آیا در فضای باز از ویروس کرونا مصون می‌مانیم؟
۱۳۹۹ اسفند ۱۷, یکشنبه
احتمال سرایت ویروس کرونا در فضای باز به مراتب کمتر از خطر انتقال در محیط بسته است و این امر در باره انواع جهش‌یافته ویروس نیز صدق می‌کند. هوای تازه، ضریب خطر آئروسل‌ها یا قطرات بسیار ریز موجود در محیط را که عامل اساسی پراکندگی آلودگی‌ها هستند، کاهش میدهد.
نیکو موترز، مدیر انستیتو "بهداشت و سلامت عمومی" در کلینیک دانشگاه بن آلمان در توضیح امر می‌گوید: «وزش باد و گردش هوا در فضای باز باعث می‌شود که قطرات و ذرات عامل خطر کوچک‌تر و رقیق‌تر شوند.»
بیرگیت ونر، پژوهشگر در "انستیتو تحقیقات ذرات آئروسل" می‌گوید، این قطرات ریز در هوای آزاد زودتر خشک یا سبک می‌شوند و به همین دلیل ریسک انتقال آلودگی پایین‌تر می‌آید. در عین حال، مطالعه‌ای که در انجمن متخصصان آئروسل Aerosol انجام شده، نشان میدهد که اگر جمعیت زیادی در فضای باز به صورت متراکم و بدون فاصله حضور داشته باشند، خطر انتقال ذرات و قطرات آلوده منتفی نیست.
آیا می‌توانیم پیک‌نیک برویم؟
الکساندر ککوله، متخصص ویروس‌شناسی به دویچه وله می‌گوید در هوای آزاد هم باید فاصله یک و نیم الی دو متر را رعایت کرد: «وقتی شما چنین فاصله‌ای را حفظ نکنید و چهره به چهره با کسی بلند حرف بزنید، آواز بخوانید، فریاد بکشید ذراتی را به چرخش در می‌آورید که منشا آلودگی هستند و بزاق‌تان هم به اطراف پاشیده می‌شود.»
بر این اساس، باید بوسیدن و بغل کردن در فضای باز را هم به فراموشی سپرد. ککوله می‌گوید قدم زدن و مصاحبت در هوای تازه ایرادی ندارد و چه بهتر که گفت‌وگو چهره به چهره نباشد.
ککوله به دلیل انتقادهای صریح از تدابیر دولت آلمان در قبال پاندمی شهرت دارد. او معتقد است که با تقویت آگاهی و آموزش، نیازی به محدودیت‌های شدید اجتماعی نیست. او می‌گوید قاعده حفظ فاصله در مورد ویروس‌های جهش‌یافته نیز صدق می‌کند: «ضریب سرایت این ویروس‌ها بیشتر است اما شعاع پرش آنها بیشتر از ویروس‌های معمولی نیست.»
مطالعات موجود تایید می‌کنند که خطر آلودگی به ویروس در فضای باز بسیار کم می‌شود. تحقیقی در چین نشان میدهد که از ۷۳۲۴ مورد ابتلا، تنها یک نمونه در محیط طبیعی بوده است. در وبسایت انستیتو کخ در المان هم موارد انتقال بیماری در محیط آزاد به ندرت ثبت شده است.
آیا باد در انتقال ویروس تاثیر دارد؟
طبعا هر کجا باد باشد، ذرات و قطرات موجود در محیط بیشتر در چرخش خواهند بود، اما مطالعات موجود نشان می‌دهند که باد نقش چندانی در انتقال آلودگی ندارد. بیرگیت ونر می‌گوید: «این که یک باد شدید بتواند آئروسل‌ها را طوری به چرخش درآورد که بتواند یک گروه را آلوده کند، بسیار نامحتمل است. دستکم در جایی که فاصله کافی رعایت شده باشد.»
گرهارد شویش هم این نظر را تصدیق می‌کند و به دویچه وله می‌گوید: «دمای بدن ۳۷ درجه، به طور معمول از دمای هوای آزاد بیشتر است و این تفاوت حرارت، یک جریان هوای رو به بالا ایجاد می‌کند که متقابلا توده آئروسل را به سمت بالا می‌راند.»
اما آیا دمای هوا در فضای آزاد می‌تواند نقشی در سرایت ویروس داشته باشد؟ هنوز پاسخی قطعی برای این سوال پیدا نشده است. محققات آمریکایی به طور مثال، موارد ابتلا در مناطق سرد، گرم، خشک یا مرطوب در بخش‌های مختلف چین را بررسی کرده‌‌اند و شواهدی مبنی بر نقش آب و هوا در سرایت ویروس نیافته‌اند.
در عین حال، پژوهشی در اتریش تایید می‌کند که اشعه ماوراء بنفش ویروس را نابود می‌کند. کارشناسان البته یادآوری می‌کنند که این اشعه در انتقال مستقیم ویروس از فرد به فرد نقش چندانی ایفا نمی‌کند زیرا آلودگی تنها در عرض چند دقیقه رخ میدهد.
کارشناسان مورد پرسش دویچه وله در باره تاثیر گرما و سرمای هوا روی سرایت ویروس اتفاق نظر ندارند. نیکو موترز می‌گوید نمی‌توان گفت که در فصول گرم، خطر انتقال بیماری در فضای آزاد کمتر از ماه‌های سرد است: «اگر در تابستان اشعه ماوراءبنفش بیشتر است، در زمستان هم بازتاب نور روی برف را داریم.» او تاکید می‌کند که سیر ابتلا در تمام دنیا نشان میدهد که موضوع به آب و هوا مربوط نمی‌شود.
اما الکساندر ککوله می‌گوید ابتلا به کرونا در کشورهای گرمسیر نشان میدهد که مردم عموما در فضای بسته مبتلا شده‌اند نه در هوای آزاد: «زیرا اکثرا در خانه‌ها و دفاتر، دستگاه‌های تهویه یا خنک‌کننده وجود دارند.»
آیا ورزشکاران بطور بالقوه عامل سرایت هستند؟
کارشناسان می‌گویند بهتر است هنگام دیدار با ورزشکاران، حتی در فضای باز نیز فاصله لازم رعایت شود. این توصیه از آن روست که ورزشکاران عمیق‌تر نفس می‌کشند و دم و بازدم متفاوتی دارند.
بیرگیت موترز می‌گوید البته اگر یک دونده لحظاتی از کنار شما رد شود، خطری متوجه شما نیست. گرهارد شویش هم این مسئله را تصدیق می‌کند و می‌گوید بسکتبال یا فوتبال در فضای آزاد جای نگرانی ندارد زیرا آلوده شدن مستلزم چند دقیقه کنار هم بودن است. او یادآور می‌شود که خطر سرایت در رختکن یا در توالت و به طور کلی فضاهایی است که هوای آزاد در چرخش نیست.
مطالعه‌ای نیز در هلند در سال گذشته صورت گرفت که مبتنی بر لزوم مراعات بیشتر ورزشکاران در حفظ فاصله بود. مثلا گفته می‌شد که دوچرخه سواران باید تا ۲۰ متر با یکدیگر فاصله داشته باشند. نتیجه این مطالعه البته مناقشه برانگیز شد زیرا آزمایش‌ها در یک تونل باد انجام گرفتند، نه در محیط واقعی.
آیا افراد سیگاری خطرناک‌ترند؟
تا به حال هیچ شواهدی به دست نیامده که سیگاری‌ها بیشتر از دیگران ویروس را منتقل می‌کنند. سال گذشته اما تصمیم دولت اسپانیا که سیگارکشیدن در فضای باز را هم ممنوع کرد، خبرساز شد. این تدبیر البته شامل مناطقی می‌شد که حفظ فاصله دو متری در آنها میسر نبود.
در واقع سیگاری‌ها را نباید کسانی تلقی کرد که بالقوه آماده ابتلا یا مسری‌تر از دیگران هستند. آاگر سیگاری‌ها دو متر از افراد غیرسیگاری فاصله داشته باشند، از طریق بازدم عامل انتقال ویروس نخواهند بود. آنچه در مورد سیگاری‌ها صدق می‌کند، تاکید موسسه کخ در آلمان است که می‌گوید در صورت ابتلا به ویروس، دشواری‌های بیشتری را در روند درمان متحمل خواهند شد.
آیا استفاده از ماسک در فضای آزاد موثر است؟
بله؛ وقتی امکان حفظ فاصله لازم وجود نداشته باشد، پوشاندن بینی و دهان کاری عاقلانه است. به خصوص در جاهایی مثل سوپرمارکت‌ها یا صف نانوایی که افرادی ایستاده‌اند و فاصله را نمی‌توان دقیقا رعایت کرد.
بیرگیت موترز می‌گوید اگر در ایستگاه اتوبوس و قطار یا صف خرید هستید، استفاده از ماسک کمک می‌کند که احساس بهتر و ایمنی بیشتری داشته باشید.