کارشناسان: القاعده خطرناکتر از گذشته شده است

استخدام موجی از جهادی ها در صف جنگجویان مرتبط به القاعده در جنگ سوریه سبب شده است تا این گروه بار دیگر به پا بایستد و قلمرو خود را در مناطقی که از آنجا می تواند اروپا و ایالات متحده را تهدید کند، بگسترد.

اسامه بن لادن، رهبر پیشین القاعده روز دوم ماه می 2011 در حمله تفنگداران دریایی امریکا به منطقه "ابیت آباد" پاکستان کشته شد؛ اما گروه های مسلح در سوریه، سومالیا، یمن، لیبیا و غرب افریقا دور سمبول او جمع شده اند.

جنرال جیمز متیس، افسر بازنشسته نیروی دریایی امریکا می گوید: "رهبری آنها به شدت آسیب دید؛ اما این گروه هنوز در حال رشد است. این گروه از شماری از پناهگاه های امن در حال افزایش، رشد می کند".

جنرال متیس از میانه سال 2010 تا اوایل سال روان میلادی رهبری فرماندهی مرکزی امریکا در امور پیگیری جنگ علیه بنیادگرایان در خاورمیانه، جنوب غرب آسیا و شاخ افریقا در دست داشت.

متیس پایان جنگ طولانی علیه تروریسم را دور می بیند و می گوید: "تبریک هایی را که دو سال پیش به خاطر مرگ رهبر القاعده شنیدیم، زود بودند و حالا [کاملا] بی اعتبار شده اند".

جنرال متیس که در کنفرانس سالانه "بنیاد جیمز تاون" در واشنگتن سخنرانی می کرد، گفت: "القاعده دوباره توان یافته است. آن ها خود را وفق دادند. ما باید پیش از آن که اقدام کنیم باید به طور استراتژیک فکر کنیم؛ تنها تاکتیکی عمل نکنیم".

قتل بن لادن در سال 2011 این خوشبینی را سبب شد که ایالات متحده و متحدانش توانسته اند کمر جهادی ها را بشکنند؛ اما مقامات اکنون به این مسئله با تردید می نگرند. ملیشه هایی که با گروه مسلح بن لادن در ارتباط بودند، یا از آن الهام گرفتند به قنسولگری امریکا در لیبیا و یک بازار خرید در کنیا حمله کردند. حملات بار دیگر در عراق افزایش یافته است و بنا بر گزارش ها، القاعده فعالیت خود را در "دشت سینا" در مصر آغاز کرده است. در همین حال گروه های خشن بنیادگرا قدرتمندترین عناصر در بین جنگجویان مخالف رژیم سوریه را تشکیل می دهند.

بروس هافمن، مدیر "مرکز مطالعات صلح و امنیت" در دانشگاه جورج تاون می گوید که سقوط دولت ها در خاورمیانه فضا را برای تندروان باز می کند. او در کنفرانس "بنیاد جمیز تاون" درباره تروریسم گفت: "آکسیجنی که القاعده به آن وابسته است، دسترسی به پناهگاه های امن است. متاسفانه در طول دو سال گذشته، این گروه دسترسی بیشتری به مناطق خارج از کنترول دولت پیدا کرده است". او همچنان افزود که "موفقیت حمله در نایروبی و پیش تر از آن در بمبئی نشان می دهد که این گروه در حال حاضر توانایی دارد تا یکی از آخرین دستورات یا خواسته های بن لادن را که همانا حمله در اروپا به سبک بمبئی است، انجام دهد".

کارشناسان مبارزه با تروریسم می گویند که جنگ داخلی سوریه که در آن داوطلبان اسلامگرا از سراسر اروپا و کشورهای عربی جمع شده اند، مزیت بزرگی برای القاعده بوده است. دیوید کیلکولن، کارشناس مبارزه با تروریسم و مشاور حکومت امریکا می گوید: "گروه های مرتبط به القاعده ائتلافی را تشکیل داده اند که شامل 45 هزار چریک جنگجو در این کشور است". او می افزاید: "این عدد بسیار قابل توجه است؛ تقریبا دو برابر جنگجویان طالبان در افغانستان". کیلکولن در ادامه می گوید که "ما شاهد تجدید قوای القاعده در همه جبهه ها هستیم".

بروس ریدل، کارمند بازنشسته سازمان استخبارات امریکا از "بنیاد بروکینگز" می گوید که ظهور دوباره القاعده ثابت می کند که این سازمان توانست طوری خود را مدیریت کند که از تحولات دنیای عرب سود ببرد. او می گوید: "روایت (خط مشی) القاعده در سال 2011 در پی وقوع بهار عربی با چالش روبرو شد. تظاهرات مسالمت آمیز در سقوط دیکتاتورها موفق بود. روایت القاعده [در آن وقت] با خطر روبرو بود. ترور باعث تغییر نشده بود". او در ادامه توضیح می دهد: "اما امروز، همه چیز متفاوت است. القاعده در سال 2013 اعتبار پیدا کرده، به ویژه در مصر. جریان ضد انقلاب موفق شده و اردو حکومت منتخب را کنار زده است".

بروس ریدل می افزاید: " برای آنانی که می خواهند به القاعده بپیوندند، اتفاقات قاهره و دمشق این سخن آنان را اعتبار می بخشد که مدت هاست می گویند: جهاد امروز تنها راه حل مشکل تغییر، در دنیای اسلام است".