مناقشه بین عربستان سعودی و قطر و مساله تروریسم

هنوز سه روز از بازدید دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا از عربستان سعودی که در ضمن آن یک معامله ۱۱۰ میلیارد دالری تسلیحاتی نیز امضا شد نگذشته بود که امارت قطر یک اعلامیه را انتشار داد. در این اعلامیه از هک شدن سایت خبرگزاری دولتی این کشور خبر داده شده است. گفته شده که هکران اظهاراتی را تحت عنوان سخنرانی شیخ تمیم بن حامد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر به نشر سپرده اند، در حالی که او اصلاَ این سخنرانی را ایراد نکرده است. قطر در تلاش است که عاملان این حمله سایبری را شناسایی کند.

پیامی که تحت عنوان سخنرانی امیر قطر نشر شده بود، بسیار داغ بوده است. در آنجا از وی نقل قول هایی صورت گرفته است که قطع نظر از اینکه جعلی بوده است یا واقعی، دارای یک پیام سیاسی حساس است. در این ویدیو امیر قطر کشورش را با یک کمپاین مواجه می بیند. براساس این ویدیو، امارت قطر متهم به ترور اسلامگرایانه شده است. علیه این اتهام در این ویدیو امیر تصمیم به دفاع می گیرد.

ظاهراَ او در این ویدیو گفته است: «هیچ کس حق ندارد به دلیل این که اخوان المسلمین را یک گروه تروریستی می شناسد یا مقاومت حماس و حزب الله را قبول ندارد، بر ما اتهام تروریستی ببندد.» او در ادامه می گوید: «خطر اصلی از رفتار آن حکومت هایی ناشی می شود که با قبول برداشت های افراطی از اسلام که در انطباق با واقعیت اسلام نیست، موجب تروریسم می گردند.»

جعلی است یا واقعی؟

اوضاع پیچیده است. وبسایت خبرگزاری دولتی قطر یک ویدیو را نشان داده است که در آن اظهاراتی صورت گرفته که گویا توسط امیر قطر گفته شده است. اندکی پس از آن، این ویدیو از صفحه پاک می شود و خبرگزاری می گوید که یک ویدیوی جعلی بوده است.

حافظ المیراثی، پروفیسور ژورنالیسم در دانشگاه امریکایی قاهره می گوید که در مورد جعلی بودن این ویدیو شک و تردید وجود دارد: «این ویدیو می تواند از این خبرگزاری پاک شده باشد. این ویدیو حاوی چیزهای ناخوشایندی بوده است. اما چرا پاک شده باشد، صرف برای اینکه اخباری را انتشار می داده است که صریحاً منتسب به سیاست های قطر است.»

مناقشه قدیمی تر

این روشن است که مناقشه روی ویدیو، قطع نظر از اینکه جعلی است یا واقعی، بیانگر منازعه فزاینده بین قطر و همسایگانش در شبه جزیره عربستان است. قبل از همه عربستان سعودی از مدت های طولانی به اینسو با قطر مناسبات دشوار داشته است. در سال ۲۰۱۱ این مناسبات هنگامی خراب تر گرید که شهروندان در بسیاری کشورهای عربی علیه حکومت های شان قیام کردند و این اقدامات از همان آغاز از جانب فرستنده تلویزیونی الجزیره حمایت می شد که از قطر انتشارات دارد.

مقامات دولتی قطر این وضع را فرصتی یافتند تا این امارت کوچک نقش طراحی بزرگتری در منطقه کسب کند. کرستوفر ام داویدسن دانشمند سیاسی در کتابش به نام کشورهای عربی خلیج نوشت که «به عین ترتیب قطر از اپوزسیون سوریه حمایت کرد. قطر اردوی آزاد سوریه و همچنان ائتلاف جنبش های شورشی را به رسمیت شناخت که برای سرنگونی بشار الاسد کار می کردند.» بنابراین قطر در مقابل عربستان سعودی قرار گرفت.

بدین ترتیب مناسبات بین قطر و عربستان سعودی در مورد طرز برخورد با اخوان المسلمین دچار دشواری گردید. در حالی که قطر می خواست روی این گروه ایستادگی نماید تا در جهان سنی از حمایت برخوردار گردد، عربستان سعودی با آن ها مخالف بود. این درحالیست که حکومت پادشاهی عربستان سعودی در سال های ۷۰ خودش به شمار زیاد اعضای اخوان المسلمین پناه داد و بعداً آن ها را همچون یک جنبش اپوزیسیون علیه رهبری دولت ها به کار گرفت که تا حال آنها به حیث تهدیدی به نظم منطقه یی پنداشته می شوند.

اظهارات شدید از جانب ایالات متحد امریکا

مناقشه بین قطر و عربستان سعودی کمتر گردیده است، اما نه در مورد ویدیویی که ادعا می شود کار هکران بوده است. فرستنده جدید "ارم نیوز" نیز در مورد شرکت رابرت گیتس وزیر دفاع سابق ایالات متحد امریکا در یک کنفرانس گزارش داده است که با عنوان «قطر و اخوان المسلیمن» توسط "موسسه دفاع از دموکراسی ها" به روز سه شنبه همین هفته دایر شده بود. او گفته است که قطر از مدت های طولانی به اینسو از اخوان المسلمین پذیرایی کرده است. در این ارتباط قطر از سائر کشورهای همسایه اش فرق دارد.

علاوه بر این، گیتس در مورد قطر که ۲،۶ میلیون جمعیت دارد، گفته است که در پی کسب چنان اهمیت سیاسی است که با بزرگی اش در تضاد قرار دارد. همچنان در سه شنبه در وبسایت نشریه "فارین پالیسی" یک مقاله چندین صفحه یی انتشار یافته است که توسط جان هانه به نگارش در آمده است. او که مشاور دیک چینی معاون رئیس جمهور پیشین ایالات متحد امریکا است، از نقش غیر قابل اعتماد قطر به مثابه شریک پیشین ایالات متحد امریکا تذکر داده است.

rr/af/Knipp, Kersten