گابون: جام افریقا به عنوان صیقل دهندۀ وجهه سیاسی؟
۱۳۹۵ دی ۲۳, پنجشنبه
وقتی مسأله بر سر فوتبال باشد، دموکراسی نیز پشت صحنه قرار می‌گیرد. در گابون، در غرب افریقای مرکزی، قرار بود در دسمبر گذشته انتخابات پارلمانی برگزار گردد. حکومت برگزاری این انتخابات را، به دلیل اینکه گویا در بودجۀ دولت پولی باقی نمانده است، برای جولای ۲۰۱۷ به تعویق انداخت. ناظران حدس می‌زنند که مسابقات جام افریقا نیز در این تصمیم نقش داشته است، زیرا این مسابقات نباید زیر سایه گیر و دارهای سیاسی قرار بگیرد.
سر از روز شنبه (۱۴ جنوری) ۱۶ تیم فوتبال در گابون برای کسب لقب قهرمانی افریقا مبارزه می‌کنند. مسابقۀ نهایی، که قهرمان افریقا در آن معلوم می‌شود، به تاریخ ۵ فبروری برگزار می‌گردد.
پاکوم موبیله بوبیا، وزیر خارجۀ گابون در مصاحبه ای با دویچه وله گفت: «تدابیر امنیتی تشدید می‌گردد. با افزایش فعالیت های تروریستی، جهان در حال حاضر در وضعیت پیچیده ای قرار دارد. ما باید امکانات را فراهم سازیم که مسابقات به خوبی انجام شوند، علاقمندان در مرز‌ها به آسانی وارد گابون شوند، و همچنان مردم و فوتبالران فرصت خوبی برای تجلیل و شادمانی داشته باشند.»
بحران عمیق سیاسی
اما آیا همین‌گونه خواهد شد که وزیر خارجۀ گابون می‌گوید؟ در ماه آگست ۲۰۱۶ در این کشور انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید. علی بونگو اوندیمبا، رئیس جمهور برحال، اندکی بیشتر از ۵۰ درصد آراء را کسب کرد. به قول ناظران این موفقیت عاری از نادرستی‌ها نبوده است. طور مثال در ایالت "اوت اوگووِه"، که علی بونگو در آن بیشترین طرفدار را دارد، میزان اشتراک مردم در انتخابات ۹۹ درصد بود و ۹۵ درصد ساکنان این ایالت به بونگو رأی دادند. در بقیه نقاط گابون تنها ۵۴ درصد واجدان شرایط رأیدهی به پای صندوق های رأی رفته بودند.
پس از این انتخابات ناآرامی ها در کشور آغاز شد. اپوزیسیون از ۲۶ کشته، و حکومت تنها از ۳ کشته سخن گفتند. هردو جانب مسأله را به محکمۀ بین المللی جزایی کشاندند.
ژان پین، رئیس پیشین کمیسیون اتحادیۀ افریقا، مهمترین رقیب علی بونگو در انتخابات ریاست جمهوری بود. او اندکی بیشتر از ۴۷ درصد آراء را کسب کرده بود. ژان پین شکست خود در این انتخابات را نمی‌پذیرد. او در صحبتی با دویچه وله گفت: «مسابقات جام افریقا باید در یک کشور آرام برگزار شود و این مسابقات وضعیت کشور را بازتاب خواهد داد. چیزی که در گابون رخ داد، شبیه یک کودتا در پای صندوق های رأی بود، که تا کنون حل نشده است. هر چیزی که امروز در گابون از نگاه اقتصادی و اجتماعی رخ می‌دهد، نتیجۀ همان کودتاست.»
باآنهم حکومت مسابقات آرامی را وعده می‌دهد. به گفتۀ وزیر خارجۀ گابون، هوادارن خارجی فوتبال تشنجات سیاسی در این کشور را احساس نخواهند کرد.
اما سرور و شادمانی که معمولاً همچو مسابقات با خود می‌داشته باشند، انتظار برده نمی‌شود، زیرا بسیاری از تکت های این مسابقات تا هنوز به فروش نرسیده اند. این در حالی است که برخی از این تکت ها کمتر از یک یورو قیمت دارد و گران‌ترین آن معادل ۵۰ یورو است.
اما مردم گابون به فکر استدیوم های خالی نیستند، بلکه آنها نگرانی های دیگری دارند. قیمت متناوب نفت گابون را در بحران اقتصادی غرق کرده است. تقریباً نیم تولیدات ناخالص داخلی بر پایۀ صادرات نفت استوار است. افزون برآن ثروت در این کشور به گونۀ شدیداً نابرابر تقسیم شده است. هرچند گابون با تولیدات سرانه ناخالص داخلی بیشتر از ۱۹ هزار دالر، سومین جای را در افریقا دارد، با آنهم یک سوم مردم این کشور فقیر اند. میزان بیکاری جوانان در گابون به بیشتر از ۳۵ درصد می‌رسد.
با این حال حکومت این کشور امیدوار برگزاری یک جشن پرشکوه فوتبال است. پاکوم موبیله بوبیا، وزیر خارجۀ گابون به دویچه وله گفت: «از برگزاری مسابقات فوتبال جام اروپا در فرانسه دیری نمی‌گذرد، و این کشور نیز در مقایسۀ جهانی در یک وضعیت بهتر اقتصادی قرار نداشت. در هر کشوری همچو وضعیت دشوار اقتصادی وجود دارد. اینکه مسابقات جام قهرمانی افریقا در گابون برگزار شود، نیز یک تصمیم دیروزی نیست، بلکه این تصمیم چندین سال پیش اتخاذ شده است.»
دانیل پیلتس/ ص. ا.