چگونه بشار اسد با وجود شورش ها در قدرت ماند؟

در منطقه "معلولا"، خانه های کوچک خاکی رنگ در بالای صخره ها قرار دارند. در میان این خانه ها کلیساها و صومعه ها واقع شده اند. در روزگار صلح معلولا مکان جالبی برای جهانگردان بود. اینجا یکی از قدیمی ترین مناطق مسکونی مسیحیان در جهان است. با اینهم دیگر دیری است که جهانگردان به معلوله نمی آیند.

از آغاز جنگ داخلی به این سو این منطقه کوچک واقع در 50 کیلومتری شمال دمشق، به جای جهانگردان شاهد علاقمندان دیگری است. پیوسته فاتحان این منطقه تغییر می خورند. آخرین بار معلولا برای ماه ها در دست شورشیان سوریه بود. چند روز پیش سربازان بشار اسد شورشیان را از معلولا بیرون راندند.

تصرف دوباره معلوله بخشی از یک لشکرکشی است که روی آن بسیار سرمایه گذاری شده است. از ماه نوامبر به این سو، حکومت کنترول بخش بزرگ منطقه "القلمون" را که میان دمشق و حُمص قرار دارد، دوباره در دست گرفته است. حِشام جبار جنرال پیشین اردوی لبنان می گوید: «این منطقه برای امنیت دمشق نهایت مهم است». چون از این طریق می توان همه راه های اکمالاتی شورشیان را کنترول نمود. از این طریق سلاح به پایتخت فرستاده می شود. همچنان جاده های ارتباطی بین دمشق، حُمص و بندر لتکیه در بخش سوریایی مدیترانه از اینجا می گذرند.

لشکرکشی اسد

منطقه القلمون صرف یک نمونه از پیشروی اسد است. سیباستین زونس، کارشناس سوریه در "بنیاد شرق شناسی آلمان" می گوید: «در جریان چند ماه گذشته نیروهای نظامی اسد به یک سلسله کامل پیروزی های نظامی دست یافته اند». آنها در بسیاری مناطق استراتژیک شورشیان را درهم کوبیده اند.

در اطراف شهر شمالی حلب اردوی اسد معبری را تصرف کرده است که اکمالات سربازانش را به طور آشکاری بهبود بخشیده است. در برخی مناطق به ویژه در نواحی شهر بزرگ دمشق از ماه ها به این سو آتش بس های محلی به وجود آمده است. پیش از آن نیروهای اسد بخشی از این شهر و حومهء آن را بمباران کرده اند. در عین زمان از ورود مواد خوراکه و دواها جلوگیری می شد. رژیم اسد این آتش بس های محلی را بخشی از «آشتی ملی» اش می داند. با این استراتژی حکومت توانسته است تا قدرت اش را در دمشق تحکیم بخشد. نیروهای اسد به این ترتیب فراغت یافته و در سایر مناطق کشور می جنگند.

قوت اسد

اندری بانک، کارشناس سوریه در انستیتوت مطالعات شرق میانه در آلمان می گوید که قوت جدید اسد چندین دلیل دارد. به گفته او، از یک جانب اسد مانع فرار سربازان اش شده است: «او می تواند سربازان اش را در درون محوطه ها نگه دارد». همچنان به کمک حمایت مالی ایران حقوق و معاشات سربازان پرداخته می شود. در عین زمان کسانی که فرار کنند، به شدت مجازات می شوند.

علاوه بر این، صفوف اردو با نیروهای پولیس تقویت می شود. همچنان جنگجویان علوی وجود دارند که رئیس جمهور نیز به آن ها تعلق دارد. ملیشه های شیعی حزب الله لبنان، افراد شیعه پولیس عراق و پاسداران انقلاب اسلامی ایران نیز با آن ها می باشند.

هرچند به طور قابل درکی قوت اسد در ضعف نیروهای مخالف حکومت نیز نهفته است. سیباستین زونس می گوید: «دیگر اپوزسیون متحد، کدام جبهه متحد علیه اسد وجود ندارد» .شورشیان در بین خود درگیر اند و حتا گاهی با یکدیگر می جنگند. گروه بزرگی مانند "اردوی سوریه آزاد" با اسلام گرایان تندرو جهادگرا در تقابل قرار دارند که گاهی به درگیری می انجامد. پیوسته منازعات مسلحانه ای بین جبهه "النُصره" که بخشی از القاعده است و گروه "دولت اسلامی عراق و شام" اتفاق می افتد.

تنها روز سه شنبه یک رهبر جبهه النصره با همسر و دخترش توسط گروه دولت اسلامی عراق و شام به ضرب گلوله کشته شدند. علاوه بر این شورشیان هنوز سلاح ندارند. حتا اکنون پس از گزارش روزنامه واشنگتن پُست برای نخستین بار راکت ضد تانک نوع "تی او دبلیو" ساخت ایالات متحده امریکا قرار است به آن ها داده شود.

زونس، کارشناس سوریه می گوید که از نگاه بین المللی نیز اسد دوباره مورد ارزیابی قرار می گیرد. با توافق برای تخریب سلاح های کیمیاوی او این فرصت را به دست آورد تا «برای جامعه بین المللی» یک مرجع تماس رسمی باشد. بر مبنای چنین رخدادی او می تواند جنگ سوریه را با سلاح های میثاقی (کنوانسیونل) ادامه دهد: «و حتا اگر یک بار دیگر سوریه مورد حمله سلاح های کیمیایی قرار گیرد، چنان که در پایان هفته گذشته اتفاق افتاد، جامعه بین المللی واکنش خویشتندارانه ای نشان می دهد».

ضمانت پیروزی اسد

بشار اسد بر پیشروی نظامی نیروهایش اعتماد دارد. او در اخیر هفته گذشته در برابر دانشجویان در دمشق گفت که منازعه به «نقطه عطف» اش رسیده است. او افزود که به این ترتیب اردو «جنگ علیه ترور» را می برد.

سیباستین زونس این را تبلیغات می داند. البته اسد موضع اش را تحکیم بخشیده است، با این هم زونس عجالتاً روی پیروزی رژیم اسد بر شورشیان حساب نمی کند. اندری بانک نیز دیدگاه مشابه دارد. از نگاه او «فتح دوباره همه کشور به راستی غیرواقع بینانه است».

با اینهم عجالتاً اسد در سوریه و جهان به حال خود می ماند. چون که شورشیان نیز آن قدرتی را ندارند که برای اسد و سربازان اش خطرناک تمام شوند. در حال حاضر هیچ کسی نمی خواهد در مورد راه حل صلح آمیز مذاکره کند. در چنین وضعیتی همه چیز به سوی حفظ وضعیت موجود می رود.

بشار اسد و رژیم اش خود را متمرکز به بخش های دمشق پایتخت، معابر اکمالاتی مهم به سوی شمال تا حُمص و سپس شمال غرب و آن مناطق سواحل مدیترانه ساخته اند که باشندگان آن بیشتر علوی ها می باشند. شورشیان به جنوب و مناطقی در شمال نزدیک به مرزهای ترکیه متمرکز اند.

به این ترتیب بشار اسد خاموشانه برای انتخاب مجددش به حیث رئیس دولت سوریه آمادگی می گیرد. چنان که گفته می شود در ماه جون رای دهندگان سوریایی به مراکز رأیدهی می روند. از قرار معلوم اسد می خواهد برای یک دوره هفت ساله دیگر در قدرت بماند. این که او انتخابات را می برد، کسی تردید ندارد.