بررسی احزاب آلمانی از ماموریت ۲۰ ساله افغانستان
۱۴۰۰ تیر ۱۰, پنجشنبه
گرهارد شرودر، صدراعظم سابق آلمان در ۱۲ سپمتبر سال ۲۰۰۱، یک روز پس از حملات تروریستی یازدهم سپتمبر، در برلین گفت که به جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور آن زمان ایالات متحده امریکا از «همبستگی بدون قید و شرط آلمان» اطمینان داده است.
به این ترتیب آلمان بعد از حملات تروریستی در نیوریارک و واشنگتن، در کنار مهمترین متحدش قرار گرفت و در جنگ زیر رهبری ایالات متحده امریکا علیه تروریسم سهم گرفت و به افغانستان نیرو فرستاد.
پتر اشتروک، وزیر دفاع آن زمان آلمان، در دسمبر سال ۲۰۰۲ این جمله معروف را به زبان آورد که از امنیت آلمان در افغانستان نیز دفاع می‌شود: «آلمان امن‌تر است، در صورتی که ما همراه با متحدین و شرکای مان علیه تروریسم بین‌المللی در جایی که ریشه دوانده مبارزه کنیم، همچنین از طریق نظامی نیز.»
این ماموریت که با حکومت ائتلافی حزب سوسیال دموکرات و حزب سبزها آغاز شد و در حکومت ائتلافی احزاب متحد دموکرات مسیحی/ سوسیال مسیحی و سوسیال دموکرات زیر رهبری صدر اعظم انگلا مرکل پایان یافت، تا به حال پرهزینه‌ترین و خونین‌ترین ماموریت خارجی اردوی آلمان فدرال بوده است.
حکومت آلمان فدرال مجموعاً از سال ۲۰۰۲ به بعد بیش از ۱۸ میلیارد یورو برای افغانستان مصرف کرده است. بزرگترین بخش آن، حدود ۱۲،۵ میلیارد یورو، در ماموریت اردوی آلمان مصرف شده است.
این هفته آخرین سربازان آلمان در چوکات برنامه خروج نیروهای امریکایی و ناتو افغانستان را ترک کردند.
اردوی آلمان فدرال یک اردوی پارلمانی است، به این معنی که تنها با مجوز پارلمان (بوندستاگ) ماموریت انجام می‌دهد. در این دو دهه، همواره اکثریت نمایندگان پارلمان آلمان به ماموریت افغانستان رای مثبت دادند، در حالی که موافقت مردم آلمان با این ماموریت همواره کاهش می‌یافت.
دویچه وله از نمایندگان یا کارشناسان امور خارجی و دفاعی احزاب سیاسی این کشور خواسته است تا ارزیابی شان را از این دو دهه ماموریت ارائه کنند.
«اردوی آلمان می‌تواند به خود افتخار کند»
هنینگ اوته، سخنگوی سیاست دفاعی جناح محافظه کار دو حزب متحد دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی گفته است: «سهم‌گیری ما در ماموریت افغانستان به عنوان عضو ناتو یک کار درست بود.»
اوته در نتیجه‌گیری‌اش از این ماموریت بر حدود ۱۶۰ هزار سرباز آلمانی تمرکز می‌کند که در ۲۰ سال اخیر به صورت نوبتی و برخی شان به تکرار در افغانستان مستقر بوده اند. او گفته است: «اردوی آلمان در این ماموریت حرفه‌ای عمل کرد. این اردو به کشور ما و شرکای متحد ما خدمت مهمی انجام داد. به این دلیل این ماموریت موفق است، زیرا در افغانستان تا امروز مکان عقب‌نشینی برای تروریسم بین‌المللی وجود ندارد. سربازان اردوی فدرال می‌توانند به خود افتخار کنند.»
«به بررسی دقیق نیاز است»
خانم زیمتیه مولر، سخنگوی سیاست دفاعی جناح پارلمانی حزب سوسیال دموکرات آلمان، با ارزیابی مشابهی گفت: «این ماموریت از دید نظامی موفق بود و به این هدف دست یافت که از افغانستان دیگر خطر تروریسم بین‌المللی بروز نکند.»
اما خانم مولر مشکل را در دولت‌سازی در افغانستان می‌بیند. او توضیح داد که «دولت‌سازی مشکل‌تر از آن بوده است که در آغاز امید می‌رفت. هنوز وظیفه جامعه جهانی است تا افغانستان را در این راه همراهی کند.»
این سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات آلمان به «بررسی دقیق» ماموریت اردوی آلمان توسط یک کمیسیون تحقیقی پارلمان این کشور تأکید می‌کند.
«به اهداف بزرگ نائل نشده ایم»
توبیاس لیندنر، سخنگوی سیاست دفاعی حزب سبزها، خواهان ارزیابی شفاف ماموریت اردوی آلمان در افغانستان شد و توضیح داد: «مطمئناً امروز مناطقی وجود دارند که در آن‌ها وضعیت بهتر از سال ۲۰۰۱ یعنی زمان حاکمیت طالبان است. همزمان باید اعتراف کرد که [نیروهای ائتلاف بین المللی] به اهداف بزرگ، یعنی به صلح در افغانستان و ایجاد ساختارهای باثبات دولتی دست نیافته اند.»
این سیاستمدار امور دفاعی حزب سبزها از حکومت آلمان انتقاد کرد که مدت بسیار طولانی بر فعالیت صرفاً نظامی تکیه کرده است: «در ماموریت آینده باید از همان آغاز هوشیارانه غور کنیم که کدام اهداف با کدام ابزار و قبل از همه در چه زمانی به صورت واقعبیانه تحقق‌پذیر به نظر می‌آیند.»
«جنایت‌های جنگی ناتو باید مورد بررسی قرار گیرند»
خانم سویم داگلدیلن، سخنگوی سیاست خارجی حزب چپ در پارلمان آلمان، به این نظر است که پیمان ناتو در افغانستان شکست خورده است. حزب او خواهان خروج آلمان از این پیمان دفاعی غربی است. او توضیح داد: «این قابل بخشش نیست که جنگ ناتو به قیمت جان هزاران فرد ملکی افغان تمام شده است. ما به بررسی جنایات ناتو در افغانستان نیاز داریم.»
حزب چپ آلمان از همان آغاز علیه ماموریت اردوی آلمان در افغانستان رأی داد. خانم داگلدیلن با انتقاد از ماموریت این نیروها در افغانستان گفت: «دلایل این جنگ از جانب حکومت آلمان فدرال که دفاع از آلمان و یا حقوق زنان عنوان شده بود، فقط دروغی برای توجیه سهیم شدن در جنگ ناتو با انگیزه‌های جئوپولتیکی بوده است. ۵۹ سرباز اردوی آلمان در افغانستان در یک جنگ ماجراجویانه بی‌معنی کشته شدند.»
«شکستی بیشتر از ماموریت افغانستان وجود ندارد»
رودیگر لوکاسن، سخنگوی سیاست دفاعی حزب عوام‌گرای دست راستی «بدیل برای آلمان»، نیز ماموریت غرب در افغانستان را کاملاً شکست‌خورده می‌خواند: «این کشور باثبات نیست، امنیت ندارد و از نظر اقتصادی اساساً پیشرفت نکرده است. اهداف اضافی مضحک حکومت آلمان مانند دموکرات‌سازی (افغانستان) براساس الگوهای غربی نیز عملی نشده است. حتی هدف حداقلی که افغانستان دوباره به پناهگاه امن تروریسم تبدیل نشود، نیز امروز تضمین شده نیست. شکستی بیشتر از ماموریت افغانستان نمی‌تواند وجود داشته باشد.»
«برخورد بسیار ساده لوحانه با ملت‌سازی»
بیژن جیر سرایی، سخنگوی سیاست خارجی حزب دموکرات آزاد آلمان، این ماموریت را نه موفق و نه شکست خورده توصیف می‌کند. او توضیح داد: «از یک طرف علیه گروه تروریستی القاعده موفقانه مبارزه شد؛ از جانب دیگر با وجود این که برای افغان‌ها در این ۲۰ سال دورنماهای به وجود آمد، اما ایجاد ساختارهای پایدار دولتی شرکای ناتو را در برابر چالش‌های بزرگی قرار داد که تا امروز حل نشده اند.»
بیژن جیر سرایی خواستار بررسی اساسی ۲۰ سال ماموریت افغانستان شد و توضیح داد: «با مساله ملت‌سازی بسیار ساده لوحانه برخورد شد و مطمئناً در مورد طالبان که از پشتیبانی قوی بخشی از جمعیت روستایی برخوردار اند، ارزیابی نادرست صورت گرفت. من فکر می‌کنم که این درس‌ها قبل از همه در ماموریت ما در مالی با اهمیت خواهند بود.»
ساندرا پیترزمن/ ح. م.