پیامدهای رویدادهای جنگی، زخمهای عمیقی برروان انسانها

یک خبرنگار می گوید که در اولین بمب گذاری انتحاری که او شاهد آن بوده است، هنوزهم آن صحنه را می تواند کاملاً در ذهنش مجسم کند. حدود ده سال پیش در آن زمان یک مرد جوان خود را در مقابل یک مکتب روستایی منفجر کرد. او زمانی که صدای انفجار را شنید بلافاصله فرار کرد.«تا مدتها قطعات خون آلود و تکه پاره شده بدن در همه جا دیده می شدند.» سپس خبرنگار به دستش خیره شد، یک مکث کوتاه کرد، آب دهانش را قورت کرده و سپس به سخنانش ادامه دادو او می گوید با آنکه خودش می خواهد این خاطرات از حافظه اش پاک شده وآنها را فراموش کند، اما به سادگی نمی تواند این صحنه درد آور را از یاد ببرد. او با لحنی آرام گفت: یک بکس قهوه یی رنگ مکتب بر روی زمین افتاده بود در نزدیک آن یک دست قطع شده، «دستی که بسیار کوچک بود».

این روزنامه نگار 34 ساله در مناطق قبیله یی در شمال غرب پاکستان، پناهگاه های القاعده و در مناطقی که طالبان افغان و پاکستانی وباندهای مواد مخدر حضور دارند کار می کند و از آنجا در مورد بمب گذاری های انتحاری، حملات طیاره های بدون سرنشین، شکنجه و آدم ربایی ها گزارش های مستند تهیه می کند. این گزارشگران خود نیز هدف قرار می گیرند. به طور مثال با تهدید به مرگ از سوی افراطی ها مواجه می شوند. این ژورنالیست می گوید: «اضطراب بسیار زیاد است.» او می خواهد که نامش فاش نشود. وی 15 سال به عنوان گزارشگر برای رسانه های چاپی بین المللی در مناطق قبایلی کار کرده است. او می گوید که در این مدت 13 نفر از همکارانش کشته شده اند، بسیاری از آنها به قتل رسیده اند.

خبرنگاران با خاطرات ناهنجار

آیا گزارشی هست که از مناطق قبایلی آزادانه به نشر نرسیده باشد؟ او شانه هایش را بالا می اندازد. می گوید هر کسی می خواهد زنده بماند. هر واقعه را نمی توان توضیح داد و نه همیشه تمام واقعیت را «هیچ داستانی ارزش مردن را ندارد».

او با لبخند تلخی می گوید تقریبا همه خبرنگاران در مناطق قبایلی با مشکلات روانی مبارزه می کنند. بسیاری از ما هر نوع تابلیت و دارو درجیب خود داریم. بعضی از الکول استفاده می کنند تا حداقل برای چند ساعت از این وضعیت فرار کنند. این کار بعضی خصوصیات را تغییر می دهد، بسیاری پرخاشگر وعصبی می شوند و با خانواده های خود جنگ می کنند، نمی توانند خوب بخوابند. همچنان آنها بیماری روحی و روانی دارند به دلیلی که آنها نمی خواهند در مورد آنچه دیده اند صحبت کنند. دراین وقت او به سگرت دستش اشاره می کند که نوعی از مواد مخدر دارد. او می گوید که شب هنگامی که او به خانه نزد خانم وفرزندانش می رود معمولا ساکت است. من نمی توانم برای آن ها تشریح کنم که چه چیزهایی دیده ام. او نمی خواهد که بلایی به سر خانواده اش بیاید.

ارم ارشاد روانشناس علایم ابتلا به بیماری روانی را دریک زمان معین افکار ناراحت کننده، خواب های وحشتناک، احساس ترس و تا حدی افسردگی می داند. او به عنوان رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه پیشاور در ماه نومبر 2014 همراه با همکارانش واکادمی دویچه وله مشترکا اولین مرکز تروما یا ضربات روانی را برای خبرنگاران مناطق بحرانی پاکستان تاسیس کرد. علائم این بیماری در این مرکز در 15 تا 20 جلسه برای تداوی، کاهش می یابد. همچنان خبرنگاران ابزارکاری را می آموزند که در آینده بهتر می تواند آن ها را ازابتلا به بیماری های روانی یا تروما حفاظت کند. اکنون 40 خبرنگار مناطق بحرانی می توانند در این مرکز در مان شوند. این یک موفقیت بزرگ است چرا که بیماریهای روانی در جامعه پاکستان یک چیز حرام و خراب پنداشته می شود. ارم ارشاد گفت:«من گمان نمی کردم که این خبرنگاران صدمات روانی وارده بر خود را به زودی بپذیرند.» او ادامه داد که آن ها برای ما یک انگیزه بزرگ برای معالجه را به وجود آوردند. بیشترین خوشحالی آنها زمانی بود که خبرنگاران معالجه شده در مرکز تروما به همکاران ما توصیه ادامه درمان کردند.

شغلی با خطر بالا

الطاف خان معتقد است که این مرکز برای دورنمای رسانه های پاکستان بسیار مهم می باشد. او پیاله چای خود را بر روی میز چوبی در اتاق نه چندان مرتب رادیوی دانشگاه قرار می دهد. در کنار او یک دانشجو با عجله یک کاغذ گزارش را که او چند دقیقه بعد در رادیو می خواند خط خط می کند.

الطاف خان رئیس دانشکده روزنامه نگاری است. آنها در هر سال حدود 80 تن را جذب می کنند. او تخمین می زند که تا 70 نفر آنها بعدها دچار آسیب های روانی خواهند شد. خبرنگاران در مناطق قبیله یی خطرات زیادی را باید تحمل کنند با وجودی که در درگیری های فعلی باعث تغییر چندانی نمی شود. حالا آن ها حداقل یک نقطه ومرکز تماس دارند. این مرکز نقش مهمی در کمک به آزادی بیان در منطقه دارد. کارین شدلرمدیر اکادمی دویچه وله برای پاکستان براین نظر است که تنها زمانی که خبرنگاران در مناطق بحرانی از نظر روانی قوی هستند می توانند اطلاعات مستقل تهیه کنند.

از آنجا که این مرکز تروما یا ضربات روانی، نتایج و اثرات موثری داشته است در ایالت بلوچستان نیز به زودی یک مرکز تروما گشایش می یابد. این مراکز از سوی وزارت کمک های انکشافی دولت فدرال آلمان تمویل مالی می شوند. آنها از کمپ شاتینگ تا مناطق قبیله یی فقط چند کیلومتر فاصله دارند. گاهی در شب صدای انفجار خفیفی شنیده می شود. خبرنگار در اینجا با یک تعداد همکاران خود ملاقات می کنند وسگرت می کشند. او می گوید که در اینجا معالجه خواهد شد و با پوزخند اضافه می کند" شاید"، بعدا او با لحنی جدی می گوید؛ حمله، آدم ربایی و تهدید به مرگ کمتر نشده است.اما یک کس باید از مناطق قبایلی گزارش بدهد.«در غیر آن کی از قصه ها و سرنوشت مردم حکایت کند؟»