۲۰ سالگی گوانتانامو: «نماد جهانی بی‌عدالتی امریکایی»
۱۴۰۰ دی ۲۲, چهارشنبه
نخستین گروه ۲۰ نفره بازداشتی‌ها به تاریخ ۱۱ جنوری ۲۰۰۲ به زندان نظامی ایالات متحده به نام کمپ ایکس ری واقع در پایگاه نیروی دریایی ایالات متحده در جزیره کارائب کیوبا انتقال داده شدند.
این مردان در جریان جنگ امریکا علیه تروریسم پس از حملات ۱۱ سپتمبر بازداشت شده بودند و لباس‌هایی به رنگ نارنجی روشن پوشیده بودند. در عکس‌های نشر شده از آن زمان دیده میشود که آنها در حالت خمیده با چشم‌ها و گوش‌های بسته در یک محوطه احاطه شده با سیم خاردار به سر می‌برند و سربازان امریکایی بر آنها مراقبت دارند.
چرا زندانیان را به گوانتانامو بردند؟
این تأسیسات بعداً به کپ دلتا تغییر نام داد و به یک محل هدفمند و مجهز با تکنولوژی پیشرفته به منظور بازداشت، بازجویی و محاکمه نظامی جنگجویان دشمن که براساس ادعای ایالات متحده علیه این کشور سلاح به دست گرفته بودند، تبدیل شد.
این تأسیسات زمانی خشم مدافعان حقوق بشر را برانگیخت که توسط رئیس جمهور آن زمان ایالات متحده امریکا جورج دبلیو بوش افتتاح گردید و سازمان‌های حقوق بشری فهرست طولانی از نقض حقوق بشر توسط ایالات متحده امریکا در این بازداشتگاه را تهیه کردند.
در حالی که دولت بوش-چینی استدلال می‌کرد که حق دارد برای یافتن مغزهای متفکر حملات ۱۱ سپتبمر افراد بازداشت شده را برای بازجویی مخفیانه به یک کشور دیگر بفرستد (یعنی اختطاف کند) و از روش بازجویی پیشرفته (یعنی شکنجه) استفاده کند، مدافعان حقوق بشر هشدار می‌دادند که ایالات متحده با ایجاد این تأسیسات در خارج از خاک امریکا، فراتر از قوانین این کشور و کنوانسیون ژنو عمل می‌کند.
در بیستمین سالروز تأسیس گوانتانامو، دویچه وله با دو نفر که با این تأسیسات آشنا هستند، صحبت کرده است.
گوانتانامو امروز نماد چیست؟
هینا شمسی، رئیس پروژه امنیت ملی در انجمن آزادی‌های مدنی امریکا (ای سی ال یو) به دویچه وله گفت: «گوانتانامو امروز نماد جهانی از بی‌عدالتی امریکایی، شکنجه و سوء استفاده از قدرت است.»
شمسی با ابراز تأسف گفت: «اگر حکومت برای پیگرد قانونی زندانیان از جمله افرادی که با مجازات اعدام روبرو هستند، شواهد کافی در اختیار دارد که از شکنجه به دست نیامده باشد، باید برای حل و فصل نهایی پرونده‌ها بپردازد.» او می‌گوید که در غیر این صورت این زندانیان باید آزاد شوند.
شمسی استدلال می‌کند که حکومت امریکا باید در نهایت از کسانی که به گفته او به طور غیرقانونی در این بازداشتگاه زندانی شده اند، معذرت‌خواهی کند: «می‌دانید، این یکی از نشانه‌ها و تراژدی‌های عصر ما است که حکومت امریکا هنوز از هیچ یک از این مردان به دلیل آسیب‌هایی که به آنها وارد شده، عذرخواهی نکرده است.»
او به این باور است که جو بایدن رئیس جمهور فعلی امریکا باید این تأسیسات را مسدود کند: «رئیس جمهور بایدن تمام صلاحیت‌های مورد نیاز برای مسدود کردن گوانتانامو را دارد، به شکلی که آسیب‌هایی را که به مردانی که شکنجه و زندانی شده اند و بدون اتهام یا محاکمه عادلانه در مدت دو دهه زندانی بودند، در نظر گرفته شود. همچنین معیارهایی را برای تامین عدالت برای قربانیان فراهم کند.»
با زندانیانی که هنوز در گوانتامو هستند چه باید کرد
کلیف سلون با شمسی موافق است. او در سال ۲۰۱۳ توسط بارک اوباما رئیس جمهور سابق به عنوان مامور ویژه برای بستن گوانتانامو منصوب شد.
سلون می‌گوید این موضوع مهم است که پیشرفت‌های مهمی برای بستن این تاسیسات به وجود آمده است، اما بررسی این پروژه تا آخرش دشوار است.
با این حال او می‌گوید: «من دوست دارم شاهد انتقال همه آنها در شش ماه اول امسال، در بیستمین سالروز تاسیس آن باشم. این شرم آور است.»
سلون به سوال‌های مکرر دویچه وله در باره بستن این زندان گفت: «موانعی که در روند بستن گوانتامو پیش آمده است، مخالفت سیاسی غیرمنطقی است که مبتنی بر واقعیت نیست و برخی از موانع قانونی ناشی از قوانینی است که به طور نابخردانه توسط کنگره تصویب شده است. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم بستن گوانتامو را به پیش ببریم.»
سلون می‌گوید: «این به کار زیاد نیاز دارد، اما کشورهای دیگر به شمول کشورهای اروپایی و کشورهایی در دیگر مناطق جهان که تشخیص می‌دهند گوانتانامو باید مسدود شود و این بازداشتی‌ها به مکانی برای انتقال دادن نیاز دارند، فرصت‌های اسکان مجدد را فراهم کرده اند. لذا این می‌تواند انجام شود. این که گفته میشود این زندانیان آنجا هستند به خاطری که جایی برای رفتن ندارند، کاملاً اشتباه است. می‌توان برای آنها جای پیدا کرد.»
این مقام سابق همچنین تصریح کرده بود: «این زندانیان را می‌توان در کشورها سومی اسکان داد، آنگونه که با سایر زندانیان انجام شد. وقتی می‌گویم آنها منتقل شوند، من نمی‌گویم آنها به زندان منتقل شوند. من می‌گویم آنها به آزادی منتقل شوند.»
در پاسخ به سوالی که آیا ایالات متحده به کسانی که اشتباهاً در این تأسیسات زندانی شده اند باید غرامت بدهد، خانم شمسی گفت: «این دقیقاً کاری است که حکومت امریکا باید انجام دهد.» این حقوقدان بازداشتگاه گوانتانامو را «فاجعه قانونی و اخلاقی» عنوان کرد و گفت که باید به آن پایان داده شود.
در مجموع ۷۷۹ مرد از جنوری ۲۰۰۲ به بعد به گوانتانامو برده شدند که در این میان بخش زیادی از آنها از این بازداشتگاه انتقال داده شده اند و در حال حاضر ۳۹ نفر باقی مانده اند. ۲۷ نفری که آنجا هستند، هرگز به هیچ جرمی محکوم نشده اند.
جان شلتون/ ح. س.