فرانسه؛ چه چیزی باعث روی آوردن به فعالیت تروریستی می‌شود؟
۱۳۹۵ مرداد ۲۱, پنجشنبه
طاهر بن جلون، شاعر و نویسنده مراکشی تبار فرانسوی، با صراحت تمام ضمن مطلبی در روزنامه "لوموند" از مسلمانان تقاضا کرده است تا در تبارز گرایش های دینی خویش کمی بی سر و صداتر عمل کنند.
او نوشته است: "ما باید به پوشانیدن زنان شبیه اشباح سیاه خاتمه بدهیم، لباس های سیاهی که سبب هراس کودکان در جاده ها می شوند. کلاً باید از خواست های تحریک آمیزی که پیوند ما را با اسلام نشان می دهند، منصرف گردیم." جلون خود در سال 1943 در شهر فاس مراکش متولد گردیده است و از سال های زیادی در فرانسه به زبان فرانسوی می نویسد.
به گفته این نویسنده فرانسوی با آنکه واژه "صلح" در اسلام وجود دارد، اما این مفهوم را در سال های اخیر از متن پاک کرده اند و در حال حاضر برداشت از اسلام یعنی خشونت و شقاوت است.
بنابراین این سوال ها مطرح می شوند که با اسلام و اسلامیسم چگونه برخورد باید کرد؟ چگونه می توان از ادامه حملات جهادگرایان جلوگیری کرد؟
پس از حملات در شهر نیس و کلیسایی در شمال فرانسه، رسانه های این کشور در نحوه بحث در مورد پدیده جهادیسم تجدید نظر نموده و این معضل را از ابعاد دیگر مورد بررسی قرار می دهند.
نمادهای مذهبی در این مباحثات نیز نقش دارند. این نمادها همچنان یکی از مواردی است که عبدالرحیم حافظی دانشمند علوم اسلامی در فرانسه نیز بر آنها تأکید داشته و در کنار جلون، همچنان او نیز از مسلمانان می خواهد تا در مجامع عامه تا حدی از استفاده از سمبول های اسلامی خودداری کنند. به گفته او مسلمانان به ادای نماز در متن جاده ها باید پایان دهند. به عقیده دانشمند مذکور، پرهیز از چنین نوع برخوردهایی به مردمان مسلمان این کشورها نشان می دهد که یک مسلمان نیز قادر به سازش در اجتماع اند.
همچنان این دانشمند علوم اسلامی نیز مسلمانان را به انصراف از پوشیدن لباس های به خصوصی مانند برقع فرا می خواند.
یک حکومت تقدیرگرا؟
در جانب دیگر ژافوا دولازانئیر فیلسوف و ادوارد لوئی نویسنده فرانسوی، ضمن نامه های سرگشاده که در روزنامه "لیبراسیون" منتشر شده است، نخست وزیر فرانسه مانویل والس را متهم به "تقدیرگرایی" نموده و نوشته اند که والس گمانه زنی نموده است که باید انتظار حملات دیگر را نیز داشت.
هردو نویسنده با رد این ادعای نخست وزیر گفته اند: "شما با چنین یک نوع گفتمان تقدیرگرایانه عادت دارید و اکنون می خواهید ما و اهالی دیگر فرانسه را نیز به چنین نوع گرایش ها عادت بدهید."
با آنکه حکومت فرانسه اعلام کرده است که در" جنگ" علیه تروریسم از تمام امکانات و وسایل استفاده خواهد کرد، اما هر دو نویسنده در مورد استفاده حکومت از تمام امکانات در قبال معضل ترور با تردید ابراز نظر کرده اند. آنها با اشاره به گزارش دهی ها در مورد عاملان این حملات استدلال می کنند که: به طور منظم کلمات و مفاهیمی به شمول " زندان"، " فقر"، "نژادگرایی"، "بیکاری"، "تجرید" مورد استفاده قرار می گیرند. هردو نویسنده با تاکید به این که جهادگرایی بیشتر از همه دلایل اجتماعی دارد، گفته اند "برای مبارزه علیه تروریسم" باید به ویژه در برابر تمام عواملی مبارزه صورت گیرد که مسبب چنین یک وضعیت فلاکتبار می شوند. عواملی که سبب خشم، غضب و واکنش های خشونت آمیز می شوند.
بهای مدرنیته
ژیل کاپل، دانشمند علوم اسلامی به وجه دیگر قضیه اشاره کرده در مصاحبه ای با "لوفیگارو" گفته است که او بار بار با تحیر متوجه شده است که در زندگینامه جوانان فرانسوی ای که به سوریه رفته اند و دوباره برگشته اند، چقدر به وضاحت خلای وجود پدر دیده می شود. این وضعیت نشان دهنده گمراهی عمیق این جوانان است.
او تأکید دارد که باید به بخش های دیگر زندگی اجتماعی تمرکز گردد. او می افزاید: "در صورتی که ما مؤفق نگردیم تا همبستگی اجتماعی را تضمین نماییم و در کنار فعالیت های اجتماعی برای بهبود در مکاتب، همچنان خانواده ها نیز سهیم نشوند، دولت در ادامه هم ناتوان باقی می ماند."
اولیور رای، دانشمند دیگر علوم اسلامی نیز ضمن تقاضا از تمام نیروهای اجتماعی برای کار مشترک در گفتگو با روزنامه "لوفیگارو" تأکید کرده است که راه دیگری در وضعیت کنونی باقی نمی ماند، وضعیتی که فرهنگ ها با تحولات شدیدی مواجه اند.
به گفته او یکی از تحولات فرهنگی زوال انصراف ناپذیر «عمل» دینی می باشد که این وضعیت در تمام جهان به شمول جهان اسلام قابل ملاحظه است.
بنا بر استدلال اولیور رای از دهه 1960 به اینسو سکولاریسم مؤفقیت هایی در جهان داشته است. از آن زمان فردیت در همه عرصه های زندگی اولویت دارد. به عقیده این اسلام شناس سکولار، پدیده های به شمول ازدواج همجنس گرایان، کنترول تعداد فرزندان در تشکیل خانواده و یا هم فرزندگیری افراد عقیم از مادران و زنان دیگر در برابر پول، برای شمار زیاد از افراد اجتماع به عنوان زوال کامل ارزش های مذهبی تلقی می شوند و بخشی از مسلمانان کاملاً در مقابل این وضعیت مبارزه می کنند.
به باور او عوامل دیگر افراطگرایی و تروریسم به مناطق درگیر بحران شرق میانه مرتبط می باشند. به گفته او عربستان سعودی و ایران دو کشور مقتدر سنی مذهب و شیعه مذهب، علایق جیواستراتژیک خود را زیر سایه مذهب به پیش می برند و از این طریق کوشیده اند از اعتبار لازم برخوردار گردند. این وضعیت بخشی از مسلمانان اروپا را نیز متأثر نموده است و آنها با بی باوری به سکولاریسم در حال پیشرفت و با تأثیر پذیری از قرائت محافظه کارانه هر دو کشور از اسلام، به مذهب چنگ زده اند.
مسلمانی «فراخود»
عامل دیگر را فتحی بن سلما جامعه شناس و نویسنده دیگر به پدیده سریع مدرنیسم ربط می دهد. به گفته او پیشرفت سریع مدرنیسم نمی تواند ترس از مرگ را در انسان کاهش بدهد و انسان تا اکنون بر پدیده ترس از مرگ با تکیه بر مذهب غلبه کرده بود.
به گفته او وقتی نقش مذهب کمرنگ گردد، انسان به تلاش های دیگر برای غلبه بر آن و اکثراً به شکل مغشوش مذهبی رو می آورد.
بن سلما در کتاب اخیر خود به نام "سور مسلمان" یا "مسلمانی فراخود" به همین پدیده پرداخته و نوشته است که در قدم اول سعی برای رسیدن افراد به "فراخود" به ناکجا منتهی می گردد و استدلال کرده است که همین وضعیت را در جهادگرایان می بینیم که از مدت ها به اینسو در حملات خود فقط در جستجوی مرگ اند.
به گفته او این نشان می دهد که ایدیولوژی های گروه های افراطگرا مثل "دولت اسلامی" یا داعش در میان هواداران آنان نیز مؤثریتی ندارند و اضافه می کند: "در واقع جهادگرایان خود به پروژه اتوپیایی که گروه داعش ارائه می کند، باور ندارند."