ویروس کرونا؛ تهدیدی برای بزرگترین مراسم جهان اسلام

بزرگترین گردهمایی جهان اسلام ممکن است امسال به خاطر پاندمی کرونا با محدودیت برگزار شود. خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی در حکومت عربستان سعودی نوشته که این کشور در نظر دارد امسال مراسم حج به صورت محدود برگزار شود.

این منابع گفته اند فعلا تصمیم بر آن است که فقط به "شماری نمادین" از زائران اجازه داده شود که مراسم حج را ادا کنند. عربستان در ماه مارچ از مسلمانان جهان خواسته بود تا اطلاع ثانی برنامه های حج و عمره را متوقف سازند.

مرتبط: عربستان از مسلمانان خواست آمادگی سفر حج را به تعویق اندازند

فضل محمد حسینی، رئیس ارتباطات و اطلاعات عامه در وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان به دویچه وله گفت: «ما نیز قبلا مکتوبی رسمی از عربستان دریافت کرده ایم که فعلا روند حج را به حالت تعلیق درآوریم، اما تاکنون جوابی رسمی دریافت نکرده ایم که آیا امسال حج انجام می شود یا خیر».

براساس آمار این وزارت، حدود ۳۱ هزار زائر افغان قرار بود امسال به حج بروند. حسینی افزود: «اصولاً ما نیز براساس رهنمود وزارت حج و عمره عربستان سعودی عمل می کنیم. اگر آنها بگویند فقط به بخشی از حاجیان اجازه زیارت می دهند، ما نیز افرادی را که واجد شرایط باشند خواهیم فرستاد».

سال گذشته حدود ۲،۵ میلیون زائر از کشورهای اسلامی در مراسم سالانه حج فرض شرکت کردند. آمار نشان می دهد که عربستان سعودی سالانه از مراسم حج حدود ۱۲ میلیارد دالر درآمد دارد.

کمک به فقرا به جای حج

اندونیزیا، کشوری با بزرگ ترین جمعیت مسلمان، اعلام کرده است که سفر ۲۰۰ هزار زائر حج را به خاطر وضع موجود و "خطر بالای ابتلا به ویروس کرونا" لغو می کند.

مرتبط: اندونیزیا سفر حج را برای بیش از ۲۰۰ هزار شهروندش لغو کرد

بسیاری از کاربران افغان در صفحه فیس بوک دویچه وله دری از این اقدام اندونیزیا استقبال کردند. شماری تاکید نمودند با گسترش فقر ناشی از وضع محدودیت های مرتبط با پاندمی کرونا، بهتر است حاجیان افغان امسال هزینه زیارت شان را به فقرای هموطن شان کمک کنند. خواجه محمد نعیم قادری نوشته است: «اقدام خوبی است، هزینه آن صرف رسیدگی به وضعیت بیماران، محرومان و بی خانمان ها گردد». محمد عارف محمد نیز افزوده است: «پول حج را به کشورهای که مردم شان نان خشک ندارند، ارسال و کمک کنند».

اما برخی نیز با این پیشنهادات مخالفت کرده و خواهان برگزاری مراسم حج با رعایت توصیه های صحی گردیده اند. محمد فردوس عطایی نوشته: «اگر به حج برویم بهتر است، چون می توانیم بهتر دعا کنیم که کرونا ازبین برود». نجیب الله رحمانی نیز نگاشته: «حج یکی از ارکان پنج گانه اسلام است و باید حتما برگزار شود، چون امسال نوبتم است».

وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان نیز می پذیرد که مراسم حج امسال به شدت از پاندمی کرونا متاثر شده و از مردم این کشور خواست برای مبارزه با این بیماری همه گیر همکاری کنند: «کشور ما فقیر است و مردم ما به کمک نیاز دارند. این که حج لغو شده یا نشده، ما هنوز خبر نداریم؛ همین که معلوم شود، دارالافتای وزارت ما و شوراهای علما در این زمینه مشوره می کنند تا مشخص شود که با پول حج چه باید شود».

لغو یا برگزاری مراسم حج با شمار محدود اشتراک کنندگان؟

مراسم حج در اواخر ماه جولای برگزار می گردد. امسال نگرانی هایی وجود دارد که این گردهمایی بزرگ مسلمانان، باعث گسترش ویروس کرونا در جوامع اسلامی شود. دو منبع آگاه به خبرگزاری رویترز گفته اند که عربستان سعودی در نظر دارد تنها به «شمار نمادین» زائران تحت تدابیر سختگیرانه اجازه اشتراک در مراسم حج داده شود.

منبع سومی به رویترز گفته است که مقام ها فکر می کنند اجازه دادن به سهمیه ۲۰ درصدی زائران از هر کشور برای انجام مراسم حج ممکن خواهد بود.

این سه منبع گفته اند که برخی مقامات حتی به لغو مراسم حج امسال پافشاری دارند.

دفتر رسانه ای حکومت عربستان سعودی و سخنگوی وزارت حج و عمره این کشور به درخواست این خبرگزاری برای اظهارنظر رسمی پاسخ ندادند.

شمار مبتلایان به ویروس کرونا در عربستان سعودی به بیش از ۱۰۰ هزار تن رسیده است. حکومت این کشور بار دیگر مقررات و محدودیت های اجتماعی را برای مهار کردن این پاندمی وضع کرده است. بار دیگر پروازهای بین المللی در شهر جده لغو شده اند.

کرونا فقط برای غیرمسلمانان؟

هنوز هم در بسیاری از کشورهای اسلامی شایعات و ادعاهایی نشر می شود که ویروس کرونا گویا "عذابی الهی" برای جوامع غیرمسلمان است و مسلمانان از آن آسیبی نخواهند دید. در افغانستان وضع پیچیده تر است. حتی برخی علما در منابر و خطابه های شان چنین ادعاهایی را مطرح کرده اند.

محمد حسینی، سخنگوی وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان گفت این وزارت در همکاری نزدیک با وزارت صحت عامه و شوراهای علمای ولایات تلاش کرده جلوی چنین شایعات را بگیرد: «ما فقط بیش از هفت میلیون برگه تبلیغاتی برای آگاهی عامه چاپ و نشر کرده ایم و برنامه های متعدد رادیویی و تلویزیونی داشتیم که این ویروس برای همه خطرناک است».

مرتبط: ویروس کرونا تهدیدی برای هزاران زائر حج از افغانستان

وی پذیرفت که در برخی از ولایت های افغانستان، شماری از ملاهای مساجد خلاف دستورالعمل های دینی و صحی اطلاعات اشتباهی را نشر می کنند که باعث گسترش بیماری شده است. او گفت: «ما تاثیر معنویت بر درمان بیماری را رد نمی کنیم، اما وزارت حج و اوقاف یک وزارت اجرایی نیست، بلکه توصیه می کند. ما همیشه گفته ایم که جماعت ها باید محدود شوند و مراسم دینی و عبادت با رعایت توصیه های صحی برگزار شوند».

دارالافتای وزارت ارشاد، حج و اوقاف افغانستان یک فتوای جامع را برای وقایه و مبارزه با ویروس کرونا در جامعه اسلامی صادر کرده و در سراسر این کشور نشر نموده است. مفتی های دیگر کشورهای اسلامی عضو در "سازمان کشورهای اسلامی"، از جمله عربستان سعودی نیز فتواهایی در این زمینه صادر کرده اند.

عواقب لغو حج برای عربستان

محدود کردن یا لغو مراسم حج، فشار اقتصادی بر پادشاهی سعودی را افزایش می دهد که تحت تأثیر سقوط قیمت نفت و همه گیری ویروس کرونا به شدت آسیب دیده است. تحلیلگران پیش بینی می کنند که اقتصاد این کشور ثروتمند اسلامی، امسال رکودی شدید خواهد داشت.

سال ۲۰۱۹ حدود ۱۹ میلیون زائر از کشورهای مختلف اسلامی حج عمره را انجام دادند و ۲،۶ میلیون نفر  دیگر در مراسم حج فرض شرکت کردند. محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور تلاش می کند از وابستگی کشورش به نفت بکاهد و درآمد صنعت توریسم را افزایش دهد. وی به این خاطر اصلاحات جنجال برانگیزی را روی کار آورده است. وی به هدف افزایش حج عمره به سالانه ۳۰ میلیون زائر تا سال ۲۰۳۰، حدود ۱۳ میلیارد دالر سرمایه گذاری کرده است.

خبرگزاری رویترز/ شیرمحمدی