مداخله نظامی در لیبیا و اختلافهای سیاسی در روسیه

پوتین روز دوشنبه این عملیات را با عنوان "جنگهای صلیبی" محکوم کرد و مدویدیف به طور غیرمعمول نخست وزیر را با الفاظ تند نکوهش کرد. یک روز پس از آن هردو سیاستمدار تلاش کردند این اختلاف نظر شان را ناچیز جلوه بدهند. اما این اختلاف نظر مورد توجه تحلیلگران روسی قرار گرفته است.

ولادیمیر پریلوفسکی، تحلیگر سیاسی روسیه به این باور است که بحث کنونی بخشی از بازی بزرگ سیاسی ولادیمیر پوتین است. به گفتۀ او صرف نظر از این که در قانون اساسی روسیه چه ذکر شده است، همین نخست وزیر است که سیاست خارجی کشور را تعیین میکند.

پریلوفسکی میگوید: «پوتین به خاطر بلند بردن حیثیتاش در غرب باید نقش صلحجویانه اختیار کند، از همین رو روسیه در شورای امنیت جهانی در رابطه با قطعنامۀ این شورا در قبال لیبیا رأی مستنکف داد. اما در داخل کشور، پس از جنگ یوگوسلاویا، یک اکثریت قوی وجود دارد که مخالف مداخلۀ ایالات متحدۀ امریکا و دیگر کشورهای غربی در امور داخلی کشور های دیگر اند».

پریلوفسکی میافزاید: «به هر حال نقش آفرینان کاخ کرملین به این میاندیشند که موجودیت این چنین تفکر عامه را باید در نظر داشته باشند. ماسکو احتمالاً وضعیت را واقع بینانه تخمین زده است، یعنی حدس زده است که در هرصورت یک درگیری مسلحانه رخ میدهد. شاید روسیه، یا بیشتر از همه کرملین، به این ترتیب سرمایه به دست بیاورد، مثلاً در نتیجۀ بلند رفتن بهای نفت. به هر حال محکوم ساختن این جنگ در قدم نخست متوجه مردم خود روسیه است».

به باور میخاییل وینوگرادوف، رییس انجمن «سیاست پیترزبورگ» اظهارات پوتین تنها به آدرس غرب نه، بلکه بیشتر متوجه مردم روسیه است، که در انتخابات سهم میگیرند. وینوگرادوف در بحث بر سر سیاست داخلی روسیه کیفیت جدیدی را میبیند.

او میگوید: «به گمان من مهمترین چیزی که ما در این بحث و جدل میان مدویدیف و پوتین میبینیم، یک تغییر آشکار در سیاست داخلی است، یک گسترش قابل ملاحظه مرزها در عرصۀ بحثهای علنی میان رییس جمهور و نخست وزیر است. چنین مخالفتها در گذشته مخفی نگهداشته میشد و در بحثهای علنی جا نداشت».

وینوگرادوف میافزاید که پوتین نظر خود را مخفی و سری نساخته است، و افزون بر آن او طرز برخورد غرب در برابر رژیمهای دیکتاتور را، نسبت به مدویدیف، به مراتب قویتر در روسیه انعکاس میدهد.

به باور سرگئی چرنیاخوفسکی، تحلیلگر سیاسی در ماسکو، پوتین به این ترتیب خود را نسبت به مدویدیف به جهت مثبت برجستهتر میسازد. چرنیاخوفسکی میگوید: «مدویدیف کمتر به علایق روسیه میاندیشد و بیشتر به این فکر است که چگونه در نظر غرب خوب معلوم شود. من علاقمندی خاصی به پوتین ندارم، اما به گمان من یک دیکتاتور، که علایق کشورش برایش بااهمیت باشد، بهتر از کسی است که در خدمت کشورهای دیگر قرار داشته و تنها به فکر تمجید شدن از سوی غرب باشد».

دیمیتری اورلوف، دیگر تحلیلگر سیاسی، نظر معتدلتری دارد. به باور وی اگر دقیق نگریسته شود، در موضعگیری حکومت روسیه در رابطه با مشی غرب در قبال لیبیا هیچ اختلاف نظری وجود ندارد.

اورلوف میگوید: «مشی روسیه ثابت است، اما شیوۀ نمایش این مشی مختلف است. حلقاتی وجود دارند که علاقمندند اختلاف میان مدویدیف و پوتین را نشان بدهند. رییس جمهور روسیه در برابر غرب یک موضعگیری باز دارد، اما موضعگیری نخست وزیر کمی تندتر است. فکر میکنم پوتین حق به جانب است که میگوید قطعنامۀ شورای امنیت نمیتواند به همگان همه کارها را اجازه بدهد. این قطعنامه باید بیشتر از همه تدابیر و اهداف مشخص را دربر داشته باشد».

پس برای رسیدن به هدف اختلاف در مشی جهانی در قبال لیبیا نه بلکه در شیوۀ تطبیق آن است. براساس سخنان این تحلیلگران سیاسی، میتوان چنین نتیجه گرفت که هردو سیاستمدار در حقیقت یک مسیر ثابت و مشخص را دنبال میکنند.

دویچه وله/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند