سفر "بیهوده" لوی درستیز پاکستان به واشنگتن

راحل شریف، لوی درستیز یا رئیس اردوی پاکستان که به عنوان "ناجی" این کشور از سوی رسانه‌های پاکستانی مورد ستایش قرار گرفته است، سفر پنج روزه به ایالات متحده امریکا داشت. طرفداران نظامیان پاکستان به شمول برخی خبرنگاران و تحلیلگران می‌گویند که دیدار او از ایالات متحده امریکا از نظر مناسبات استراتژیک و دفاعی مهم‌تر از دیدار نخست وزیر نواز شریف از واشنگتن در ماه اکتوبر است.

این ادعا البته نادرست هم نیست، زیرا راحل شریف قدرت اصلی را در پاکستان در دست دارد و نواز شریف با وجود این که از نظر قانون اساسی رئیس حکومت است، در قضایای مربوط به سیاست خارجی و دفاعی تقریباً چیزی برای گفتن ندارد.

دو دستگی قدرت در پاکستان همواره ایالات متحده امریکا را در موقعیت دشوار قرار داده است. از یک طرف واشنگتن خواستار تقویت دموکراسی ملکی در پاکستان است، از جانب دیگر می‌داند که برای حل کارها باید با اردوی قدرتمند پاکستان تعامل کند.

واشنگتن موضوعات زیادی دارد که با اسلام آباد روی آن‌ها صحبت کند؛ مذاکرات صلح با طالبان در افغانستان، افزایش ذخایر اتومی پاکستان، حمایت متداوم اسلام آباد از شورشگری در منطقه و مناسبات رو به خرابی این کشور با هندوستان.

حکومت بارک اوباما نسبت به حکومت قبلی ایالات متحده امریکا موضع سخت‌تری با اردوی پاکستان داشته است. به این دلیل است که پیش از دیدار راحل شریف، نواز شریف از واشنگتن دیدار کرد. حتی گزارش‌هایی وجود دارد که جنرال شریف به درخواست خودش به واشنگتن سفر کرده است.

یک مقام دفاعی ایالات متحده به تاریخ 12 نوامبر به رسانه‌ها گفت: «جنرال راحل شریف به درخواست خودش به واشنگتن سفر می‌کند و براساس خواهش خود او، مقام‌های وزارت دفاع با او دیدار می‌کنند.»

عبدال آغا، یک خبرنگار در اسلام آباد می‌گوید که جنرال شریف به جای "سفر بیهوده" به ایالات متحده باید برای ازبین بردن افراط گرایی در کشور تلاش کند: «نواز شریف، رئیس راحل شریف ممکن است به او در مورد تقاضای امریکا چیزی گفته باشد. در غیر آن، جنرال چرا نیاز احساس می‌کنند که به امریکا سفر کند؟»

گذشته آمیخته با بی‌اعتمادی

بدون توجه به این که سفر جنرال شریف به امریکا دعوت شده بود یا نه، او در این سفر خود با مقام‌های ارشد به شمول جان کری وزیر خارجه و جو بایدن معاون رئیس جمهور ملاقات کرد. سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت: «وزیر خارجه کری با راحل شریف دیدار کرد تا برخی از گفتگوهای مربوطه امنیتی را که با نخست وزیر نواز شریف داشت، پیگیری نماید.»

سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده افزود: «رایزنی‌های جنرال شریف در واشنگتن بخشی از مذاکرات منظم و جاری دوجانبه با شمار زیادی از مقام‌های پاکستانی است، و ما از گفتگوهای سازنده‌ای که در رابطه به مناسبات دفاعی و امنیتی داشتیم، استقبال می‌کنیم.»

ایالات متحده امریکا از بی‌میلی اسلام آباد به تعقیب شبکه حقانی در وزیرستان شمالی در نزدیکی مرز افغانستان نگران است. برخی مقام‌های امریکایی باور دارند که اردوی پاکستان به حمایت خود از طالبان برای بی‌ثبات سازی این کشور ادامه می‌دهد.

اما کارشناسان می‌گویند حکومت اوباما می‌داند که رسیدگی جنرال شریف به نگرانی‌های امریکا در بازگشت به پاکستان غیرمحتمل است. فاروق سلیهریا، پژوهشگر پاکستانی در لندن می‌گوید: «ایالات متحده وضعیت را می‌داند. اما چیزی تغییر نخواهد کرد، چون اردوی پاکستان از پالیسی چند دهه‌ای خود در قبال منطقه دست برنمی‌دارد.»

با وجود این، علی چشتی، تحلیلگر امنیتی در کراچی می‌گوید که این فرض که واشنگتن به تعهدات پاکستان در قبال صلح در افغانستان اعتماد ندارد، بی‌مورد است: «ایالات متحده و پاکستان از زمان ابتکار مذاکرات قطر در زمان رئیس جمهور حامد کرزی در عین موضع بودند.»

امنیت هسته‌ای پاکستان

واشنگتن همچنین نگران امنیت زرادخانه اتومی پاکستان است. به این دلیل حکومت خواستار امنیت بهتر این زرادخانه بوده و می‌خواهد که شمار سلاح‌های اتومی پاکستان کاهش یابد.

در یک گزارش دو موسسه تحقیقاتی امریکایی آمده است که پاکستان در یک دهه آینده سومین زرادخانه بزرگ اتومی در سطح جهان را خواهد داشت. پاکستان سابقه تکثیر سلاح‌های اتومی دارد و با وجود اظهارات مقام‌های امریکایی مبنی بر در امن بودن این تسلیحات، نگرانی فزاینده وجود دارد که این سلاح‌ها به دست تروریست‌ها بیافتد.

چشتی می‌افزاید: «از زمانی که پرویز مشرف رئیس جمهور سابق پاکستان فرماندهی هسته‌ای را ایجاد کرد و حفاظت از آن را دستور داد، تسلیحات هسته‌ای پاکستان در لیست نظارت ایالات متحده قرار دارد. از آن زمان به بعد واشنگتن نگرانی جدی نشان نداده است.»

این تحلیلگر پاکستانی می‌افزاید: «ایالات متحده امریکا تنها نگران کلاهک‌های کوچک اتومی و گسترش تولید آن است.»