سلطان زوی: بزرگ ترین مشکل افغانستان فقر است

یادداشت: دویچه وله در جریان مبارزات انتخاباتی افغانستان با نامزدان انتخابات ریاست جمهوری مصاحبه کوتاهی انجام می دهد. در این مصاحبه ها، از همه نامزدان عین سوال ها پرسیده می شود. شما در اینجا مصاحبه حسین سیرت، خبرنگار دویچه وله با داوود سلطان زوی را می خوانید.

دویچه وله: آقای سلطان زوی در صورتی که مردم افغانستان به شما رای دهند و شما رییس جمهور آینده افغانستان شوید، تفاوت کار شما با طرز کار رییس جمهور کرزی چه خواهد بود؟

سلطان زوی: تشکر از شما! افغانستان به رهبری ای ضرورت دارد که با در نظرداشت ضروریات مردم افغانستان در قرن بیست و یک و با در نظرداشت واقعیت های مملکت پیش برود، برنامه ها باید طوری طرح ریزی شود که هم از اشتباهات گذشته بیاموزیم و هم از تکرارش جلوگیری کنیم و هم این که ده سال، 20سال و 50 سال آینده افغانستان را کجا باید ببینیم. براین اساس این رهبری باید بتواند افغانستان را به مسیر مثبتی که ایجاب می کند، پیش ببرد. مشکل بزرگی را که افغانستان در این 13 سال روبرو بوده بدون این که انتقاد بکنیم، فقط از اشتباهات بیاموزیم. فکر کنم بزرگترین اشتباه که هم افغان ها در آن دخیل بودند و هم جامعه بین المللی تقسیم قدرت و تقسیم افغانستان منحیث یک غنیمت جنگی بود، در بن که فساد سیاسی را بار آورد. افغانستان را گرفتند و چند گروه متخاصمی را که در تخاصم با طالبان از قدرت برکنار شده بودند، دوباره به بن آوردند و بدون این که واقعیت های افغانستان را پیش بینی بکنیم و بدون این که عاقبت اندیشانه حرکت کنیم، عجولانه تصمیم گرفتیم. . این عجله یک بخشش ضرورت بود، این را درک می کنیم ولی یک بخش دیگرش جهان برای سهل ساختن کار خود ، افغانستان را به دست کسانی داد که چند سال قبل مشکلات به وجود آورده بودند. این فساد سیاسی را به وجود آورد و سیستم سیاسی افغانستان را تقسیم چند گروه کرد که آن گروه ها نتوانستند از اقشاری که ادعا می کردند، نمایندگی کنند فقط برای منافع شخصی خود دولت را در خدمت خود قرار دادند که فساد سیاسی به فساد اداری انجامید.

ما این نقایص را درک کردیم و برای رفع آن ها ، درک ما این است که تا زمانی که حاکمیت قانون در افغانستان سیستم سیاسی را پاک نسازد، هیچ امکان ندارد که حکومت داری سالم را در افغانستان میسر بسازید.

پس در راس کار ما و در راس همه امور حاکمیت قانون وجود دارد که هر شهروند افغان صرف نظر از قوم، منطقه، لسان، مذهب و یا شکل و توانمندی اقتصادی، فقط براساس حقوق شهروندی در چوکات قانون شناخته شود و براساس تخصص، تعهد، تقوا و تجربه اداره به اشخاص متخصص سپرده شود. اصلاحات اداری براساس حاکمیت قانون رونما شود. ما از بالا آغاز می کنیم. رییس جمهور معاونینش و کابینه باید دارای این خصایص باشد که فقط به خاطر یک هدف واحد ملی بسیج شوند و حکومت داری سالم را آغاز کنند. بعدا می رویم به بخش های اقتصادی، فقر زدایی، اشتغال تحصیلات و انکشاف اقتصادی رسیدگی می کنیم.

دویچه وله: در صورتی که رای مردم افغانستان را به دست بیاورید آیا موافقتنامه امنیتی با امریکا را امضا می کنید و یا شما هم بر شرط هایی که رییس جمهور کرزی گذاشته پافشاری می کنید؟

سلطان زوی: اولا شرط های آقای کرزی معین نیست و تغییر می کند. شروطی که در لویه جرگه مطرح شده بود واضح است. پیمان امنیتی یک بازیچه سیاسی شده که ما از بازی کردن با امنیت افغانستان و دیدگاه های درازمدت استراتژیک ابا می ورزیم. افغانستان بازیچه شخصی کسی باید نباشد. براین اساس ما اهداف استراتژیک را براساس منافع ملی تعیین کرده ایم و می دانیم که چه است.

ما منحیث یک ضرورت فکر می کنیم نه تنها ما بلکه خود امریکایی ها نیز ... در بخش امنیتی افغانستان مسوولیت دارند. افغانستان میدان جنگ سرد بود. ...

دویچه وله: اگر کوتاه تر جواب بدهید شما این پیمان را امضا می کنید؟

سلطان زوی: بله ضرورت است. افغانستان باید امنیت خودرا تضمین بکند... هیچ تضمینی وجود ندارد که ما این پیمان را امضا نکنیم و همسایه ها بگویند که دست از سر افغانستان بر می داریم. ما براساس وعده های نامعلوم دیگران باید استراتژی نسازیم.

دویچه وله: با طالبان مسلح برخورد شما چگونه خواهد بود در صورتی که رییس جمهور شوید؟

سلطان زوی: طالبان افغان را ما برای شان روشن می سازیم که ما هم با ظلم، استبداد و بی قانونی مخالفت داریم. ما مخالفت خودرا به شکل مدنی و سیاسی اش در سیزده سال روشن کرده ایم.

طالبان اگر با این حکومت مشکل دارند ما هم با این شرایط مشکل داریم ما هم با آن ها صحبت کرده ایم، با گروه های مختلف افغان گفتگو کرده ایم، برای آن ها گفته ایم که ضرورت های مردم افغانستان غیر قابل تغییر است. آزادی های مدنی و آزادی های سیاسی، تمام این ها غیرقابل معامله است. طالبان نمی توانند تنها دیدگاه خودرا بر 30 میلیون انسان دیکته کنند. طالبان اگر یک میلیون باشند بازهم 29 میلیون دیگر در این سرزمین حق دارند، بیاییم به شکل مدنی صحبت می کنیم مشکلی که برسر راه هردو است این را می برداریم بیایید در پروسه اشتراک کنید.

کسانی که [طالبانی که] خارجی هستند، اجیر هستند و گماشته هستند، با آن ها ما صحبت کرده نمی توانیم. آن ها توانمندی و صلاحیت صحبت را ندارند. اما افغان ها را می گوییم که به دلایل مختلف شما دور شده اید از پروسه، مردم افغانستان با ما خواهند بود پس شما در حاشیه هیچ چیزی کرده نمی توانید بهتر است بیایید صحبت کنید و از جنگ دست بردارید.

دویچه وله: بزرگترین مشکل افغانستان چیست؟ ناامنی، فساد اداری، یا فقر و برای حل این معضل شما چه برنامه دارید؟

سلطان زوی: از دیدگاه ما بزرگترین مشکل افغانستان فقر است. فقر همه موضوعات دیگر را دامن می زند. در فقر است که نا امنی جای پیدا می کند، در فقر است که فساد اداری جای پیدا می کند و در فقر است که نارضایتی مردم جای پیدا می کند. برنامه های ما در موازات کار خواهد کرد. ما نمی توانیم که اصلاحات اداری را منتظر فقر زدایی بکنیم و یا فقر زدایی را منتظر اصلاحات اداری بگذاریم. اشتغال در بخش های مختلف مدنظر ما است. هر قدری که ما اشتغال را بیشتر کنیم از ناامنی کاسته می شود. به هر اندازه که امنیت بهتر می شود به همان اندازه سرمایه گذاری در افغانستان زیاد می شود. این یک چرخ است.

دویچه وله: شما چه برنامه هایی دارید تا افغانستان از لحاظ اقتصادی متکی به خود شود؟

سلطان زوی: ما توانمندی های افغانستان را تشخیص کرده ایم. از نگاه بشری بزرگترین توانمندی مردم خواهد بود که ما برای ظرفیت سازی در بخش های تحصیلات، تعلیمات مسلکی و بخش های مختلف تکنالوژی معلوماتی برای مردم افغانستان مجراهای معین اشتغال را به وجود خواهیم آورد.

معیارهای تدریسی تغییر خواهیم داد و بوردهای علمی برای ساختن نصاب خواهیم داشت و از تکنالوژی معلوماتی برای رفع بی سوادی خواهیم پرداخت. در بخش زنان در روستاها از طریق صنایع روستایی و زراعت روستایی، دامداری، مرغداری اقتصاد روستایی را تقویت خواهیم کرد.

ما در بخش انرژی نیز آمادگی خواهیم گرفت، در بخش های مختلف از انرژی آبی گرفته تا بادی، آفتاب، ذغال و گاز و نفت و بخش های دیگر تولید انرژی را تقویت می کنیم.

دویچه وله: این برنامه های شما جای کمک های میلیاردی جامعه جهانی را خواهد گرفت و افغانستان را خودکفا خواهد کرد؟

سلطان زوی: فکر می کنم که ما اول کمک های موجوده را موثرتر استفاده می کنیم و این خود انتقال را به وجود می آورد و ما به طرف خودکفایی حرکت می کنیم. این کمک های اقتصاد ملی را کمک می کند. ما معادن داریم. ما معادنی داریم که از سه الی هفت سال می تواند به ثمر برسد. ما باید قوای بشری خودرا بهتر بسازیم تا در افغانستان و در منطقه قوای بشری خوبی باشد و عاید به دست آورد.

دویچه وله: همه این برنامه ها سرمایه کار دارد. شما منابع مالی را برای این برنامه ها از کجا می کنید؟

سلطان زوی: سه چیز منابع مالی افغانستان را بلند می برد. اول فعلا ما سال چهار میلیارد دالر از فساد اداری ضرر می بینیم. زمانی که ما با فساد اداری مبارزه را آغاز کردیم، یک قسمت عمده یا در جیب مردم افغانستان باقی می ماند یا عواید گمرکات بلند می رود و ما عایدات دولت را بلند می بریم. سالانه حالا ما فقط 30 درصد عاید گمرکات خودرا در بودجه دولت داخل می کنیم. ما این مبلغ را سه برابر خواهیم ساخت. در عین زمان صرفه جویی که از فساد در جیب افغان ها صورت می گیرد خود این قوت مصرف افغان ها را بلند می برد. قیمت آرد سه برابر بلند می رود در اثر پاتک بازی ها. پنج میلیارد دالر ما در بخش طبی از دست می دهیم. اگر ما این خدمات را خوب بسازیم این صرفه جویی صورت می گیرد و این پول در جیب مردم افغانستان باقی می ماند.

در عین زمان کمک های بین المللی ضایع می شود و اسراف صورت می گیرد در مصرف کمک های خارجی. شما موترهای اردوی ملی و پولیس ملی را ببینید که چه اندازه تیل مصرف می شود، در این موارد مصارف بسیار گزاف و بی معنا است.

دویچه وله: شما برای جلوگیری از برخورد منافع کشورهای همسایه با کشورهای خارجی در افغانستان چه برنامه ای دارید؟

سلطان زوی: افغانستان باید با استحکام یک دولت مردمی (موقف خود را) به کشورهای همسایه بفهماند. وقتی مردم و دولت یکجا بودند در منطقه ثبات می آید. ثبات افغانستان ارزش موقعیت جغرافیایی افغانستان را بلند می برد. سیستم مواصلاتی افغانستان به شکل استراتژیک با آسیای مرکزی و اروپا وصل خواهد شد. ما قصد داریم که چند منطقه افغانستان به شکل فریزون (مناطق آزاد تجاری) به وجود آوریم که تشبثات خصوصی بتواند به شکل بسیار وسیع در افغانستان سرمایه گذاری کند. همچنین سرمایه گذاری کشورهای همسایه را در بخش معادن و تولید انرژی و زراعتی تشویق خواهیم کرد. ما می خواهیم موضوع افغانستان را موضوع برد برد بسازیم نه موضوع برد و باخت که برد آن ها باخت ما باشد و باخت آن ها برد ما. این محاسبه های قرون وسطایی را ما تغییر می دهیم. وقتی همسایه ها بفمهمند که در یک افغانستان با ثبات و پر تحرک اقتصاد منطقه نفع می برد، پاکستان مجبور است به مشکل فقر خود بپردازد.

مردم افغانستان همه چیز را دارند یگانه چیزی که ما نداریم یک دولت توانمند است. ما معادن داریم، زراعت داریم. منطقه را ما می فهمانیم که افغانستان توانمند به نفع منطقه است و جهان را هم می فهمانیم که افغانستان ضرور نیست که از پاکستان و ایران اجازه بگیرد تا با امریکا روابط نیک داشته باشد. ما مجبور نیستم که از دیگران (برای داشتن روابط) اجازه بگیریم.