مسلمانان جهان: توافق در اصول، تفاوت در چگونگی دینداری

این نظرسنجی توسط مرکز تحقیقاتی «پیو» انجام شده است و نتایج آن روز پنج شنبه (19 اسد 1391/ 9 آگست 2012) نشر شد. جیمز بیل، مولف نتایج این نظرسنجی به خبرگزاری فرانس پرس گفت که «مسلمانان در اصول اصلی اعتقادی و اصول عبادی مانند اعتقاد به خدای یگانه، اعتقاد به پپامبری محمد و روزه گرفتن در ماه رمضان ... با هم موافق اند»، اما بعضی اوقات اختلافات شان در تفسیر و قرائت از دین «زیاد است».

بیل این تحقیق اش را «بی سابقه» خوانده است، زیرا به 80 زبان صورت گرفته است و 39 کشوری را در بر می گیرد که 67 درصد جمعیت مسلمانان جهان در آنجا زندگی می کنند.

پژوهشگران این موسسه بین سال های 2008 تا 2009 و سال های 2011 تا 2012 با حدود 38000 انسان مصاحبه کرده اند. بین 85 تا 100 درصد مصاحبه شوندگان گفته اند به خدای یگانه معتقد اند و حضرت محمد پیامبر اسلام را تکریم می کنند.

از هر ده فردی که در منطقه سفلی صحرای افریقا و همچنان جنوب و جنوب شرق آسیا مورد پرسش قرار گرفته اند، هشت تن آنها گفته اند که دین «بسیار مهم» است.

اما در کشورهای خاورمیانه که به طور نمونه مورد پژوهش قرار گرفته اند، صرف شش تن از ده تن و در روسیه و کشورهای آسیای میانه تنها یک تن از دو تن معتقد به چنین اهمیتی می باشند.

در خاورمیانه و شمال افریقا، مسلمانانی که بیشتر از 35 سال عمر دارند، نسبت به جوانترها بیشتر دینی فکر می کنند. اما این مساله در روسیه برعکس می باشد.

 در 39 کشوری که مورد تحقیق قرار گرفته اند، مردان بیشتر از زنان در مسجد نماز ادا می کنند. بیل بر این نظر است که «شاید این مربوط به فرهنگ اجتماعی باشد که زنان چگونه باید عبادات شان را به جا آورند».

گزارش می افزاید که با این هم «در بسیاری کشورهایی که مورد تحقیق قرار گرفته اند... زنان تقریباً مانند مردان روزانه به قرائت و گوش دادن به قرآن می پردازند».

63 درصد مسلمانانی که مورد پرسش قرار گرفته اند، به این نظر اند که تنها یک راه تفسیر یا قرائت از اسلام وجود دارد. در حالی که صرف 37 درصد مسلمان های امریکا با چنین نظری موافق اند.

در کشورهایی مانند لبنان و عراق که سنی ها و شیعه ها با جماعت های پرشمار در کنارهم زندگی کرده اند، پیروان این مذاهب بیشتر همدیگر را می پذیرند.

برعکس در پاکستان که عمدتاً سنی مذهب می باشد، 41 درصد کسانی که مورد پرسش قرار گرفته اند، شیعه ها را مسلمانان درست نمی دانند.

یک چهارم مصاحبه شوندگان «خود را نه سنی می دانند و نه شیعه، اما صرفاً مسلمان می خوانند». همچنان از هر ده فرد نه تن در جامعه دینی تولد و بزرگ شده اند.

گرویدن به دین اسلام در کشورهای کمونیستی پیشین بسیار بلند است. در روسیه میزان گرویدن به اسلام به هفت درصد می رسد. بیشتر کسانی که به دین اسلام گرویده اند، در بستر اعتقادی الحادی به دنیا آمده اند.

بیل می گوید که گرویدن به اسلام نقش بزرگی در ترویج یا افزایش شمار مسلمان های جهان بازی نمی کند.

فرانس پرس/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند