اجلاس قاهره؛ ابهام در غلبه اپوزیسیون سوریه بر پراکندگی
۱۳۹۱ تیر ۱۲, دوشنبه
ناوی پیلای، کمیسیر عالی حقوق بشر سازمان ملل خواهان تعقیب کیفری جنایتکاران جنگی در سوریه شد. پیلای که روز دوشنبه، ۲ ژوئیه/ ۱۲تیر، پس از شرکت در جلسه غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل به خبرنگاران گفت که خواست یادشده را با اعضای این نهاد در میان گذاشته است.
پیلای در ادامه گفت که اسناد و مدارک موجود از بروز جنایت علیه بشریت در سوریه حکایت دارند. او گفت که هم نیروهای دولتی و هم اپوزیسیون مسلح در این جنایات دست داشته‌اند و شهروندان عادی آماج حملات آنها واقع شده‌اند. به عقیده پیلای پرونده این جنایات باید به دیوان بین‌المللی کیفری احاله داده شود.
کمیسر عالی حقوق بشر همچنین گفت که ارسال بی‌وقفه سلاح به دولت و اپوزیسیون سوریه مناقشه این کشور را به شدت افزایش می‌دهد و این ارسال‌ها باید به هر قیمتی متوقف شود.
عملی‌شدن خواست پیلای، یعنی ارجاع پرونده جنایتکاران جنگی در سوریه به دیوان بین‌المللی کیفری مستلزم رای مثبت شورای امنیت سازمان ملل است، که با توجه به اختلافات شدید در این شورا فعلاَ چشم‌اندازی برای تحقق آن دیده نمی‌شود.
نشست قاهره و شکاف در اپوزیسیون سوریه
در همین حال، نشست دو روزه‌ای که در قاهره از روز دوشنبه به منظور رسیدن به وحدت نظر میان اپوزیسیون سوریه آغاز شده، به سرعت به محلی برای بروز اختلاف نظر میان نیروهای اپوزیسیون سوری بدل شده است. تلاش‌های اتحادیه عرب و ترکیه برای ترغیب مخالفان به طرحی مشترک نیز دستکم در روز ا ول اجلاس بی‌نتیجه ماند. در این نشست علاوه بر نمایندگان اتحادیه عرب و ترکیه، اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز نیز شرکت دارند.
با توجه به اختلاف نظر میان اپوزیسیون، دستیابی به راه‌حلی برای بحران سوریه برای جامعه جهانی دشوارتر شده است.
۱۶ ماه پس از آغاز جنبش علیه حکومت بشار اسد، اصطکاک‌ها میان نیروهای مخالف وی، به رسمیت شناختن این اپوزیسیون و حمایت بین‌المللی از آن را با مانع روبرو ساخته است. نبیل عربی، دبیرکل اتحادیه عرب در این باره گفت که «از دست دادن این فرصت قابل پذیرش نیست. فداکاری مردم سوریه و خواست‌آن‌ها بر اختلافات شخصی و تعلقات حزبی و گروهی تقدم دارد.»
روی سخن نبیل عربی با حدود ۲۰۰ سیاستمدار و فعال اپوزیسیون سوریه در نشست قاهره بود. این نشست از سوی «ارتش آزاد سوریه» بایکوت شده است. برخی ازشرکت‌کنندگان در نشست گفتند که انتظار یک توافق عمومی را ندارند، اما امیدوارند که دستکم پیشرفتی حاصل شود.
یکی از مقام‌های اتحادیه عرب در این زمینه گفت: «پس از آن‌چه ما در نشست قبلی تجربه کردیم، انتظار نداریم که اپوزیسیون سوریه ظرف یک روز به وحدت نظر برسد. آنها همیشه درحال دعوا پشت درهای بسته هستند. اما همیشه فرصتی برای تغییر و بهبود اوضاع وجود دارد.»
اختلاف میان اسلام‌گرایان و سکولارهای سوریه
حتی زمانی که بحث‌ها به جریان افتاد، شکاف میان نیروهای اسلام‌گرا و سکولار، میان مخالفان داخل و اپوزیسیون خارج از سوریه خود را نمایان ساخت. اسلام‌گرایان گفتند که با جدایی کامل دین و دولت مخالفند. دیگران مطرح کردند که هرگونه توافقی که در قاهره به دست آید، لزوما در داخل سوریه عملی نیست.
در این میان اختلاف نظر میان قدرت‌های جهانی نیز بر سر آینده سوریه با یا بدون اسد برسر جای خود است. اختلافی که در نشست روز شنبه گذشته ژنو به عنوان سوالی باز و بدون پاسخ باقی ماند.
احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه سوریه نیز به عنوان یکی از مخالفان سرسخت اسد گفت «سلا‌ح‌های رژیم اسد، تانک‌ها و تجهیزات نظامی‌اش در مقابل خواست مردم سوریه یارای مقاومت ندارند.» او آن‌گاه خطاب به اپوزیسیون سوریه تاکید کرد: «این طبیعی است که میان شما اختلاف نظر وجود دارد ولی مهم این است که انتظار مردم سوریه از شما دادن پیامی دال بر وحدت است.»
در این نشست ده گروه سوری شرکت دارند، از جمله شورای ملی سوریه که آن هم در صفوف خود دچار اختلاف نظر شده است. یکی از اعضای شورای ملی سوریه گفت یکی از بزرگترین چالش‌ها میان مخالفان داخل و اپوزیسیون در تبعید است زیرا فعالان داخل می‌خواهند نقش بزرگی در ساختار قدرت داشته باشند.