آمادگی برای تنظیم توافق جامع هسته‌ای با ایران
۱۳۹۴ خرداد ۲۲, جمعه
با نزدیک شدن به مهلت از پیش تعیین شده برای امضای توافق جامع هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ برخی از مقامات آمریکایی و هم‌پیمانان غربی این کشور اعلام کرده‌اند که مایل‌اند صرف‌نظر از آنچه ایران پیش‌تر در زمینه تولید تسلیحات هسته‌ای انجام داده٬ توافق نهایی را تدوین کنند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس٬ واشنگتن پیش‌تر اعلام کرده بود که در توافق نهایی نگرانی‌ها و ابهامات موجود پیرامون "ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران" باید برطرف شوند٬ اما حالا گامی مهم برداشته شده و قرار است توافق نهایی بی‌اعتنا به این مسائل نگاشته شود تا پس از دستیابی به توافق جامع٬ در فرصت مقتضی ابهامات و نگرانی‌های پیشین هم برطرف شوند.
مقامات غربی می‌گویند با توجه به اینکه ضرب‌الاجل توافق نهایی ۳۰ ژوئن (۹ تیر) فرا می‌رسد٬ نمی‌توان در مهلت باقی مانده به همه سوالات و ابهامات موجود پاسخ داد. این همان چیزی است که در آخرین ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم آمده است و حالا تصمیم جمعی این است که توافق نهایی به هر ترتیب تدوین و تنظیم شود.
یکی از مقام‌های ارشد غربی روز پنجشنبه در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس گفت: «احتمال موفقیت دیپلمات‌ها در نهایی کردن توافق جامع ظرف سه هفته آینده بیشتر از احتمال ناکامی آنهاست.»
بیشتر بخوانید: مقام آمریکایی: دور بعدی مذاکرات با ایران بسیار دشوار است
بخش عمده‌ای از فعالیت‌ها و پژوهش‌های مرتبط با کلاهک‌های هسته‌ای٬ سیستم‌های انتقال و چاشنی‌های انفجاری که در ایران صورت گرفته مربوط به پیش از سال ۲۰۰۳ است؛ زمانی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران بحث‌برانگیز شد و جامعه جهانی تلاش کرد تا ابعاد آن را دریابد. سرویس‌های اطلاعاتی و جاسوسی غربی می‌گویند نمی‌توانند با اطمینان بگویند که ایران به این فعالیت‌ها ادامه داده یا نه٬ یا اینکه فعالیت‌های پنهانی جمهوری اسلامی تا چه اندازه‌ای پیش رفته است.
در یک دهه گذشته تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای کاوش اطلاعات بیشتر در این‌باره همواره با مخالفت ایران با صدور مجوز بازدید از تاسیسات "مشکوک" و ممانعت از مصاحبه با افراد فعال در ابعاد پنهانی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مواجه شده است.
نگاه به آینده به جای نگاه به گذشته
حالا تصمیم قدرت‌های غربی این است که به جای نگاه به گذشته٬ فهرستی از تعهدات ایران در آینده را تدوین کنند تا بر مبنای آن و در طول یک دهه در ازای لغو تحریم‌ها برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را تحت کنترل درآورند. لغو برخی از تحریم‌ها مستقیما منوط به پاسخ‌گویی به سوالات بی‌پاسخ‌مانده خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ظریف: امضای پروتکل الحاقی جزو خطوط قرمز ما نیست
منتقدان توافق هسته‌ای با ایران همواره بر مسائل مرتبط با فعالیت‌های گذشته این کشور متمرکز بوده‌اند و مصرانه گفته‌اند که بدون شفاف‌سازی پیرامون این مسائل٬ جهان نمی‌تواند فهرست روشنی از آنچه باید مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد تهیه کند.
با این همه٬ حفاری در گذشته مساله‌ای است که آمریکا در توافق لوزان از آن چشم پوشیده و به جای آن گفته است: «در توافق نهایی ایران با پیاده‌سازی مجموعه‌ای از اقدامات٬ نگرانی‌های مرتبط با ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای خود را برطرف خواهد کرد.»
ماری هارف٬ سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که در روزهای آینده مسائل مهمی مورد بحث قرار خواهد گرفت که "فهرست دسترسی" یکی از آنهاست. مقامات ایرانی باید فهرستی از تاسیسات و افرادی که دسترسی به آنها برای بررسی‌های دقیق‌تر و عمیق‌تر میسر خواهد بود تهیه کنند٬ چون به گفته او «تصور اینکه توافق نهایی امضا شود بدون اینکه امکان دسترسی به تاسیسات نظامی پارچین فراهم شود بسیار دشوار است.»