نو در بامیان است. پس از بازگشت طالبان به قدرت، او به دلیل تهدیدها از این ولایت به یک ولایت دیگر فرار نموده و پنهانی زندگی می‌کند.

این دختر ۲۰ ساله شش سال می‌شود که به موسیقی محلی و آوازخوانی رو آورده است و پیش از بازگشت طالبان به قدرت در جشنواره‌های فرهنگی و مراسم خوشی، موسیقی محلی می‌نواخت.

او و دیگر خوانندگان حالا زمینه تمرین و اجرای موسیقی در مراسم‌ها را ندارند و حتی از خطر جان شان فراری اند.

فرخی می‌گوید: «چند بار تهدید شدم توسط طالبان و افراد ناشناس که برای ما پیام می‌دادند و تهدید می‌کردند که قبلاً شما آواز می‌خواندید و حالا شما را جزا می‌دهیم، یعنی اعدام می‌کنیم. چندین بار ما را تهدید کرده اند. حالا در جایی پنهان هستم و همین قسم مانده ام و نمی‌فهم که چه می‌شود.»  

این هنرمند محلی علاقمند ادامه کار هنری است، اما می‌گوید فعلاً در وضعیت دشواری قرار گرفته است، نه راهی برای خروج از افغانستان دارد و نه هم در داخل کشور مکان امنی یافته می‌تواند.

در دو دهه اخیر پیش از بازگشت طالبان به قدرت، بامیان به دلیل امنیتی که داشت، سالانه میزبان چندین برنامه تفریحی و هنری بود. هنرمندان جوان در این برنامه‌ها روی صحنه می‌رفتند و برنامه اجرا می‌کردند که این کار شان حتی در آن زمان هم به دلیل باورهای سنتی جامعه خالی از خطر نبود.

سلیمه فاضلی، باشنده ولایت دایکندی، سرنوشت مشابه دارد. او یک سال پیش به آوازخوانی روی آورد و در جشنواره‌های محلی زیربغلی می‌نواخت و آواز می‌خواند، ولی حالا نگران آینده‌اش می‌باشد.

او به دویچه وله گفت که طالبان آوازخوانی و موسیقی را حرام دانسته و خلاف شریعت اسلامی می‌دانند.

او افزود: «ما تهدید زیاد شدیم. مثلاً زنگ‌های بی‌مورد و پیام‌های بی‌مورد به ما می‌آید. ولی این را نمی‌دانیم که از سوی گروه طالبان است و یا از سوی دشمنان شخصی ما. تهدید می‌کنند که مثلاً چرا آواز می‌خوانی و چرا بی‌حجاب بودی.»

طالبان هرچند به صورت رسمی علیه هنرمندان چیزی نگفته اند، اما موسیقی را حرام می‌دانند و برخی اعضای این گروه گفته اند که هنرمندان باید تغییر مسلک بدهند. رویدادهای انفرادی نشان‌دهنده موضع خصمانه این گروه در برابر هنرمندان است.

در تازه‌ترین مورد، افراد طالبان یک هنرمند را در منطقه زازی ولایت پکتیکا مورد توهین و بدرفتاری قرار داده و آلات موسیقی‌اش را آتش زده اند. 

ناصر سروش، مسئول گروه موسیقی صلصال در ولایت بامیان ادعا می‌کند که با آمدن گروه طالبان در این ولایت، تمام وسایل موسیقی دفترش به شمول دمبوره، هارمونیه، غیچک، طبله، زیربغلی و حتی کمپیوتر، میز و چوکی چور و چپال شده و به آتش کشیده شده است. او می‌گوید برای این آلات موسیقی حدود ۱۰ هزار دالر امریکایی هزینه کرده بود.

سروش افزود: «وسایل دفترم چند بار چور و وسایل باقی مانده شکستانده شد، سپس به آتش کشیده شد و هیچ چیزی باقی نمانده است. من هم از ترس به دفتر رفته نتوانستم که بازداشتم نکنند و حالا پنهانی زندگی می‌کنم.»

او مانند بسیاری هنرمندان دیگر تلاش کرده از کشورش خارج شود، اما موفق نشده است. او سرپرست یک خانواده ۹ نفره است و از طریق هنرش کسب معیشت می‌کرد. اکنون که درآمدش را از دست داده است، در وضعیت بد اقتصادی به سر می‌برد.

گروه موسیقی صلصال متشکل از دختران و پسران بود که در کنار آوازخوانی، برنامه‌های آموزش آلات موسیقی مانند دمبوره، هارمونیه و طبله را برای جوانان برگزار می‌کرد و ده‌ها پسر و دختر از این برنامه‌ها مستفید شده اند.

گفتنی است که وزارت امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان، شنیدن موسیقی را حرام دانسته و به رانندگان دستور داده است که از پخش و نشر موسیقی در موترهایشان جلوگیری کنند.

آلبوم عکس از آرشیف: