مبارز ضد فساد آنگولایی جایزه بین المللی شفافیت را گرفت

سازمان بین المللی شفافیت بیستمین سالروز تاسیس اش را روز جمعه (17 عقرب/ 8 نوامبر) در برلین جشن گرفت. این سازمان توسط پیتر آیگن، مدیر اسبق بانک جهانی جهت مبارزه علیه فساد و اقتصاد مبتنی بر پارتی بازی یا خویش و قوم سالاری تاسیس شد. همچنان این سازمان هر ساله جایزه شجاعت و قاطعیت در مبارزه با فساد یا "انتیگریتی" را به کسانی اهدا می کند که خود را وقف مبارزه علیه فساد کرده اند. جایزه امسال این سازمان به رافاییل مارکوس، خبرنگار و مدافع حقوق مدنی از آنگولا اهدا شد.

جنرال های منسوب به حزب حاکم "جنبش خلق برای آزادی آنگولا" (ام پی ال ای)، با پول نفت و با کمک شرکت های صندوق پستی هانکانگ غنی شده اند. خانواده خوزه ادواردو دو سانتوز؛ رییس جمهور آنگولا به ارزش یک میلیارد دالر دارایی دارد. کارمندان خانگی معاون رییس جمهور از سوی شرکت نفت دولتی "ساناگول" معاش دریافت می کنند. اینها مواردی از فساد اند که رافاییل مارکوس به آنها استناد می کند. به این ترتیب او از هیچ تابویی هراس ندارد و پروای علایق و منافع قدرت مندان را نیز ندارد. مارکوس برجسته ترین مبارز ضد فساد در آنگولا و یکی از منتقدان شدید رژیم این کشور است.

او مبارزه دشواری را به راه انداخته است. آنگولا در لیست 174 کشوری که سازمان بین المللی شفافیت بررسی کرده است، مقام 157 ام را دارد و به این ترتیب در جمله 20 فاسدترین کشورهای جهان شامل است. رافاییل مارکوس 42 ساله می گوید که اقتصاد مبتنی بر بهره برداری خویشاوندان در کشور زادگاه او بسیار تحکیم یافته است.

مارکوس می گوید: «از سال ها به این ما می دیدیم که چگونه فساد در آنگولا پا می گیرد. برخی مردم به این باور اند که آغشتگی به فساد یک سبک زندگی طبیعی است. آنها به این نظر اند که اشغال یک مقام حکومتی برای غارت خزانه دولتی یک امر عادی است».

مهمترین ابزار مورد استفاده برای مارکوس جهت مبارزه با فساد صفحه انترنتی او به نام "ماکا آنگولا" (http://www.makaangola.org/) است. واژه "ماکا" که از زبان محلی "کیمبوندو" گرفته شده است، معنایی نزدیک به "مشکل" دارد. او در صفحه انترنتی اش مطالبی را در مورد پول شویی، انتقال غیر قانونی ملکیت ها و اقتصاد مبتنی بر خویش خوری انتشار می دهد. یک تیم کوچک متشکل از کارمندان ثابت و آزاد در آنگولا و حتا در اروپا و امریکای شمالی به وی در این زمینه کمک می کند.

رافاییل مارکوس می گوید: «من با کارم می خواهم به جامعه توضیح بدهم تا کارهای کسانی را کنترول کنند که بر این کشور حکومت می کنند. نهادینه ساختن فساد یک جنایت است و به این دلیل دستگاه قضایی و سیاستمداران آنگولا دیر یا زود مجازات می شوند».

تا حالا11 بار علیه او در محاکم به دلیل تحقیقات اش در مورد فساد اقامه دعوا شده است. قدرت دولتی آنگولا در این قضیه مارکوس را تا اروپا نیز مورد پیگرد قرار می دهد. دو سال پیش او در پرتگال کتابی را زیر نام "الماس خونین" انتشار داد. در این کتاب به اقدامات نظامیان آنگولا علیه معدنچیان کوچکی پرداخته می شود که بدون مجوز به استخراج معدن دست می زنند.

مارکوس شرح می دهد: «نیروهای امنیتی و نظامی مستقر در آنجا دهشت دایمی را حاکم ساخته اند. به طور مثال روزانه معدنچی های کوچک شکنجه و برخی اوقات کشته می شوند. بسیاری اطفال کشور در این جا به حیث معدنچی الماس کار می کنند، زیرا کار دیگری پیدا کرده نمی توانند. مواردی از کشتارهای دستجمعی بوده که من آنها را مستند ساخته ام. باری بیست نفر یکجا تیرباران شدند. در یک مورد دیگر نظامیان 45 معدنچی کوچک را زنده به گور کردند».

هنگامی که کتاب مارکوس در پرتگال به بازار آمد، 9 جنرال آنگولایی در یک محکمه پرتگال علیه او اقامه دعوا کردند. آنها مارکوس را به توهین و سلب حیثیت شان متهم کردند. علاوه بر این علیه بنگاه نشراتی پرتگالی "تینتا دا شینا" نیز اقامه دعوا کردند.

با اینهم دستگاه قضایی پرتگال در ماه فبروی امسال این محاکمه را پایان داد و خانم باربارا بوهوسا، ناشر کتاب نیز برائت گرفت. اقامه دعوای این جنرالان در پرتگال و به دنبال آن تحقیقات سارنوال عمومی این کشور علیه جنرال های آنگولایی در آن وقت منجر به خرابی زیاد روابط دیپلوماتیک دو کشور شد.

باربارا بوهوسا در این مورد می گوید: «برای من این محاکمه یک نوع شکنجه و بدرفتاری بود. این تنها در مورد رافاییل مارکوس و کار شجاعانه او و علیه بنگاه نشراتی من نبود. بلکه علیه همه ناشران و خبرنگارانی بود که تحقیقات دقیق شان را در مورد دسیسه های قدرتمندان در آنگولا و سایر کشورها انتشار می دهند».

مارکوس پس از ختم تحصیلاتش تا اکنون اصلاً یک خبرنگار است. او از 21 سالگی کارش را در یک روزنامه دولتی به نام "ژورنال دو آنگولا" آغاز کرد. قبلاً او در رشته مردم شناسی، علوم رسانه یی و افریقا شناسی تحصیل کرده بود. بعداً او به حیث خبرنگار آزاد با خبرگزاری رویترز کار کرد.

در سال 1999 او هنگامی زندانی شد که در یک مقاله اش خوزه اداواردو دو سانتوس را دیکتاتور خوانده بود. از آنجایی که مارکوس کاملاً شاهد وضع هم زندانیان اش بود و می دید که چگونه آنها در اثر گرسنگی و یا نبود مراقبت های طبی می میرند، به یک فعال حقوق بشر تبدیل شد.

در آغاز او با سازمان غیر حکومتی "جامعه باز" کار می کرد که به ابتکار جورج ساروس، سرمایه دار امریکایی هنگری تبار تاسیس شده بود.

در عین زمان او صفحه انترنتی اش را برای مسائل تحقیقی ایجاد کرد. وقتی که پای فساد در آنگولا مطرح شود، اظهارات او وزنه بین المللی دارد. همواره پارلمان اروپایی او را در این ارتباط به بروکسل دعوت می کند. او با جایزه «انتیگریتی» عالی ترین جایزه سازمان ضد فساد بین المللی شفافیت را از آن خود ساخت. او می تواند به خوبی از این موقعیت اش به مثابه پشتوانه ای در مبارزه علیه جنرال های قدرت مند، رییس جمهور و شرکت ها استفاده کند.