جنجال پول‌های مندرس و کهنه افغانی در بازارهای افغانستان

شماری از دکانداران ولایات مختلف کشور می‌گویند معمولاً پولی که در بازار میان مردم و دکانداران مورد استفاده قرار می‌گیرد، پول کهنه و مندرس شده است. و از سویی هم مسولان بانک مرکزی نیز تا به حال در راستای توزیع بانک نوت‌های جدید اقدام نکرده است.

کریم الله‌، یکتن از این دکانداران می‌گوید: «موجودیت پول‌های کهنه در بازار، یک رنج بسیار بزرگ است، از یک سو طالبان می‌گویند پول‌های کهنه قابل چلش است، اما از سوی دیگر بانک پول کهنه را نمی‌گیرد و ما در حالت بی سرنوشتی به سر می‌بریم.»

از سوی دیگر‌، یکتن از صرافان کابل که به نام مستعار فرشاد با دویچه وله صحبت کرده است می‌گوید، به دلیل مندرس بودن بانک نوت‌های فرسوده شده یک میلیون افغانی خساره مند شده است، زیرا برای تبادل پول افغانی مندرس شده به خارجی، در چندین معامله‌اش متضرر شده است.

این در حالیست که به تازگی بانک مرکز حکومت طالبان در اطلاعیه‌ای گفته است که به ‌جز بانک‌نوت‌هایی که شکل ظاهری‌شان کاملا تغییر کرده و یا در اثر حوادث غیر مترقبه بخشی از آن‌ها از بین رفته، سایر بانک‌نوت‌ها سالم محسوب می‌شوند و در معاملات پولی قابل استفاده ‌اند.

بانک مرکزی تصاویر پول‌های غیرقابل چلش را نیز نشر کرده است.

چند روز قبل اتحادیه صرافان در ولایت هرات نیز به دلیل مشکلات ناشی از پول‌های کهنه، خدمات پولی را برای چند روز متوقف نمود که این خود مشکلات زیادی را برای مردم و تجار ببار آورد.

به تازگی والی طالبان در هرات در یک پیام صوتی به قوماندانی امنیه و بخش استخبارات این ولایت دستور داده است، تا کسانی را که از گرفتن پول‌‌های کهنه خودداری می‌‌کنند، زندانی نمایند.

در پیام صوتی والی هرات که به دسترس دویچه وله قرار گرفته آمده است: «به همه حوزه‌های امنیتی و استخباراتی بگویید که به دکانداران و صرافان ابلاغ کنند که پول‌های کهنه قابل چلش است. در غیر آن قانون بالای‌شان تطبیق می‌شود و متخلفین زندانی خواهند شد.»

اما نعیم الحق حقانی سخنگوی اداره طالبان در هرات گفت که مشکلات بوجود آمده به زودی برطرف خواهد شد. وی افزود که مردم مکلف اند تا در قسمت حفظ و نگهداری پول افغانی توجه نمایند. او گفته است: «اداره محلی هرات، در راستای حل موجودیت پول‌های مندرس در بازار اقدام جدی و اساسی نموده است. چنانچه طی فرمانی از تمام دکان داران، رستورانت‌ها و صرافی‌ها خواسته است که پول‌های کهنه و مندرس شده را در صورتیکه رنگ بر آن پولها پاشیده نشده باشد و شکل ظاهری آن خوانا باشد‌، از مشتریان شان بگیرند.»

این در حالیست که فعالین جامعه مدنی در ولایت هرات به این باور اند، تا زمانیکه بانکنوت‌های جدید افغانی از سوی بانک مرکزی افغانستان، در بازار توزیع نشود و پول‌های مندرس جمع آوری نگردد، این مشکل در میان مردم برطرف نخواهد شد.

سید اشرف سادات، فعال مدنی هرات به دویچه وله گفت: «طالبان ملزم هستند تا پول جدید را وارد بازار کنند، من فکر می‌کنم طالبان باید با سازمان ملل متحد رایزنی کنند تا به اندازه مورد نیاز پول جدید را وارد بازار افغانستان نموده و پول‌های مندرس و کهنه را از بین بازار جمع‌آوری کند، چون موجودیت این پول‌ها روند معاملات و کاروبار مردم را به شدت متاثر می‌سازد. این مشکل ضربه بزرگی بر اقتصاد نیم بند افغانستان وارد خواهد کرد.»

گفتنیست در زمان حکومت پیشین بانکنوت‌های افغانی در کشورهای آلمان، فرانسه، بریتانیا و پولند چاپ می‌شد. اما تا کنون مشخص نیست که اداره طالبان که تحت تحریم جامعه جهانی قرار دارد، بانکنوت،های جدید را چه زمانی ودرکجا چاپ خواهد کرد.