مریم درانی؛ صدای بلند زنان در قندهار

شاید آموزش زنان انگلیسی و دیگر آموزش های مسلکی در بخش های دیگر افغانستان و یا هم جهان کار سختی نباشد؛ اما در ولایت قندهار که یکی از ولایات ناآرام این کشور است، اینگونه فعالیت ها صبر، طاقت، حوصله و تلاش زیاد می خواهد. مریم درانی این همه را تحمل می کند و تاکنون کارش نتیجه مثبتی داشته است.

بانو درانی 31 ساله به عنوان مهاجر در ایران زندگی می کرد و تا صنف یازدهم را در این کشور خوانده است. او حالا در یکی از دانشگاه های خصوصی دانشجوی سال آخر حقوق و علوم سیاسی می باشد.

درانی پس از عودت به وطن مشکلات زنان قندهار را درک کرد و برای حل آنان آستین بالا زد. او می گوید: «زمانی که تازه از ایران برگشته بودم اینجا زندگی زنان را دیدم و خیلی رنج کشیدم. هنوز هم زنان از حقوقشان بی خبر هستند.»

به گفته وی از همه بیشتر مهاجرانی که از ایران و پاکستان به وطن شان برمی گردند با مشکلات زیادی روبرو می شوند. وی می گوید که دختران جوان عودت کننده در جامعه پذیرفته نمی شدند، چرا که آنان نسبت به این جامعه بیشتر آگاه بودند: «آن همه نابسامانی ها باعث شد که من در قندهار برای حقوق زنان یک حرکت مدنی و فرهنگی آغاز کنم.»

این بانوی جوان افغان فعالیت های مدنی اش را از آموزگاری آغاز کرد و ده سال بعد در سال 1384 هجری شمسی یک اتحادیه برای زنان تاسیس کرد که "خدیجه الکبرا" نام دارد. این نهاد در ابتدا برای زنان صنایع دستی آموزش می داد، اما حالا فعالیت هایش گسترده شده و برای آنان در کنار صنایع دستی، خیلی از زنان بی بضاعت را به کار گرفته، و برای زنان زیادی در این ولایت ناآرام سواد، خیاطی، زبان انگلیسی، کمپیوتر و رشته های هنری می آموزد.

صدایی برای زنان در دوردست ها

درانی بسیار زود این را درک کرد که برای مبارزه با مشکلات زنان و رفع آنان باید همکاری مردان قندهاری را هم داشته باشد؛ اما این کار در جامعه سنتی و بسته قندهار کار آسان و خالی از خطر نبود: «من در مجمع یک کمبود احساس می کردم و نمی توانستم که درباره حل مشکلات زنان، مردان و زنان زیادی را جمع کنم و صدایم را به آنان برسانم.»

وی برای اینکه بتواند صدایش را به زنان در مناطق دوردست قندهار و در عین زمان برای مردان و زنان برساند، در سال 2011 رادیوی محلی "میرمن" را تاسیس کرد: «بیشتر برنامه های این رادیو در مورد زنان است و زنان برنامه ها را پیش می برند. رادیو حالا در مسیر خوبی قرار دارد و در منطقه شنوندگان و جایگاه خودش را یافته است.»

کاری برای همه

فاطمه یکی از زنان قندهاری است که در مجمع "خدیجه الکبرا" آموزش مسلکی دیده و همانند دیگر زنانی که آموزش دیده اند، در کنار کارهای خانه به اقتصاد خانواده اش نیز کمک می کند. او می گوید: «اینجا در خانه کارهای خیاطی و خامک دوزی می کنم که در مجمع آموخته ام. حالا با خانواده ام کمک مالی می کنم و این برایم یک خوشبختی بزرگ است.»

کارشناسان اجتماعی می گویند که توانایی اقتصادی زنان در بهبود وضعیت اجتماعی شان بسیار موثر است؛ چرا که بسیاری از مشکلات به این خاطر به میان می آید که زنان از نظر مالی به مردان خانواده وابسته اند و خودشان عایدی ندارند. درانی به همین خاطر بر آموزش های مسلکی و صنایع دستی به زنان تمرکز کرده است. او همچنان این را به خوبی می داند که زنان افغانستان نیاز دارند تا در مورد حقوقشان نیز آگاهی حاصل کنند.

صابره هم یکی از زنانی است که در برنامه های آگاهی دهی مجمع "خدیجه الکبرا" شرکت می کند و می گوید که در زندگی اش تغییرات بزرگی به میان آمده است: «اینجا انگلیسی می خوانم و برای بهتر شدن درس های دیگر از طریق اینترنت به انگلیسی معلومات به دست می آورم که به زبان های دری و پشتو وجود ندارد. خوشحالم که به این خاطر در زندگی ام تغییرات بزرگی آمده است.»

زنان قندهاری به اینترنت کافی زنانه "ملالی میوندی" دسترسی دارند و با استفاده از این محیط زنانه به معلومات زیادی در راستای آموزش های مسلکی، انگلیسی و کمپیوتر به دست می آورند. این مکان را هم به ابتکار خانم درانی ایجاد شده که در حال حاضر صدها زن و دختر از آن استفاده می کنند.

کمک مالی به زنان فقیر

درانی می گوید مجمع زنانه وی به زنانی که در خانواده های فقیر زندگی می کنند، کمک می کند: «مجمع ما برعلاوه فعالیت های آموزشی، به خانواده هایی که فقیر هستند و تامین مخارج خانواده به دوش زنان است، سالانه دو یا سه بار کمک های خوراکی و غیرخوراکی می دهد.»

این فعال حقوق زنان می گوید که از این راه شمار زیادی از زنان توانمند شده و به کمک کنندکانی به دیگر زنان بدل شده اند: «من گفته می توانم که از این طریق زنان زیادی رهبر خانواده تبدیل شده اند و یا هم آن زنانی که برایشان کمک داده می شود، جوانان شان توانسته اند زندگی مشترک تشکیل بدهند.»

جایزه های جهانی

مریم درانی به خاطر این فعالیت های اجتماعی اش در سطح جهانی تقدیر شده و توانسته جایزه های زیادی را به دست آورد. وی به علاوه دیگر ممالک از سوی ایالات متحده امریکا جایزه "زن شجاع جهان"، از هالند جایزه "آزادی بیان" و از سوی ترکیه جایزه "صلح" را به دست آورده است.

مریم درانی در ایالات متحده امریکا در ردیف 30 فعال جوان "مجمع ملی دموکراسی" قرار گرفته و از سوی مجله "تایمز" نیز به عنوان یکی از 100 زن توانمند و تاثیرگذار در جهان معرفی شده است.