آلزایمر، بیماری علاج ناپذیر قرن اخیر
۱۴۰۰ مهر ۱, پنجشنبه
بیماران مبتلا به آلزایمر به چه تعدادی می‌رسند؟
براساس منابع سازمان جهانی صحت، دست کم ۳۰ میلیون تن در سرتاسر جهان به بیماری آلزایمر مبتلا اند. به دلیل تفاوت‌ها در انوع این بیماری، رقم دقیق مبتلایان هنوز روشن نیست. براساس منابع مرکز آلزایمر آلمان، در این کشور حدود ۱،۶ میلیون تن به انواع بیماری زوال عقل مبتلا اند که از این جمع ۶۰ درصد آنان آلزایمر دارند.
علایم این بیماری چیست؟
این بیماری مغزی سبب می‌شود که به طور روزافزونی عملکردهای ذهنی فرد مانند تفکر، قدرت تکلم، قابلیت قضاوت و قدرت تمرکز کاهش یابد. همچنان سلول‌های مغزی یا به شدت آسیب می‌بینند و یا هم از بین می‌روند. آلزایمر با فراموشی و بی‌تحرکی شروع می‌شود. تعاملات عادی روزمره بیشتر و بیشتر دشوار میشوند. فرد بیمار واژه‌های مورد استفاده خود را فراموش می‌کند، دیگر قادر به انجام کارهای خود به تنهایی نمی‌باشد و چیزی را به یاد آورده نمی‌تواند.
حتی در بعضی مواقع حرکات ساده مانند باز و بسته کردن دکمه‌های لباس برای بیماران آلزایمر غیرممکن می‌شود. در مرحله پیشرفته این بیماری، فرد بیمار اعضای خانواده و بستگان خود را نمی‌شناسد. بسیاری از مبتلایان روز به روز شکاک‌تر و پرخاشگر شده یا افسرده میشوند. به این ترتیب، این بیماری برای نزدیکان و اعضای خانواده فرد مبتلا نیز به یک بار سنگین مبدل می‌شود.
چه چیزی سبب این بیماری می‌شود؟
چگونگی بیماری الزایمر برای اولین بار در سال ۱۹۰۶ میلادی توسط آلویس آلزایمر، عصب شناس آلمانی توضیح داده شد. آلزایمر در نتیجه سوء عملکرد میتابولیسم که به عصب صدمه می‌زند، در فرد پدید می‌یابد. سلول‌های مهم پیام رسان در مغز، که برای حافظه و هوشیاری اهمیت دارند، دیگر تولید نمی‌شوند. در مغز مبتلایان به زوال حافظه یک نوع خاص رسوبات پروتئینی تشکیل میشوند.
دو میکانیسم مخرب در عقب این بیماری وجود دارند. از یک سو تجمع و رسوب پروتئین موسوم به آمیلوئید شکل می‌گیرد که بر سلول‌های عصبی فشار وارد کرده و سرانجام آنها را کاملاً تخریب می کند. از سوی دیگر پروتئین‌های موسوم به «تاو» در بیماران مبتلا به زوال عقل انباشته میشوند و باعث از بین رفتن سلول‌های مهم عصبی می‌گردند. چگونگی ارتباط این دو مکانیسم و عوامل ایجاد آنها هنوز کاملاً مشخص نیست.
عوامل خطرناک کدام ها اند؟
اگرچه ابتلا به این بیماری قبل از سن ۵۰ سالگی نیز بعید نمی‌باشد، اما با افزایش سن، ابتلا به آلزایمر به میزان قابل توجهی بیشتر می‌باشد. زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا میشوند. به ارث بردن این بیماری در موارد بسیار محدودی دیده شده است.
در حال حاضر حدود ۱۰ عامل خطر برای انواع زوال حافظه تشخیص شده اند. شایع‌ترین آنها ناشنوایی، مصرف دخانیات، افسردگی و انزوای اجتماعی است. بنا بر گمانه زنی‌های نویسندگان یک پژوهش که سال گذشته منتشر شد، اگر این عوامل خطر به طور هدفمند کاهش یابند، چهل درصد بیماری زوال عقل قابل پیشگیری است و یا می توان زمان ابتلا به آن را به تأخیر انداخت. اما شماری از دانشمندان در ارتباط به این دریافت مشکوک اند.
اما از عوامل خطر ابتلا به این بیماری می‌توان تا حدودی جلوگیری کرد. به ویژه فعالیت‌های ذهنی، جسمی و اجتماعی و در حد ممکن ادامه اشتغال و همچنان رقص می‌تواند تا حدودی خطر ابتلا به این بیماری را کاهش بخشید. علاوه بر این رژیم غذایی متعادل و استفاده از غذاهای با چربی و کلسترول کمتر و مصرف مقدار زیاد میوه و سبزیجات می‌تواند برای حفاظت در برابر این بیماری کمک کند.
آیا امکانات تداوی و علاج این بیماری وجود دارد؟
با وجود آنکه تحقیقات در زمینه بیماری آلزایمر از چندین دهه به این سو ادامه دارند؛ اما هنوز درمان آلزایمر ممکن نمی‌باشد. بزرگترین پیشرفت در ۲۰ سال اخیر در این عرصه یک روش درمانی است که توسط شرکت بیوتکنولوژی «بیوگن» امریکایی انکشاف یافته است، روشی که پروتئین آمیلوئید را هدف قرار می‌دهد. مجوز استفاده از این روش درمانی تازه امسال توسط ادارات ایالات متحده برای انواع مشخص آلزایمر صادر شده است. نتایج این روش درمانی اما خیلی محدود است.
برای بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به زوال حافظه، موسیقی و روش درمانی به یادآوردن خاطرات، می‌تواند موثر باشد.
Nf/af (AFP)